Της Μαρίας Κώστα-Ζώτου, Ειδική Παιδαγωγός MSc, Επιστημονικά Υπεύθυνη στα Διεπιστημονικά Κέντρα «Δια…λόγου Τέχνη».
Τι είναι η ΔΕΠΥ;
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ) ή διεθνώς Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) αποτελεί μία από τις συχνότερες νευροβιολογικές διαταραχές της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Η ΔΕΠΥ είναι το συχνότερο πρόβλημα μάθησης και συμπεριφοράς στα παιδιά.
Με βάση το DSM υπολογίζεται πως η ΔΕΠΥ συναντάται σε ένα ποσοστό 3-5% των παιδιών σχολικής ηλικίας. Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί δείχνουν πως η διαταραχή ανευρίσκεται στα αγόρια 9 φορές συχνότερα από τα κορίτσια σε κλινικά δείγματα.
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ΔΕΠΥ;
Τα πυρηνικά συμπτώματα (χαρακτηριστικά) της διαταραχής είναι η ελλειμματική προσοχή, η υπερκινητικότητα και η παρορμητικά, τα οποία ενδέχεται να είναι παρόντα από τη προσχολική ηλικία μέχρι και την ενήλικη ζωή, αναπτύσσοντας συχνά πολλαπλά προβλήματα. Τέτοια προβλήματα μπορεί να είναι τα προβλήματα συμπεριφοράς, κοινωνικής προσαρμογής και σχολικής απόδοσης.
Με τον όρο ελλειμματική προσοχή αναφερόμαστε σε παιδιά που:
- Αδυνατούν να προσηλώσουν τη προσοχή τους.
- Ξεχνάνε ή και χάνουν προσωπικά τους αντικείμενα.
- Κάνουν λάθη εξαιτίας της δυσκολίας τους να συγκεντρωθούν όταν τους δίνονται οδηγίες.
- Δυσκολεύονται στην επανασυγκέντρωση της προσοχής.
- Δεν οργανώνουν τη δουλειά τους.
- «Ονειροπολούν» μέσα στη τάξη.
Με τον όρο υπερκινητικότητα αναφερόμαστε σε παιδιά που:
- Η κίνησή τους είναι υπερβολική για την ηλικία τους.
- Η κίνησή τους είναι άσκοπη και ανεπίτρεπτη σε συγκεκριμένες συνθήκες και
- Αφορά όλο το σώμα (κουνιούνται, σηκώνονται, στριφογυρίζουν, σκαρφαλώνουν, τρέχουν και δεν περπατούν) ή και τους μικρούς ή μεγάλους μύες (κουνά δάχτυλα/πόδια/χέρια, κινητική ανησυχία).
Με τον όρο παρορμητικά γίνεται λόγος για τα παιδιά που:
- Συχνά ξεστομίζουν απερίσκεπτα απαντήσεις πριν ολοκληρωθούν οι ερωτήσεις.
- Συχνά δυσκολεύονται να περιμένουν τη σειρά τους.
- Συχνά διακόπτουν τους άλλους και
- Μιλούν υπερβολικά και δυσανάλογα με την απαίτηση του κοινωνικού πλαισίου.
Αν λοιπόν το παιδί σας παρουσιάζει κάποια από τα εν λόγω χαρακτηριστικά της ΔΕΠΥ για παραπάνω από 6 μήνες θα ήταν σκόπιμη μία αξιολόγηση του παιδιού από έναν ειδικό, ώστε να ανιχνευθούν πρώιμα οι δυσκολίες του και να παρακολουθήσει ένα θεραπευτικό πρόγραμμα, ανάλογο των ικανοτήτων και των αδυναμιών του.
Τα Διεπιστημονικά κέντρα «Δια…λόγου Τέχνη» για τους μήνες Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2017 πραγματοποιούν δωρεάν αξιολογήσεις λογοθεραπείας, εργοθεραπείας και μαθησιακών ικανοτήτων.
Πώς μπορώ να βοηθήσω ένα παιδί με ΔΕΠΥ στη μελέτη των μαθημάτων του;
Οι γονείς παιδιών με ΔΕΠΥ ακολουθώντας τις παρακάτω στρατηγικές μελέτης μπορούν να κάνουν τη μελέτη των σχολικών μαθημάτων μια αρκετά εύκολη και ευχάριστη διαδικασία:
- Αρχικά, πρέπει να οριστεί ένας σταθερός χώρος μελέτης στο σπίτι, όπου το παιδί θα διαβάζει καθημερινά.
- Ο χώρος μελέτης να είναι ένα ήσυχο μέρος και πάνω στο γραφείο να υπάρχουν μόνο τα απαραίτητα, όπως μολύβι, γόμα, τετράδια, βιβλία με βάση το σχολικό πρόγραμμα της ημέρας.
- Το παιδί να κάθεται σε σταθερή καρέκλα.
- Να επιλεχθεί ο κατάλληλος φωτισμός, ώστε να μην δημιουργούνται σκιάσεις στην επιφάνεια εργασίας του παιδιού.
- Ο χώρος μελέτης των παιδιών να είναι απαλλαγμένος από διασπαστές και γενικά εξωτερικά ερεθίσματα.
- Η μελέτη να ξεκινά από τα μαθήματα που απαιτούν απομνημόνευση και ύστερα να ακολουθούν τα μαθήματα που απαιτούν δημιουργικό γράψιμο.
- Να εντοπιστεί το στυλ μάθησης του παιδιού (οπτικό, ακουστικό, κιναισθητικό). Τα Διεπιστημονικά κέντρα «Δια…λόγου Τέχνη» μέσω της χορήγησης σταθμισμένων τεστ εντοπίζουν το ξεχωριστό στυλ μάθησης κάθε παιδιού.
- Χωρίστε τις εργασίες του παιδιού σε μικρότερα τμήματα.
- Ορίστε μικρά διαλείμματα, όταν κρίνετε ότι το παιδί κουράζεται.
- Κατά τα ολιγόλεπτα διαλείμματα περιορίστε τα παιδιά στη ξεκούραση και όχι στη παρακολούθηση τηλεόρασης, υπολογιστή ή play station γιατί το παιδί θα δυσκολευτεί να συγκεντρωθεί ξανά.
- Να δημιουργήσετε ένα οπτικοποιημένο πρόγραμμα μελέτης, ξεκινώντας από τα πιο απαιτητικά μαθήματα, στο οποίο θα καταφεύγει το παιδί ώστε να εντοπίζει ποια μαθήματα έχει να διαβάσει και με ποια ακολουθία.
- Επιβραβεύεστε το παιδί για τη προσπάθεια που καταβάλλει και ενθαρρύνετέ το να συνεχίσει τη καλή δουλειά που κάνει.
Μέσω της επανάληψης και της εγκαθίδρυσης των παραπάνω στρατηγικών μελέτης, τα παιδιά με ΔΕΠΥ θα διαμορφώσουν τη καθημερινή τους ρουτίνα, όσων αφορά την σωστή και οργανωμένη ολοκλήρωση των σχολικών εργασιών τους και με τη πάροδο του χρόνου θα είναι σε θέση να εργάζονται ανεξάρτητα.
Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι στόχος δεν είναι αποκλειστικά να αριστεύσουν οι μαθητές αλλά να μάθουν να οργανώνουν τη μελέτη τους και γενικά να εκπαιδευτούν στο να οργανώνουν τη καθημερινότητά τους και να είναι αυτόνομοι.
