Σε ετοιμότητα βρίσκεται το υπουργείο Υγείας, λόγω των πυκνών καπνών από την πυρκαγιά στην Εύβοια, που έχουν φτάσει στην Αττική, αλλά και με τη δέουσα ψυχραιμία, καθώς – όπως φαίνεται – δεν υπάρχουν αυξημένες κλήσεις στο ΕΚΑΒ, ούτε αυξημένη ροή περιστατικών στα νοσοκομεία μέχρι στιγμής.
Στο πλαίσιο αυτό ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας εξέδωσε επικαιροποιημένη εγκύκλιο για τα μέτρα διασφάλισης της Δημόσιας Υγείας.
Συγκεκριμένα, για λόγους πρόληψης και διασφάλισης της Δημόσιας Υγείας επισημαίνονται τα εξής:
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ανάφλεξη οργανικής καύσιμης ύλης απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα διάφορους ρυπαντές όπως μονοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου (ΝΟx), διοξείδιο του θείου, αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ) καθώς και άλλες ουσίες οι οποίες ενδέχεται να βρίσκονται εντός του πεδίου της πυρκαγιάς και να περιέχονται σε σκουπίδια, εγκαταλειμμένα υλικά, οικίσκους κλπ. και απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα εξαιτίας της καύσης. Η προσωρινή υπερσυγκέντρωση αυτών των ουσιών καθώς και η μεταφορά τους με τη βοήθεια του ανέμου σε γειτνιάζουσες περιοχές ενδέχεται να δημιουργήσουν προβλήματα υγείας στο γενικό πληθυσμό και στις ομάδες υψηλού κινδύνου. Οι ομάδες υψηλού κινδύνου από έκθεση σε καπνό είναι άτομα με άσθμα ή άλλα αναπνευστικά προβλήματα, άτομα με καρδιοαγγειακές παθήσεις, χρονίως πάσχοντες, ηλικιωμένοι, παιδιά, έγκυοι και καπνιστές. Η έκθεση στον καπνό μιας πυρκαγιάς ενδέχεται να προκαλέσει ερεθισμούς στα μάτια και την αναπνευστική οδό και σε ορισμένες περιπτώσεις διαταραχή της αναπνευστικής λειτουργίας, βρογχίτιδα ή, σε ακραίες περιπτώσεις, θάνατο. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο κίνδυνος εγκαυμάτων του εσωτερικού αναπνευστικού συστήματος εξαιτίας της εισπνοής θερμών αερίων, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές επιπλοκές.
Προτεινόμενα μέτρα προστασίας του πληθυσμού
Μία πυρκαγιά, εκτός από την περιοχή στην οποία εκδηλώνεται, ενδέχεται να επηρεάσει και άλλες περιοχές, εξαιτίας της μεταφοράς του καπνού μέσω των ανέμων. Επομένως, η λήψη μέτρων προστασίας είναι απαραίτητη ακόμη και σε περιοχές όπου η καθημερινή δραστηριότητα δεν επηρεάζεται άμεσα, αλλά καλύπτονται από το νέφος του καπνού της πυρκαγιάς. Για το λόγο αυτό, προτείνεται η ενημέρωση του κοινού για τη λήψη των παρακάτω μέτρων προστασίας, κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς, στις περιοχές που είτε βρίσκονται πλησίον αυτής, είτε επηρεάζονται από τον καπνό και την αυξημένη θερμοκρασία:
Πιστή τήρηση των οδηγιών των αρμόδιων αρχών. Παραμονή σε κλειστούς χώρους. Σε περίπτωση όπου κατοικημένες περιοχές βρίσκονται πλησίον μιας δασικής πυρκαγιάς κι επηρεάζονται από τον καπνό προτείνεται η ελάττωση των άσκοπων μετακινήσεων και η παραμονή σε κλειστούς χώρους χωρίς απευθείας επικοινωνία με τον εξωτερικό αέρα (κλείσιμο παραθύρων, πορτών και λοιπών διόδων αέρα προς το εσωτερικό). Εξασφάλιση του δροσισμού των εσωτερικών χώρων των κατοικιών. Κατά τη διάρκεια της νύχτας οι ένοικοι, και ιδιαίτερα αυτοί που ανήκουν σε ευαίσθητες ομάδες, προτείνεται να κοιμούνται στο πιο δροσερό σημείο των κατοικιών. Παραμονή σε κλιματιζόμενους χώρους. Δημόσια κτίρια, όπως σχολεία, νοσοκομεία, δημόσιες υπηρεσίες ή άλλες εγκαταστάσεις οι οποίες διαθέτουν συστήματα κλιματισμού μπορούν να διατεθούν για την προστασία των ευαίσθητων ομάδων από τον καπνό. Εφόσον οι κατοικίες διαθέτουν σύστημα κλιματισμού, προτείνεται η χρήση του στη λειτουργία ανακύκλωσης του εσωτερικού αέρα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η επιβάρυνση της ποιότητας του αέρα στους εσωτερικούς χώρους. Η επιλογή εισαγωγής «φρέσκου αέρα» που παρέχεται από ορισμένα συστήματα κλιματισμού πρέπει να απενεργοποιείται κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς για να αποφευχθεί η εισροή καπνού από το εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης, είναι απαραίτητη η σωστή συντήρηση των φίλτρων των συστημάτων κλιματισμού και αν είναι εφικτή, αντικατάστασή τους με φίλτρα πιστοποιημένα για κατακράτηση ΑΣ2.5 2. Σε περίπτωση χρήσης αυτοκινήτου, προτείνεται η ρύθμιση του συστήματος κλιματισμού του οχήματος στη λειτουργία ανακύκλωσης του εσωτερικού αέρα ώστε να ελαχιστοποιηθεί η είσοδος του καπνού στο χώρο των επιβατών. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αποφεύγονται οι άσκοπες μετακινήσεις και να χρησιμοποιούνται τα φώτα των οχημάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενα ατυχήματα λόγω χαμηλής ορατότητας. Μείωση των πηγών ρύπανσης του εσωτερικού αέρα εντός του σπιτιού. Κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς πρέπει να αποφεύγεται το κάπνισμα στο εσωτερικό των κατοικιών, το μαγείρεμα με τη χρήση ψησταριάς, η χρήση τζακιού για ψήσιμο/μαγείρεμα, η χρήση αεροζόλ και οποιαδήποτε άλλης πηγής που ενδέχεται να επιβαρύνει την ποιότητα του εσωτερικού αέρα.
Χρήση μέτρων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ) από τον καπνό. Κάποια άτομα που ανήκουν σε ευαίσθητες ομάδες ενδέχεται να απαιτηθεί να χρησιμοποιήσουν μάσκες για να προστατευθούν από τον καπνό και τις αναθυμιάσεις. Σε αυτή την περίπτωση, το φίλτρο της μάσκας πρέπει να είναι πιστοποιημένο για κατακράτηση Α.Σ.2.5 και να εξασφαλίζεται ότι η μάσκα εφαρμόζει καλά στο στόμα και τη μύτη του ατόμου. Μέτρα ατομικής προστασίας οφείλουν να λαμβάνουν, πέρα από τους πυροσβέστες, και τα συνεργεία κατάσβεσης των ΟΤΑ, καθώς και όλοι οι εθελοντές που λαμβάνουν μέρος στην κατάσβεση.
Διατήρηση της θερμοκρασίας σώματος και συχνή ενυδάτωση. Επειδή η πυρκαγιά ενδέχεται να συνοδεύεται και από αύξηση της θερμοκρασίας, κατά τη διάρκειά της πρέπει να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική ενυδάτωση του οργανισμού με τη λήψη υγρών, αποφεύγοντας την κατανάλωση ποτών που περιέχουν ζάχαρη ή αλκοόλ. Συνδρομή σε άτομα χρήζοντα βοηθείας. Ηλικιωμένα άτομα ή άτομα που ζουν μόνα τους πρέπει να δέχονται τακτικές επισκέψεις και να εξασφαλίζεται ότι οι φαρμακευτικές αγωγές που ακολουθούν δεν επηρεάζουν τη θερμορύθμισή τους. Στην τελευταία περίπτωση πρέπει να εξασφαλίζεται η επαρκής ενυδάτωσή τους και να αναζητείται ιατρική συμβουλή για την πρόληψη ενδεχόμενων επιπλοκών. Σε περίπτωση που κάποιο άτομο ή οι οικείοι του παρουσιάσουν οποιαδήποτε συμπτώματα εξαιτίας του καπνού ή των συνθηκών της πυρκαγιάς (ενδεικτικά αναφέρονται η ξηροδερμία, παραλήρημα, σπασμοί, καρδιοαναπνευστικά προβλήματα, λιποθυμίες) πρέπει να αναζητηθεί αμέσως ιατρική συνδρομή.
Οφείλεται να παρέχεται άμεση ιατρική βοήθεια σε άτομα που έχουν υποστεί εγκαύματα, είτε εξωτερικά εξαιτίας της πυρκαγιάς, είτε εγκαύματα του εσωτερικού αναπνευστικού εξαιτίας της εισπνοής θερμών αερίων.
Φάση αποκατάστασης των ζημιών
Στην περίπτωση όπου, μετά την εκδήλωση πυρκαγιάς, απαιτείται αποκατάσταση ζημιών ή πληγέντων, επισημαίνονται τα εξής: Σε περίπτωση που απαιτηθεί, ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στη διασφάλιση της ποιότητας των τροφίμων με τα οποία σιτίζονται οι πληγέντες, καθώς ελλοχεύει αυξημένος κίνδυνος τροφιμογενών και άλλων λοιμώξεων. Σε περίπτωση εκτεταμένων διακοπών παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, θεωρείται επιβεβλημένο να ενημερωθεί το κοινό για το σωστό και υγιεινό χειρισμό και συντήρηση των τροφίμων. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στη διατροφή των πληγέντων στους οποίους διανέμονται τρόφιμα, τα οποία προσφέρουν διάφορες κοινωνικές οργανώσεις, φορείς ή επιχειρήσεις τροφίμων, σε ό,τι αφορά τις συνθήκες παρασκευής, μεταφοράς, συντήρησης, στον τρόπο διανομής τους και κυρίως την ποιότητα κατά τον χρόνο διανομής αυτών. Επισημαίνεται ότι η ασφάλεια των τροφίμων σε όλες τις φάσεις της αλυσίδας παραγωγής τους (πρώτες ύλες, παρασκευή, διατήρηση, διακίνηση, μεταφορά, αποθήκευση, διανομή κ.λπ.), καθώς και η προσωπική υγιεινή των χειριστών των τροφίμων αποτελούν πρωταρχικής σημασίας παράγοντες ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενοι κίνδυνοι δημόσιας υγείας. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στον έλεγχο των τροφίμων κυρίως στις περιπτώσεις που γίνεται μαζική προετοιμασία και ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τρόφιμα ευαλλοίωτα.
Προσοχή επίσης θα πρέπει να δοθεί στις περιπτώσεις όπου διανέμονται στους πληγέντες τυποποιημένα τρόφιμα. Θα πρέπει αυτά να διακινούνται με ασφάλεια και να αποθηκεύονται μέχρι τη διανομή τους σε χώρους με απόλυτη τάξη, καθαριότητα και με συνθήκες συντήρησης τέτοιες ώστε να αποφεύγονται τυχόν αλλοιώσεις ή επιμολύνσεις τους. Απαιτείται εντατικοποίηση των ελέγχων που διενεργούν οι αρμόδιες υπηρεσίες σε όλες τις φάσεις της αλυσίδας παραγωγής των τροφίμων, οι οποίοι θα πρέπει να είναι ενδελεχείς και να καλύπτουν όχι μόνο την παρασκευή αλλά και την μεταφορά, προσωρινή αποθήκευση μέχρι την παράδοσή τους στους πληγέντες.
Οδηγίες για την προστασία της υγείας των κατοίκων κατά την επιστροφή τους σε κατοικίες που κρίθηκαν κατάλληλες
Η τέφρα στις καμένες περιοχές μπορεί να είναι επικίνδυνη λόγω της φύσης των απανθρακωμένων υλικών. Οι οσμές καπνού μπορεί να παραμείνουν στην περιοχή για αρκετό χρονικό διάστημα. Για το λόγο αυτό δίδονται οι ακόλουθες Οδηγίες: Καθαρισμός κατοικιών μετά από πυρκαγιά: Θα πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες στα προϊόντα καθαρισμού, να γίνεται χρήση ειδών ατομικής προστασίας (γάντια, μάσκα, προστατευτικά γυαλιά) και παιδιά και κατοικίδια να κρατηθούν μακριά. Θα πρέπει να βεβαιώνεται ότι υπάρχει επαρκής αερισμός/ εξαερισμός στον χώρο. Συνιστάται: Να λαμβάνονται προφυλάξεις για να αποτρέπεται η είσοδος της τέφρας στα σπίτια. Να κρατούνται τα παράθυρα και οι πόρτες κλειστά. Οι κάτοικοι να παραμένουν στο εσωτερικό του σπιτιού τους, όσο το δυνατόν περισσότερο μέχρι να γίνουν οι καθαρισμοί των εξωτερικών χώρων. Να περιορίζεται ο εξωτερικός χρόνος των παιδιών και των κατοικίδιων ζώων. Να λαμβάνεται μέριμνα, ώστε να μη μεταφέρεται η τέφρα εντός του σπιτιού. Να μη χρησιμοποιούνται φυσητήρες φύλλων για την απομάκρυνση της τέφρας ή των φύλλων και να και να αποφεύγεται η ανάδευση της τέφρας στον αέρα. Κατά προτίμηση αλλαγή των φίλτρων αέρα στις μονάδες θέρμανσης και ψύξης. Οι κάτοικοι να μην εργάζονται στον κήπο, εάν όμως αυτό είναι αδύνατον, να είναι εφοδιασμένοι με γάντια, μάσκα και να φορούν μπλούζες με μακριά μανίκια, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η εισπνεόμενη ποσότητα τέφρας και σκόνης. Άτομα με προβλήματα υγείας ή/και που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή να επικοινωνήσουν με τον προσωπικό τους γιατρό.
