Στην ετήσια έκθεσή του για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ διαπιστώνει «σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων» στην Ελλάδα, κάνοντας λόγο για «σκληρή, απάνθρωπη ή υποτιμητική μεταχείριση ή τιμωρία κρατουμένων, μεταναστών και αιτούντων άσυλο», με ξεχωριστή αναφορά στην υπόθεση των υποκλοπών, στο Predator και στο ναυάγιο της Πύλου.
Η έκθεση 46 σελίδων για τη χώρα μας, εντάσσεται στις ετήσιες αναφορές που δημοσιεύουν οι ΗΠΑ για τις εθνικές πρακτικές σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων «Country Reports on Human Rights Practices».
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στην έκθεσή του για το 2023, επισημαίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε σε ενέργειες για να ερευνήσει και να τιμωρήσει αξιωματούχους που προχώρησαν σε πράξεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά συμπληρώνει πως υπάρχουν καταγγελίες από MKO και διεθνείς οργανώσεις για την «αποτυχία της κυβέρνησης να ερευνήσει καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο».
Σχετικά με περιπτώσεις βασανιστηρίων και εξευτελιστικών μεταχειρίσεων, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρει πως «το σύνταγμα και ο νόμος απαγόρευαν τέτοιες πρακτικές» και σημειώνει πως υπάρχουν αναφορές για κακομεταχείριση και κακοποίηση από πλευράς ελληνικής αστυνομίας και Λιμενικού «μεταξύ άλλων μελών φυλετικών και εθνοτικών μειονοτικών ομάδων, μεταναστών χωρίς χαρτιά, αιτούντων άσυλο, διαδηλωτών και Ρομά».
Τι αναφέρει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για μεταχείριση μεταναστών και επαναπροωθήσεις
«Οι ΜΚΟ υποστήριξαν τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης κυβερνητικής υπηρεσίας για τη διερεύνηση της βίας και άλλων εικαζόμενων καταχρήσεων. Οι ΜΚΟ υποστήριξαν ότι παρά τις εκθέσεις του ΟΗΕ και της ΕΕ και την Ενδιάμεση Έκθεση του Ιανουαρίου 2023 για τον Μηχανισμό Καταγραφής των Άτυπων Αναγκαστικών Επιστροφών υπό την Εθνική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η χώρα δεν είχε ερευνήσει αποτελεσματικά τους ισχυρισμούς απώθησης. Η κυβέρνηση αμφισβήτησε την ανάγκη ύπαρξης πρόσθετου φορέα διερεύνησης. Η κυβέρνηση υποστήριξε ότι οι υπάρχουσες διασφαλίσεις ήταν επαρκείς, συμπεριλαμβανομένου του δικαστικού συστήματος, της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και του Υπεύθυνου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και της Ειδικής Επιτροπής για τη Συμμόρφωση με τα Θεμελιώδη Δικαιώματα στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου. ΜΚΟ και διεθνείς οργανισμοί ανέφεραν ότι οι αρχές ξυλοκόπησαν μετανάστες και αιτούντες άσυλο και κατάσχεσαν έγγραφα ταυτότητας, προσωπικά αντικείμενα και χρήματα. Ορισμένες αναφορές ισχυρίστηκαν ότι οι αρχές άφησαν μετανάστες και αιτούντες άσυλο εγκλωβισμένους στο Αιγαίο ή στη χερσαία συνοριακή περιοχή του Έβρου χωρίς πρόσβαση σε τροφή, νερό ή ιατρική περίθαλψη» αναφέρεται στην έκθεση.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μεταξύ άλλων επικαλείται ρεπορτάζ της El Pais αναφορικά με 374 περιστατικά στα σύνορα του Έβρου στα οποία εμπλέκονται δυνάμεις ασφαλείας και αφορούσαν σε περισσότερα από 20.000 άτομα που αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στα σύνορα αμέσως μετά τη διέλευσή τους. Το ρεπορτάζ της El Pais υποστήριξε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν κατάσχεσαν περισσότερα από δύο εκατομμύρια ευρώ, κινητά τηλέφωνα και άλλα τιμαλφή, επισημαίνοντας ότι το 92% όσων απωθήθηκαν το 2022 δήλωσαν ότι έπεσαν ήταν θύματα κλοπής.
Επίσης, το αμερικανικό ΥΠΕΞ αναφέρεται στην έκθεση του Δικτύου Παρακολούθησης της βίας στα Σύνορα, μια κοινοπραξία 12 ΜΚΟ σε όλη την Ευρώπη, η οποία παρουσίασε τον Φεβρουάριο ευρήματα βασισμένα σε συνεντεύξεις 50 κρατουμένων σε ελληνικά προαναχωρητικά κέντρα. Το 65% υποστήριξε ότι βίωσε ή έγινε μάρτυρας βίας από τις Αρχές, ενώ το 25% υποστήριξε ότι οι Αρχές χρησιμοποίησαν σωματική βία, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τέιζερ, ως μορφή εξαναγκασμού ή τιμωρίας.
Υποκλοπές και Predatot και στη φετινή έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ
Oı υποκλοπές και το Predator απασχολούν και τη φετινή ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που επικαλείται την έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου, σύμφωνα με την οποία η ελληνική κυβέρνηση χρησιμοποίησε κατασκοπευτικό λογισμικό εναντίον δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών, αλλά και εξήγαγε το παράνομο spyware Predator σε χώρες με κακές επιδόσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Τον Ιούλιο η Αρχή Προστασίας Δεδομένων παρουσίασε στοιχεία που υποδηλώνουν ότι το 2022 τουλάχιστον 92 Έλληνες πολίτες έπεσαν θύματα προσπάθειας να στοχευθούν με το Predator, με την Αρχή να δηλώνει πως δεν έχει στοιχεία που να δείχνουν την προέλευση αυτών των προσπαθειών» σημειώνει η έκθεση προσθέτοντας ότι η έρευνα είναι σε εξέλιξη.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επισημαίνει ότι «το σύνταγμα και ο νόμος προέβλεπαν την ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των μελών του Τύπου και άλλων μέσων ενημέρωσης, και η κυβέρνηση γενικά σεβάστηκε αυτό το δικαίωμα» για να συμπληρώσει ότι εγχώρια και διεθνή πρακτορεία αναφέρουν πως δημοσιογράφοι και ΜΜΕ αντιμετωπίζουν πίεση προκειμένου να μην ασκούν κριτική στην κυβέρνηση ή να μην παρουσιάζουν σκάνδαλα.
«Αγνοούνται παρεμβάσεις και εθνικές στρατηγικές» απαντά η Αθήνα για την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ
«Η έκθεση καταγράφει, χωρίς περαιτέρω διερεύνηση, καταγγελίες ΜΚΟ για τις οποίες δεν πραγματοποιείται ανεξάρτητος έλεγχος. Ακριβώς λόγω της αδιάκριτης αυτής καταγραφής, εμφανίζεται ότι σε όλες τις χώρες με ανεπτυγμένο κράτος δικαίου υφίστανται σοβαρά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων» σχολιάζει το υπουργείο Εξωτερικών, σε ανακοίνωσή του σχετικά με την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η Αθήνα επισημαίνει, μεταξύ άλλων, πως «δεν ζητήθηκε η άποψη της ελληνικής πολιτείας σε σχέση με τα αναφερόμενα θέματα».
Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών αναφέρει:
«Η έκθεση καταγράφει, χωρίς περαιτέρω διερεύνηση, καταγγελίες μη κυβερνητικών οργανώσεων για τις οποίες δεν πραγματοποιείται ανεξάρτητος έλεγχος. Ακριβώς λόγω της αδιάκριτης αυτής καταγραφής, εμφανίζεται ότι σε όλες τις χώρες με ανεπτυγμένο κράτος δικαίου υφίστανται σοβαρά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ιδιαίτερα σημαντικό για την ακεραιότητα, την αξιοπιστία και την αντικειμενικότητα της έκθεσης είναι το γεγονός ότι δεν ζητήθηκε η άποψη της ελληνικής πολιτείας σε σχέση με τα αναφερόμενα θέματα. Αν και αναγνωρίζεται σε πολλά επίπεδα η πρόοδος σε σχέση με την προστασία δικαιωμάτων στην Ελλάδα, η έκθεση παραγνωρίζει ή και τελείως αγνοεί ρυθμιστικές παρεμβάσεις και εθνικές στρατηγικές των τελευταίων ετών για τη διασφάλιση δικαιωμάτων ευάλωτων κατηγοριών πολιτών, όπως ΑμεΑ, ΛΟΑΤΚΙ και ασυνόδευτα ανήλικα. Διαχρονικά οι εκθέσεις για την Ελλάδα παρουσιάζουν ανάλογα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ιδιαιτέρως την περίοδο 2016-2019 παραθέτονταν σοβαρότατες καταγγελίες, οι οποίες σταδιακά εξέλιπαν. Η ελληνική κυβέρνηση θα συνεχίσει να υπηρετεί με συνέπεια τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, εμβαθύνοντας την ουσιαστική ισότητα των πολιτών και τα ατομικά και κοινωνικά τους δικαιώματα και βελτιώνοντας το επίπεδο ζωής τους».
