Μία μεγάλη ηλιακή καταιγίδα αναμένεται αν επηρεάσει τη Γη αύριο, Τρίτη 19 Ιουλίου 2022, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες της NASA να βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού.
Ηδη από τον περασμένο Μάρτιο, παρατηρήθηκε από τους επιστήμονες μεγαλύτερη κινητικότητα στον Ηλιο με τη Γη να «πλήττεται» από ξεχωριστές γεωμαγνητικές καταιγίδες, σύμφωνα με τις κυβερνητικές μετεωρολογικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και της Βρετανίας.
Συγκεκριμένα, την περασμένη Παρασκευή αναφέρθηκε ότι μια τεράστια ηλιακή έκλαμψη είχε ξεσπάσει από τον Ηλιο, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε ραδιοφωνικές διακοπές σε πολλά μέρη του κόσμου.
Το περασμένο Σάββατο, η Δρ. Tamitha Skov, προέβλεψε ένα «άμεσο χτύπημα» από μια ηλιακή καταιγίδα που θα φτάσει στον πλανήτη μας την Τρίτη. Η ίδια μοιράστηκε την είδηση στα social media μαζί με ένα βίντεο της NASA.
«Άμεσο χτύπημα» έγραψε χαρακτηριστικά στο Twitter. «Ένα νήμα που μοιάζει με φίδι και εκτοξεύτηκε από μία μεγάλη ηλιακή καταιγίδα, έχει κατεύθυνση προς της Γη. Το μοντέλο της NASA προβλέπει πρόσκρουση στις 19 Ιουλίου. Θα μπορούσε να υπάρξει διαταραχή στο GPS και το ερασιτεχνικό ραδιόφωνο», πρόσθεσε η ίδια.
Τι είναι η ηλιακή καταιγίδα
Οι ηλιακές καταιγίδες (ή CME) δεν είναι νέο φαινόμενο και συμβαίνουν κατά καιρούς, με τον Ηλιο να απελευθερώνει ενέργεια (πλάσμα), η οποία συνοδεύεται από το μαγνητικό πεδίο από το στέμμα του. Οταν σημειώνονται, ταξιδεύουν με τον ηλιακό άνεμο, ο οποίος τον μεταφέρει σε άλλα μέρη του ηλιακού συστήματος. Το Κέντρο Πρόβλεψης Διαστημικού Καιρού των ΗΠΑ λέει ότι οι ηλιακές καταιγίδες μπορούν να ξεφύγουν από τον Ηλιο με ιλιγγιώδεις ταχύτητες και να φτάσουν στη Γη μέχρι και σε 15 με 18 ώρες.
Το φαινόμενο δεν είναι πρωτόγνωρο, καθώς σύμφωνα με τους επιστήμονες, υπάρχει άμεση σύνδεσή του με τον 11ετή κύκλο του Ηλιου. Στο ηλιακό μέγιστο ή απλά προς το τέλος του κύκλου, συμβαίνει έξαρση των ηλιακών κηλίδων, των περιοχών που εξαπολύονται οι ηλιακές εκλάμψεις και έτσι πολλαπλασιάζονται οι πιθανότητες ηλιακών καταιγίδων. Με την προσθήκη του ηλιακού ανέμου, του διαπλανητικού κενού του διαστήματος που βρίσκεται διάσπαρτος στο διάστημα, γίνεται λόγος για την ηλιακή δραστηριότητα στην οποία περιλαμβάνονται. Όλες οι δραστηριότητες καθοδηγούνται από το ηλιακό μαγνητικό πεδίο, αρχικά συγκεντρωμένο στην ορατή επιφάνεια που ονομάζουμε φωτόσφαιρα.
Τι λένε οι επιστήμονες
Το Met Office της Βρετανίας επισήμανε πως η επερχόμενη καταιγίδα δεν αποτελεί πηγή ανησυχίας για τους επιστήμονες, εντούτοις, είναι πιθανόν να παρατηρηθούν διακυμάνσεις του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, κυρίως στην περιοχή του Ηνωμένου Βασιλείου. Ταυτόχρονα, η στεφανιαία μαζική εκτίναξη ενδέχεται να προκαλέσει ανωμαλίες στον προσανατολισμό των διαστημοπλοίων «με τη μορφή της ‘αυξημένης οπισθέλκουσας’ σε τροχιά χαμηλής Γης».
Αλλά μάλλον η πιο εντυπωσιακή απόρροια της ηλιακής καταιγίδας που περιμένουμε, είναι πως πιθανολογείται η διαδικασία αυτή να καταστήσει ορατό ένα ξεχωριστό αστρονομικό φαινόμενο. Ο λόγος για το εντυπωσιακό Βόρειο Σέλας (φωτεινό ουράνιο φαινόμενο ορατό κυρίως στους πόλους) το οποίο, σύμφωνα με τους διαστημικούς μετεωρολόγους, είναι πιθανό να γίνει ορατό σε αρκετές περιοχές του πλανήτη που δε συνηθίζεται να φαίνεται, κατά τη διάρκεια της επερχόμενης καταιγίδας.
Πόσο επικίνδυνη είναι η ηλιακή καταιγίδα για τον άνθρωπο
Είναι αδύνατο η ακτινοβολία να σκοτώσει ανθρώπους, ακόμη και με δυνατές καταιγίδες που προκαλούν ολικό μπλακ-άουτ. Χρειάζονται τουλάχιστον 80-120 rad ακτινοβολίας για να υπάρξουν αδιαθεσίες και τάσεις εμετού σε κάποιους. Μόνο σε περιπτώσεις μεγάλων δόσεων ακτινοβολίας σε μικρό χρονικό διάστημα υπάρχουν θάνατοι μέσα σε μια βδομάδα ή λιγότερο, διότι η ακτινοβολία τρυπάει τα κύτταρα με αποτέλεσμα να εκραγούν και λόγω υψηλών θερμοκρασιών, όπως για παράδειγμα με τις ατομικές βόμβες ή και τους αστροναύτες αν βρεθούν στο στόχαστρό της. Οι κοσμικές ακτίνες διαπερνούν σε μεγάλο ποσοστό τη γήινη ατμόσφαιρα κάθε χρόνο, παρόλο που παρεμποδίζονται στη διαδρομή από διάσπαρτα πλανητικά μαγνητικά πεδία, ακόμη από το μαγνητικό πεδίο της Γης και τον ηλιακό άνεμο που αντανακλούν τα λιγότερο ενεργειακά σωματίδια.
Όταν, σε φυσιολογικά επίπεδα όντας αναπόφευκτο, διεισδύουν στη βιόσφαιρα, μας διοχετεύουν δόσεις ακτινοβολίας. Σε υψομετρικές πόλεις όπως το Ντένβερ και το Γουαϊόμινγκ οι οργανισμοί λαμβάνουν 120-130 millirems το χρόνο ενώ σε παραθαλάσσιες πόλεις 35 millirems το χρόνο. Αυτό αυξάνει τα επίπεδα και τις πιθανότητες καρκίνου, δεν είναι ωστόσο ο μόνος παράγοντας ακτινοβολίας λαμβάνοντας υπόψη τις ραδιοεκπομπές, κάποια συστατικά του φλοιού της Γης και κυρίως τον άργιλο και το γρανίτη που περιέχονται στο αέριο ραδόνιο και συναντούμε στα μόνιτορ υπογείων σπιτιών προς πώληση, υποχρεωτικό στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά πολύ επικίνδυνο γιατί παράγει 130 millirems το χρόνο.
Επιπλέον, άλλες πηγές είναι το τσιμέντο και τα τούβλα που εγκλωβίζουν ελάχιστα ποσά, όμως μπορεί να διαφέρει το ποσοστό και πάλι ανάλογα το υψόμετρο. Σε μέρη όπως η Κεράλα (Ινδία) με 380 millirems και η Γκουαραπάρι (Βραζιλία) μετριέται το μεγαλύτερο ποσοστό, 600 millirems. Όσον αναφορά τα βουνά, ψηλότερα από 14.000 πόδια αντενδείκνυνται για εκτεταμένες διακοπές και φυσικά καρκινοπαθείς. Αλλά και σε τροφές με ισότοπα (άνθρακα, καλίου) όπως οι μπανάνες που περιέχουν ραδιενεργά ισότοπα καλίου υπάρχει ποσοστό 23 millirems. Το κάπνισμα δίνει 40 millirems, με καθημερινή χρήση ενός πακέτου την ημέρα. Ανεξάρτητα από το μέρος που μένουμε, παίρνουμε κάθε χρόνο 300 millirems ακτινοβολίας, ένα ασφαλές ποσοστό εδώ και τόσους αιώνες.
Για τους ανθρώπους στο Διάστημα, πιλότοι, αστροναύτες, λοιπό προσωπικό, τους οδοντοτεχνίτες, τους χειριστές σταθμών και άλλους γίνονται προειδοποιήσεις από οργανισμούς όπως η Occupational Safety and Ηealth Association (OSHA) στις Ηνωμένες Πολιτείες, σχετικά με τους κινδύνους σε διάστημα εβδομάδων μέχρι χρόνου. Άλλοι φορείς όπως η Επιστημονική Επιτροπή Ευρωπαϊκής Ένωσης (SCENIHR) διενεργεί ελέγχους για την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία καθώς και οργανισμοί άλλων κρατών που συνεργάζονται με άλλες υγειονομικές υπηρεσίες όπως ο Αυστραλιανός Οργανισμός για την Ακτινοπροστασία και την Πυρηνική Ασφάλεια (Australian Radiation Protection and Nuclear Safety Agency). Η ακτινοβολία ωστόσο, με βάση ιαπωνική μελέτη, στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι δεν επηρέασε γενετικά τους μισούς επιζώντες εδώ και πενήντα χρόνια, οι οποίοι ήταν πάνω από 100.000 και τα παιδιά τους που γεννήθηκαν ύστερα υπολογίστηκαν 80.000 χωρίς γενετικές μεταλλάξεις.
