Τι γιορτάζουν οι ορθόδοξοι Χριστιανοί σήμερα Μεγάλο Σάββατο

Το πρωί γίνεται ο Εσπερινός της εορτής του Πάσχα με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, είναι η προαναγγελία του μεγάλου γεγονότος, η πρώτη Ανάσταση, όπως λέγεται. Ακούγονται ωραιότατα αναγνώσματα και ύμνοι, ενώ στον ύμνο «Ανάστα ο Θεός κρίνων την γην, ότι συ κατακληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσι» ο ιερέας σκορπίζει δαφνόφυλλα -σύμβολα νίκης- στον ναό. Είναι πλέον έντονη η αναμονή της Ανάστασης.

Το βράδυ γίνεται η Ακολουθία της Αναστάσεως. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όλα τα φώτα της εκκλησίας σβήνουν και πέφτει παντού σκοτάδι. Πριν τις 12 το βράδυ, ο ιερέας ψάλλει το «Δεύτε λάβετε φως» και βγαίνει με τη λαμπάδα του αναμμένη μέσα από την Ωραία Πύλη και δίνει φως στους εκκλησιαζόμενους.

Στη συνέχεια οι πιστοί βγαίνουν έξω από την εκκλησία, όπου ο παπάς διαβάζει το Ευαγγέλιο της Αναστάσεως και μόλις τελειώσει ψάλλει το «Χριστός Ανέστη…»

Αμέσως μετά αρχίζουν να πέφτουν πυροτεχνήματα και βεγγαλικά.

Μετά την Ανάσταση, οι πιστοί μεταφέρουν στο σπίτι τους το Άγιο Φως.

Στην είσοδο του σπιτιού τους, κάνουν, με τον καπνό της λαμπάδας, το σχήμα του σταυρού.

Μετά ανάβουν το καντήλι και προσπαθούν να το κρατήσουν τουλάχιστον τρεις με σαράντα ημέρες.

Στη συνέχεια κάθονται στο Πασχαλινό τραπέζι για να φάνε την πατροπαράδοτη μαγειρίτσα (σούπα από αρνίσια ή βοδινά εντόσθια).

Τσουγκρίζουν κόκκινα αυγά και τρώνε κουλούρια και τσουρέκια.

Για να φτιάξουν τις λαμπρόπιτες, βάζουν ζυμάρι μέσα σε στρογγυλό ταψί, και φτιάχνουν κάτι σαν πηγάδι μέσα στη μέση της ζύμης, το γεμίζουν με γέμιση από τυρί και αυγά και τις αλείφουν με αυγό πριν τις ψήσουν.

Έθιμα

Στα Καλάβρυτα – «Τις λαμπάδες του ναού ανάβουν κατά οικογένειες, ενώ ψάλλουν το «Δεύτε λάβετε φως».

Στο Ραψομάτι Αρκαδίας – «Πρώτη παίρνει φως μια νιόνυφη και φιλάει το χέρι του παπά και τον δίνει το τσιμπιλχανέ» (χρήματα).

Στην Αθήνα – Τα κορίτσια ανάβουν την λαμπάδα τους από λαμπάδα κάποιου άντρα, για να παντρευτούν.

Στη Χίο, όταν ο παπάς διαβάζοντας το Ευαγγέλιο λέει: «και σεισμός εγένετο μέγας» και ψάλλεται το Χριστός Ανέστη, η ατμόσφαιρα δονείται από τις κωδωνοκρουσίες, τους πυροβολισμούς, τους κρότους των κροτίδων και πυροτεχνημάτων. Μερικές φορές στόχος των κροτίδων που εκσφενδονίζονται είναι ο ίδιος ο παπάς.

Στην Κορώνη της Μεσσηνίας ένα πραγματικό πανδαιμόνιο γίνεται στους δρόμους, όπου πολλοί σπάνε πήλινα κανάτια, όπως λένε στη Ζάκυνθο, «για τη χάρη του Χριστού και την πομπή των Οβραίων», αλλά στην ουσία, για την εκφόβιση των δαιμόνων που αντιμάχονται την Ανάσταση του Σωτήρος.

Στη Σινώπη, οι πιστοί δεν λησμονούν το πάθος τους κατά του Ιούδα και όταν πει ο παπάς το Χριστός Ανέστη, τότε θα πάρει ο καθένας από κάτω ένα δαφνόφυλλο να το κάψει, γιατί η δάφνη είναι καταραμένο δέντρο. (από τη δάφνη κρεμάστηκε ο Ιούδας)

Στην Κέρκυρα, το Μεγάλο Σάββατο γεμίζουν στην αγορά ένα κάδο με νερό και τον στολίζουν με πρασινάδες και λουλούδια. Όποιος περάσει από κει πρέπει να ρίξει στη μαστέλα ένα νόμισμα. Και μόλις σημάνουν οι καμπάνες της Ανάστασης, όσοι βρεθούν κατά τύχη εκεί κοντά, παίρνουν νερό από τον κάδο και πλένουν το πρόσωπο και τα χέρια τους, για να καθαριστούν από κάθε βρωμιά και αμαρτία. Συγχρόνως οι γυναίκες δαγκώνουν, στο σπίτι τους, όποιο σιδερένιο αντικείμενο βρουν πρόχειρο, (ένα κλειδί στη Ζάκυνθο), λέγοντας «Σιδερένιο το κεφάλι μου !».

Στη Φθιώτιδα τη νύχτα που γίνεται η Ανάσταση, ένας Επίτροπος της Εκκλησίας παίρνει μια σκλίδα (καλάμι από βρίζα) αγιασμένη από τον αγιασμό των Φώτων, ανεβαίνει στο καμπαναριό ψηλά και την ανάβει για να προφυλάξουν ολόκληρη την περιοχή από το χαλάζι. Ο τόπος που θα δει το φως αυτής της σκλίδας δεν κινδυνεύει από χαλάζι. Το Aγιο Φως της Ανάστασης, που θα φωτίσει το αγιασμένο από τα Φώτα καλάμι, έχει την δύναμη να προστατεύσει ολόκληρη την περιοχή που θα φωτίσει από το φως της Ανάστασης.

Στη Βινία των Αγράφων την ώρα που θα πει ο παπάς το Χριστός Ανέστη, οι Χριστιανοί καίνε το φανό. Μαζεύουν τα παιδιά ξερά κλαδιά πάνω στο βράχο, που είναι αντίκρυ στο χωριό και λέγεται Σουφλί. Ακούγοντας το πρώτο Χριστός Ανέστη, τρέχουν με τη λαμπάδα στο χέρι (που την άναψαν, όταν ο παπάς είπε «Δεύτε λάβετε φως») και λαμβάνουν φωτιά στο φανό».

Στα χωριά της Λήμνου «στη Δευτερανάσταση» πήγαιναν κληματσίδες, τις έστηναν ολόρθες και έβαζαν φωτιά».

Στη Σύρο το Μεγάλο Σάββατο αρχίζει με το κάψιμο του φανού, στη θέση στην Κιουρά της Πλάκας. Το Πανελλήνιο αυτό έθιμο έχει σχέση με τη δεισιδαιμονία του λαού μας που πιστεύει ότι η καταστροφή του ομοιώματος του προδότη θα τον απαλλάξει από τα όποια δεινά.

Η Ανάσταση του Χριστού είναι και για το λαό σύνθημα αγάπης, το οποίο εκδηλώνεται με τον αμοιβαίο ασπασμό των εκκλησιαζόμενων. Σε μερικούς μάλιστα τόπους το «φίλημα της αγάπης» είτε κατά την νύκτα της Ανάστασης είτε κατόπιν στη Δεύτερη Ανάσταση (τη λεγόμενη και Αγάπη) γίνεται με αρκετή ιεροπρέπεια στην Εκκλησία.

Στα χωριά της Πυλίας, παλαιότερα τη νύχτα της Ανάστασης και στην «Αποκερασά» (β” Ανάσταση) ένας ένας έβγαιναν από την εκκλησιά και ανασπάζονταν τους άλλους και στεκότανε στην αράδα, για να τον ανασπαστούν κι αυτόν όσοι θα έβγαιναν αργότερα. Έτσι έκαναν μιαν αράδα ως την άκρη. Έδιναν τα χέρια, έλεγαν Χριστός Ανέστη, φιλιόντουσαν και όσοι ήταν μαλωμένοι και θέλανε να συχωρεθούν δέχονταν τη συγχώρεση.

Στα Νένητα της Χίου, κατά την ώρα που ασπάζονταν την εικόνα της Ανάστασης και το Ευαγγέλιο, γινόταν συγχρόνως και ασπασμός μεταξύ των εκκλησιαζόμενων, οι οποίοι αντάλλασσαν και τα στασίδια τους σαν σημείο εγκάρδιας αγάπης.

ΚΑΘΑΓΙΑΣΜΟΣ ΑΥΓΩΝ

Με την τελετή της Ανάστασης συνάπτονται και μερικά λαϊκά έθιμα, όπως ο αγιασμός των κόκκινων αυγών. «Τα ανεστημένα αυγά» ή «τ” αυγά του Καλού Λόγου» έχουν, όπως και «τα ευαγγελισμένα αυγά» της Μ. Πέμπτης, εξαιρετικές ιδιότητες.

Στη Σινώπη, το Μ Σάββατο το πρωί, έβαζαν σ ένα καλαμάκι τόσα αυγά, όσα άτομα είχε η οικογένεια, και τα πήγαιναν στην Ανάσταση, για ν” ακούσουν τον Καλό Λόγο, «το Χριστός Ανέστη»!

Στη Δυτ. Μακεδονία τα τοποθετούν παραπλεύρως της Ωραίας Πύλης, κάτω από την εικόνα του Χριστού, στη Σέριφο κάτω από το προσκυνητάρι «για ν” ακούσουν το Χριστός Ανέστη», στο Γουρουνάκι Χασίων «άμα τελειώσει η λειτουργία και διαβάσει όλα τ” αυγά ο παπάς, θα βγούνε οι κάτοικοι έξω και θα πάνε ένας-ένας να σπάσουν το αυγό τους από το ξύλινο σήμαντρο, που είναι κρεμασμένο έξω από την εκκλησία».