Η αρχή της ιστορίας του νέου κορωνοϊού, όπως έχει γραφτεί και έχει επικρατήσει στη συνείδηση εκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη, ξεκινά στα τέλη του 2019, στην αγορά Χουανάν της Βουχάν, στην κεντρική Κίνα. Φωτογραφίες του παγκολίνου, ενός υπό εξαφάνιση θηλαστικού που μοιάζει με μυρμηγκοφάγο, άρχισαν να κάνουν τον γύρο του κόσμου ήδη από τον Φεβρουάριο, καθώς υπήρχε η άποψη ότι αυτό ήταν το ζώο από το οποίο μεταδόθηκε ο ιός στον άνθρωπο. Για τους επιστήμονες ωστόσο υπάρχουν ακόμη πολλές αβεβαιότητες για διάφορες πτυχές του Covid-19, μεταξύ των οποίων και ποιο είδος ήταν τελικά εκείνο που μετέδωσε τον ιό.
Η απάντηση στο ερώτημα από πού ξεκίνησε μία πανδημία είναι πολύ σημαντική, κυρίως για να αποφευχθεί μία νέα στο μέλλον.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Στίβεν Τάρνερ, επικεφαλής του τμήματος μικροβιολογίας στο πανεπιστήμιο Monash της Μελβούρνης, είναι πιθανό ο ιός να προήλθε από νυχτερίδες. Πέραν αυτού ωστόσο, ο Τάρνερ δεν μπορεί να επιβεβαιώσει τίποτα άλλο. Ούτε καν ότι ο νέος κορωνοϊός προήλθε από την υπαίθρια αγορά της Βουχάν, αφότου άνθρωπος ήρθε σε επαφή με μολυσμένο ζώο.
Για τον Τάρνερ και άλλους επιστήμονες, το γεγονός ότι ο ιός έχει προσβάλει μια τίγρη σε ζωολογικό κήπο της Νέας Υόρκης δείχνει τον τρόπο με τον οποίο μεταδίδονται οι ιοί σε διάφορα είδη ζώων. Αρκετοί ειδικοί συνεπώς εικάζουν ότι είναι πιθανό ο νέος κορωνοϊός να προήλθε μεν από τις νυχτερίδες, αφότου όμως πέρασε από ένα ενδιάμεσο ζώο, όπως ένας άλλος κορωναϊός – ο Sars, το 2002 – μεταδόθηκε από τα πέταλα των αλόγων σε μοσχογαλές (είδος μικρού άγριου αιλουροειδούς), προτού προσβληθούν άνθρωποι.
Ο παγκολίνος είναι όντως ένας ενδιάμεσος ξενιστής μεταξύ των νυχτερίδων και των ανθρώπων. Η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης υποστηρίζει ότι πρόκειται για «το πιο παράνομο εμπόριο θηλαστικών στον κόσμο», καθώς ο παγκολίνος μοσχοπωλείται για το κρέας του και τις θεωρούμενες φαρμακευτικές ιδιότητές του.
Σε κάθε περίπτωση, ούτε ο καθηγητής Έντουαρντ Χολμς από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, ο οποίος συμμετέχει σε μελέτη για την πιθανή προέλευση του ιού εξετάζοντας το γονιδίωμά του, είναι βέβαιος ακόμη για το ποιο είδος ήταν τελικά ο ενδιάμεσος ξενιστής.
Μια στατιστική μελέτη εστίασε στο χαρακτηριστικό του ιού που εξελίχθηκε και του έδωσε τη δυνατότητα να προσκολληθεί σε ανθρώπινα κύτταρα. Οι παγκολίνοι ήταν σε θέση να αναπτύξουν αυτό το χαρακτηριστικό, όπως όμως και οι γάτες, τα βουβάλια, τα βοοειδή, οι κατσίκες, τα πρόβατα και τα περιστέρια.
Άλλη μελέτη απέκλεισε τους παγκολίνους ως ενδιάμεσους ξενιστές, διότι σε δείγματα παρόμοιων ιών που ελήφθησαν από παγκολίνους δεν υπήρχε μία αλυσίδα αμινοξέων που εμφανίζονται στον ιό ο οποίος προσβάλλει τώρα τον άνθρωπο.
Σύμφωνα με τη μελέτη του Χολμς, το σενάριο της υπάιθριας αγοράς της Βουχάν είναι ένα μόνο από τα πιθανά. Ένα άλλο πιθανό σενάριο είναι ένας απόγονος του ιού να μεταπήδησε στον άνθρωπο και στη συνέχεια να προσαρμόστηκε καθώς μεταβιβάστηκε από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Ανάλυση των πρώτων 41 ασθενών με Covid-19 που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Lancet» διαπιστώνει ότι 27 από αυτούς είχαν όντως βρεθεί στην αγορά της Βουχάν. Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση ωστόσο, ο λεγόμενος «ασθενής μηδέν», δεν είχε πάει, γεγονός που δημιουργεί αμφιβολίες για το αρχικό σενάριο.
Η διαπίστωση αυτή οδήγησε τον καθηγητή Στάλνεϊ Πέρλμαν, κορυφαίο ανοσολόγο στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα με εμπειρία από προηγούμενους κορωνοϊούς που προήλθαν από ζώα, να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η σύνδεση με την αγορά της Βουχάν «δεν μπορεί να αποκλειστεί, αν και φαίνεται πλέον λιγότερο πιθανή».
Ο Πέρλμαν εκτιμά ότι υπάρχει ένα ενδιάμεσο ζώο, χωρίς όμως να μπορεί να βεβαιώσει ότι είναι οι παγκολίνοι. «Υποψιάζομαι ότι οποιαδήποτε μετάλλαξη του ιού συνέβη στο ενδιάμεσο ζώο – αν υπήρχε τέτοιο. Δεν υπήρξαν ουσιαστικές αλλαγές στον ιό στους τρεις πρώτους μήνες, κάτι που δείχνει πως ο ιός προσαρμόστηκε καλά στον άνθρωπο».
Το μόνο βέβαιο είναι ότι είτε επρόκειτο για νυχτερίδα είτε για παγκολίνο, οι επιστήμονες δεν θα μάθουν ποτέ από πού ξεκίνησε ο ιός, διότι η αγορά της Βουχάν καθαρίστηκε πολύ γρήγορα. Βέβαιο επίσης είναι ότι αυτού του είδους οι αγορές παραμένουν πολύ επικίνδυνες, καθώς διαφορετικά είδη ζώων αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, οπότε τώρα είναι η ευκαιρία να ληφθούν αυστηρότερα μέτρα για τη λειτουργία τους.
