Η Καταλίν Κάρικο και ο Ντρου Βάισμαν βραβεύονται με το Νόμπελ Ιατρικής για τις εργασίες τους σχετικά με την τεχνολογία RNA.
Ειδικότερα, η Ουγγαρέζα Κάρικο και ο Αμερικανός Γουάισμαν βραβεύονται με το Νόμπελ Ιατρικής 2023 για τις εργασίες τους στον τομέα των εμβολίων του αγγελιοφόρου RNA, τα οποία αποδείχθηκαν αποφασιστικής σημασίας στην αντιμετώπιση της Covid-19.
Οι δύο ερευνητές διακρίθηκαν «για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τις μετατροπές των νουκλεϊκών βάσεων που επέτρεψαν την ανάπτυξη των εμβολίων mRNA αποτελεσματικών απέναντι στην Covid-19», ανακοίνωσε η Επιτροπή του Βραβείου Νόμπελ.
«Οι βραβευόμενοι συνέβαλαν στην ανάπτυξη με πρωτοφανή ρυθμό των εμβολίων μπροστά σε μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την υγεία των ανθρώπων κατά την σύγχρονη εποχή», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής.
BREAKING NEWS
The 2023 #NobelPrize in Physiology or Medicine has been awarded to Katalin Karikó and Drew Weissman for their discoveries concerning nucleoside base modifications that enabled the development of effective mRNA vaccines against COVID-19. pic.twitter.com/Y62uJDlNMj— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 2, 2023
Καταλίν Κάρικο: Η πρωτοπόρος, και επίμονη, ερευνήτρια βιοχημικός πίσω από την τεχνολογία του αγγελιοφόρου RNA
Γεννήθηκε στην Ουγγαρία και ζει στην Πενσιλβάνια. Η βιοχημικός, ερευνήτρια Καταλίν Κάρικο ανέπτυξε τέτοια εμμονή με την τεχνολογία που ονομάζεται αγγελιοφόρος RNA (RNA messenger) που της κόστισε μία καθηγητική θέση σε ένα εξέχον πανεπιστήμιο.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ελάχιστοι μπορούσαν να φαντασθούν ότι η μέθοδος αυτή γενετικής θεραπείας και το επίμονο έργο αυτής της βιοχημικού θα έθετε τις βάσεις για την ανάπτυξη των εμβολίων των Pfizer/BionTech και Moderna κατά της Covid-19.
Κάπως έτσι, η άγνωστη και περιθωριοποιημένη ερευνήτρια Καταλίν Κάρικο (Katalin Kariko) θεωρείται πλέον σήμερα πρωτοπόρος.
«Είναι απλώς απίστευτο», δήλωνε τον Δεκέμβριο του 2020 σε συνέντευξή της στο AFP (Γαλλικό Πρακτορείο) από το σπίτι της στην Φιλαδέλφεια. Η 65χρονη επιστήμονας εξομολογείται ότι της είναι δύσκολο να περάσει στο προσκήνιο έπειτα από τόσα δύσκολα χρόνια στην σκιά.
Η περίπτωσή της, λέει, αποτυπώνει «την ανάγκη υποστήριξης της επιστήμης σε διάφορα επίπεδα».
Η Καταλίν Κάρικο πέρασε μεγάλο μέρος του χρόνου της στην δεκαετία του 1990 αναζητώντας χρηματοδότηση για τις έρευνές της που ήταν επικεντρωμένες στον αγγελιοφόρο του ριβονουκλεϊκού οξέος (RNA), των μορίων που δίνουν στο κύτταρο οδηγίες χρήσης, υπό την μορφή ενός γενετικού κώδικα, ώστε να παράγει πρωτεΐνες ευεργετικές για το σώμα μας.
Η βιοχημικός θεωρούσε ότι ο αγγελιοφόρος RNA θα μπορούσε να παίξει ρόλο κλειδί στην θεραπεία ορισμένων ασθενειών, όπως για παράδειγμα στην θεραπεία των ιστών του εγκεφάλου έπειτα από εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ομως, το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, όπου η Καταλίν Κάρικο επρόκειτο να πάρει θέση καθηγήτριας, έβαλε τέλος στην πορεία της, έπειτα από διαδοχικές απορρίψεις των αιτημάτων της για υποτροφίες για έρευνα.
«Επρόκειτο να προαχθώ και τότε ακριβώς με υποβάθμισαν περιμένοντας ότι θα φύγω» θυμάται.
Εκείνη την εποχή η βιοχημικός δεν είχε ακόμη την πράσινη κάρτα του μόνιμου κατοίκου των ΗΠΑ και είχε ανάγκη να βρει θέση εργασίας για να ανανεώσει την βίζα της. Ταυτόχρονα, ήξερε ότι θα της ήταν δύσκολο να χρηματοδοτήσει τις πανεπιστημιακές σπουδές της κόρης της με τον χαμηλό μισθό της.
Παρά ταύτα αποφάσισε να επιμείνει στην έρευνά της, παρά την δυσκολία του εγχειρήματος που σήμαινε η έλλειψη χρηματοδότησης. «Είπα, ο πάγκος (του εργαστηρίου) είναι εκεί, δεν έχω παρά να κάνω καλύτερα πειράματα».
«Σκέψου σωστά και, εν τέλει, αναρωτήσου: “Τι μπορώ να κάνω;” Ετσι δεν σπαταλάς την ζωή σου», είναι το σύνθημά της.
Αυτήν την αποφασιστικότητα, η βιοχημικός την έχει μεταδώσει…μέσω των γονιδίων της: η κόρη της, η Σούζαν Φράνσια, αποφοίτησε από το περίφημο πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, αλλά πήρε και χρυσό μετάλλιο στην κωπηλασία με την ομάδα των ΗΠΑ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008 και του 2012,σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
DNA, ο γνωστότερος μεγάλος αδελφός
Στο τέλος της δεκαετίας του 1980, η επιστημονική κοινότητα δεν είχε μάτια παρά για το DNA, το οποίο θεωρούσαν εν δυνάμει ικανό να μεταμορφώσει τα κύτταρα και, από το σημείο αυτό, να θεραπεύσει ασθένειες όπως ο καρκίνος ή η κυστική ίνωση.
Όμως , η Καταλίν Κάρικο ενδιαφερόταν για τον αγγελιοφόρο RNA, φανταζόμενη ότι είναι ικανός να δώσει στα κύτταρα ένα εγχειρίδιο χρήσης το οποίο θα τους επιτρέψει στην συνέχεια να κατασκευάσουν θεραπευτικές πρωτεΐνες. Μία μέθοδος που θα επέτρεπε την αποφυγή τροποποίησης του γονιδιώματος των κυττάρων, τροποποίηση που θα ενείχε τον κίνδυνο της εισαγωγής ανεξέλεγκτων γενετικών τροποποιήσεων.
Όμως, και ο αγγελιοφόρος RNA είχε ορισμένα προβλήματα: προκαλούσε σφοδρές φλεγμονώδεις αντιδράσεις, καθώς διαβαζόταν ως εισβολή από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Μαζί με τον εταίρο της στην έρευνα, τον γιατρό ανοσολόγο Ντρου Γουάισμαν (Drew Weissman), η Καταλίν Κάρικο κατάφερε σταδιακά να εισαγάγει μικρές τροποποιήσεις στην δομή του RNA, καθιστώντας το πιο αποδεκτό από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Η ανακάλυψή τους, που δημοσιεύθηκε το 2005, έκανε αίσθηση και έβγαλε (κάπως) την ερευνήτρια από την ανωνυμία.
Στην συνέχεια, καταφέρνουν ακόμη ένα επίτευγμα, πετυχαίνοντας να τοποθετήσουν τον πολύτιμο RNA τους σε «λιπιδικά νανοσωματίδια», μία επικάλυψη που αποτρέπει την πολύ γρήγορη αποσύνθεση και διευκολύνει την είσοδό τους στα κύτταρα. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται το 2015.
Πέντε χρόνια αργότερα, την ώρα της μάχης του πλανήτη κατά του κορωνοϊού, αυτά τα δύο επιτεύγματα βρήκαν την σημασία τους.
Τα δύο εμβόλια που επρόκειτο να σώσουν τον κόσμο βασίσθηκαν στην στρατηγική αυτή, η οποία συνίσταται στην εισαγωγή γενετικών οδηγιών στον οργανισμό για την εκκίνηση της παραγωγής μίας πρωτεΐνης πανομοιότυπης με την πρωτεΐνη του κορωνοϊού, η οποία μπορεί να προκαλέσει ανοσολογική απόκριση.
Η Καταλίν Κάρικο έχει καταλάβει πλέον σημαντική θέση στο γερμανικό εργαστήριο της BioNTech, το οποίο, σε συνεργασία με την Pfizer, ανέπτυξε το πρώτο εμβόλιο που διατέθηκε στον δυτικό κόσμο. Το άλλο εμβόλιο αναπτύχθηκε από την εταιρεία Moderna…το όνομά της σημαίνει “Modified RNA” (τροποποιημένο RNA).
Η πρωτοπόρα βιοχημικός αποφεύγει τις θριαμβολογίες, αλλά διατηρεί μία πικρία στην ανάμνηση των στιγμών όπου αισθανόταν παραγνωρισμένη: γυναίκα, γεννημένη στο εξωτερικό σε έναν χώρο όπου κυριαρχούν οι άνδρες και όπου, μετά το τέλος ορισμένων επιστημονικών διασκέψεων, την ρωτούσαν: «Πού είναι ο προϊστάμενός σας;»
«Σκέφτονταν πάντα, αυτή η γυναίκα με την ξενική προφορά, κάποιον πρέπει να έχει από πίσω, κάποιον πιο ευφυή». Έκτοτε, το όνομά της βρισκόταν στην λίστα των υποψηφιοτήτων για βραβείο Νόμπελ. Καθώς περνούσαν τα χρόνια, η μητέρα της ανησυχούσε που αυτό δεν είχε γίνει ακόμη.
«Της έλεγα: δεν πετυχαίνω ποτέ να πάρω μια ομοσπονδιακή υποτροφία, δεν είμαι κάποια, δεν είμαι καν καθηγήτρια!». Και σε αυτό η μητέρα της απαντούσε: «Όμως, δουλεύεις τόσο σκληρά!».
