Την αποχώρησή του από τη θέση του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε, όπως αναμενόταν, ο Μπόρις Τζόνσον, μετά από ένα δραματικό διήμερο κατά το οποίο περισσότερα από 50 μέλη της κυβέρνησής του παραιτήθηκαν, αμφισβητώντας την εξουσία του. «Είναι ξεκάθαρη η βούληση του κοινοβουλευτικού κόμματος να υπάρξει νέος αρχηγός και νέος πρωθυπουργός», είπε.
Μιλώντας από τη Ντάουνιγκ Στριτ, ο Τζόνσον κατηγόρησε το κόμμα του ότι πήρε μια «εκκεντρική» απόφαση να τον εγκαταλείψει. Εξηγώντας γιατί καθυστέρησε τόσο πολύ για να πάρει την απόφαση να παραιτηθεί είπε ότι ήθελε να εκπληρώσει ο ίδιος την εντολή των ψηφοφόρων που είχε λάβει, τονίζοντας ότι ένιωθε ότι ήταν καθήκον και υποχρέωσή του να κάνει αυτό που είχε υποσχεθεί.
Ο Τζόνσον είπε ότι η διαδικασία επιλογής του νέου αρχηγού θα πρέπει να ξεκινήσει τώρα και το χρονοδιάγραμμα θα ανακοινωθεί την επόμενη εβδομάδα. Δήλωσε επίσης ότι θα παραμείνει στη θέση μέχρι να έρθει ο διάδοχός του, τον οποίο προέτρεψε να μειώσει τους φόρους για να ενθαρρύνει την ανάπτυξη και να δημιουργήσει περισσότερα έσοδα για το Δημόσιο.
«Σήμερα διόρισα ένα υπουργικό συμβούλιο για να υπηρετήσει, όπως και εγώ, έως ότου υπάρξει νέος ηγέτης», είπε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι στην πολιτική κανείς δεν είναι «απολύτως απαραίτητος».
Ο Τζόνσον ανέφερε ότι είναι παράλογο να αλλάζουμε κυβερνήσεις -απορρίπτοντας την ιδέα των γενικών εκλογών. Όπως είπε, προσπάθησε να μεταπείσει τους συναδέλφους του αλλά λυπάται που δεν πέτυχαν τα επιχειρήματά του. «Στο Ουεστμίνστερ το ένστικτο της αγέλης είναι ισχυρό, όταν το κοπάδι κινείται, κινείται», είπε.
Ωστόσο, δεσμεύθηκε να υποστηρίξει πλήρως τον διάδοχό του. «Ξέρω ότι κάποιοι άνθρωποι θα ανακουφιστούν και πολλοί από εσάς θα απογοητευτούν. Θέλω να ξέρετε πόσο στεναχωριέμαι που εγκαταλείπω την καλύτερη δουλειά στον κόσμο», είπε, προσθέτοντας ότι η θητεία ως πρωθυπουργός αποτέλεσε εκπαίδευση για τον ίδιο. «Ταξίδεψα σε κάθε μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου και βρήκα τόσους πολλούς ανθρώπους με τέτοια απεριόριστη βρετανική πρωτοτυπία και τόσο πρόθυμους να αντιμετωπίσουν παλιά προβλήματα με νέους τρόπους», είπε χαρακτηριστικά.
Ανάμεσα σε άλλα δήλωσε ότι είναι πολύ περήφανος για τα επιτεύγματά του, συμπεριλαμβανομένης της ολοκλήρωσης του Brexit, τη διαχείριση της πανδημίας και το να ηγηθεί της Δύσης να αντισταθεί στην εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία. Πρόσθεσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει «να συνεχίσει να ανεβάζει επίπεδο», υποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα κάνει τη χώρα την πιο ευημερούσα στην Ευρώπη.
Πώς φτάσαμε εδώ
Την κυβέρνηση Τζόνσον είχαν πλήξει πολλά σκάνδαλα. Η τελευταία κρίση, ωστόσο, ξεκίνησε με τις παραιτήσεις δύο κορυφαίων υπουργών- του υπουργού Οικονομικών Ρίσι Σουνάκ και του υπουργού Υγείας Σάτζιντ Τζάβιντ- που αποχώρησαν στον απόηχο του σκανδάλου Κρις Πίντσερ, ο οποίος κατηγορείται ότι παρενόχλησε σεξουαλικά δύο άντρες στο μπαρ κομματικής λέσχης. Ακολούθησαν δεκάδες παραιτήσεις μελών της κυβέρνησης Τζόνσον. Παράλληλα, πολλοί αξιωματούχοι ζήτησαν χθες από τον ίδιο να αποχωρήσει.
Ο Τζόνσον από την πλευρά του ζήτησε συγγνώμη, επειδή όπως είπε δεν συνειδητοποίησε πως ένας πρώην υπουργός δεν ήταν κατάλληλος για τη θέση αυτή στην κυβέρνηση, ενώ μιλώντας χθες στο κοινοβούλιο, εξέφρασε την αποφασιστικότητά του να συνεχίσει τη θητεία του.
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι φαίνεται να ήρθε το πρωί της Πέμπτης, όταν ο νεοδιορισθείς υπουργός Οικονομικών Ναντίμ Ζαχάουι τον κάλεσε να παραιτηθεί. «Πρωθυπουργέ, ξέρεις μέσα σου ποιο είναι το σωστό και ήρθε η ώρα να πηγαίνεις», έγραψε. «Η χώρα αξίζει μια κυβέρνηση που δεν είναι μόνο σταθερή, αλλά ενεργεί με ακεραιότητα», συνέχισε.
Τζόνσον μέχρι πότε;
Όπως είπε ο Τζόνσον, κατά την ανακοίνωση της παραίτησής του, θα παραμείνει στη θέση του μέχρι να υπάρξει διάδοχος, ωστόσο, η «Επιτροπή 1922» είναι αυτή που θα αποφασίσει το χρονοδιάγραμμα. Παράλληλα, δεν είναι σαφές εάν το κόμμα του θα του επιτρέψει να παραμείνει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, και εάν ασκηθεί επαρκής πίεση για να φύγει, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ντόμινικ Ράαμπ θα μπορούσε να αναλάνει ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός.
«Με τους νέους υπουργούς της κυβέρνησης, δεν φαίνεται να βιάζεται να αποχωρήσει. Θα θέλει μια κληρονομιά που δεν θα σκοτεινιάζει από τις χαοτικές προηγούμενες μέρες», σχολιάζει το BBC.
Να σημειωθεί ότι το 2019, όταν ο Τζόνσον αντικατέστησε την Τερέζα Μέι, η όλη διαδικασία αλλαγής ηγεσίας διήρκησε περίπου έξι εβδομάδες. Τότε υπήρχαν 10 υποψήφιοι και χρειάστηκαν έξι γύροι ψηφοφορίας προτού αναδειχθούν οι δύο τελικοί υποψήφιοι.
Σύμφωνα με το BBC, το Συντηρητικό Κόμμα έχει τώρα δύο εβδομάδες ώστε να συλλέξει υποψηφιότητες, να καταλήξει στους δύο επικρατέστερους και να τους θέσει στην επιλογή των μελών των Τόρις, πριν τη θερινή διακοπή.
Στο μεταξύ, πολλοί Συντηρητικοί, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων πρώην υπουργών, πιστεύουν ότι ο Τζόνσον πρέπει να εγκαταλείψει αμέσως την Ντάουνινγκ Στριτ, ενώ το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα δήλωσε ότι θα καταθέσει πρόταση μομφής στο κοινοβούλιο εναντίον της κυβέρνησης του Μπόρις Τζόνσον, αν το Συντηρητικό Κόμμα του Βρετανού πρωθυπουργού δεν τον ξεφορτωθεί αμέσως.
Πώς θα εκλέξουν οι Συντηρητικοί νέο αρχηγό;
Μόλις παραιτηθεί ένας ηγέτης των Συντηρητικών, ενεργοποιούνται εκλογές για νέο αρχηγό κόμματος. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, οι υποψήφιοι χρειάζονται την υποστήριξη οκτώ Συντηρητικών βουλευτών για να είναι υποψήφιοι.
Μόλις δηλωθούν όλοι οι υποψήφιοι – εάν υπάρχουν περισσότεροι από δύο υποψήφιοι – οι βουλευτές των Τόρις θα πραγματοποιήσουν μια σειρά ψηφοφοριών μέχρι να μείνουν μόνο δύο.
1. στον πρώτο γύρο, οι υποψήφιοι πρέπει να συγκεντρώσουν το 5% των ψήφων για να διατηρήσουν την υποψηφιότητά τους (σήμερα 18 βουλευτές)
2. στον δεύτερο γύρο, πρέπει να πάρουν το 10% (σήμερα 36 βουλευτές)
3. στους επόμενους γύρους αποκλείεται ο υποψήφιος με τις λιγότερες ψήφους
Όταν απομένουν δύο βουλευτές, όλα τα μέλη του Συντηρητικού Κόμματος σε όλη τη χώρα – άρα όχι μόνο οι βουλευτές – θα ψηφίσουν για τον νικητή. Το χρονοδιάγραμμα για κάθε διαγωνισμό αποφασίζεται από την «Επιτροπή 1922» και η επιτροπή θα μπορούσε να ψηφίσει για την αλλαγή των κανόνων πριν από τη διεξαγωγή της διαδικασίας.
