Τα έργα που εκλάπησαν παρουσιάζονταν στο πλαίσιο της έκθεσης «Στα άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης».
Τα έργα που εκλάπησαν παρουσιάζονταν στο πλαίσιο της έκθεσης «Στα άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης» και ως το μεσημέρι της Κυριακής _ και από τις 21 Οκτωβρίου που είχε εγκαινιασθεί _ την είχαν επισκεφθεί χιλιάδες άνθρωποι. Μεταξύ αυτών και εκτός των απολεσθέντων Πικάσο και Μοντριάν, υπήρχαν επίσης Ρέμπραντ, Ντύρερ, Ντελακρουά, αλλά και οι Λύτρας, Βολανάκης, Γύζης, Παρθένης, Γκίκας, Τσαρούχης, Μόραλης για να αναφερθούν μερικά μόνον ονόματα μεγάλων ζωγράφων, έργα των οποίων κατέχει η Πινακοθήκη.
Σχετικά με τα έργα που εκλάπησαν, το 1939 είχε φιλοτεχνήσει ο Πικάσο το συγκεκριμένο πορτρέτο «Γυναικείο κεφάλι» στο οποίο εικονίζεται η επί σειρά ετών σύντροφός του, γιουγκοσλάβα φωτογράφος Ντόρα Μάαρ. Πρόκειται για λάδι σε μουσαμά με διαστάσεις (56Χ40 εκατοστά), το οποίο υπήρξε δέκα χρόνια αργότερα, το 1949 δωρεά του Πικάσο προς τον ελληνικό λαό για την αντίστασή του κατά της διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
Το έργο του Μοντριάν «Μύλος» φιλοτεχνήθηκε το 1905 και απεικονίζει ένα τυπικό ολλανδικό τοπίο με ανεμόμυλο κατά μήκος ενός ποταμού (διαστάσεις 35Χ44 εκατοστά). Στην Εθνική Πινακοθήκη έφθασε κατόπιν δωρεάς του Αλέξανδρου Παππά, ο οποίος το είχε αγοράσει το 1963.
Ενα μικρό σχέδιο (27 Χ 16,8 εκατοστά) με πέννα σε χαρτί είναι εξάλλου το τρίτο έργο του ιταλού καλλιτέχνη Μονκάλβο (Γκουλιέλμο Κάτσα). Απεικονίζει τον Αγιο Ντιέγκο της Αλκαλα σε έκσταση με την Αγία Τριάδα και τα σύμβολα του πάθους και υπήρξε δωρεά του Γρηγορίου Μαρασλή το 1907 προς την Εθνική Πινακοθήκη.
Ενας άνδρας ψηλός και αδύνατος, που δεν είχε καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του και φορούσε σκούρα ρούχα, περιγράφεται ως ο δράστης της μεγάλης κλοπής των ελαιογραφιών «Γυναικείο Κεφάλι» του Πάμπλο Πικάσο – πρόκειται για το μοναδικό έργο του ζωγράφου που διαθέτει η Εθνική Πινακοθήκη, το οποίο είχε δωρήσει ο ίδιος το ’49, δέκα χρόνια αφότου το φιλοτέχνησε – και «Μύλος» του ολλανδού Πιετ Μοντριάν και ένα έργο σε χαρτί του ιταλού Guglielmo Caccia (Moncalvo) σήμερα τα ξημερώματα από την Εθνική Πινακοθήκη.
Ο δράστης εγκατέλειψε μέσα στην Πινακοθήκη έναν χαρτοκόπτη με τον οποίο ίσως έκοψε το περίγραμμα των δύο πινάκων, καθώς και ενός ακόμη έργου του Μοντριάν – πρόκειται για το «Τοπίο», τον δεύτερο Μοντριάν της Πινακοθήκης -, το οποίο σκόπευε να αφαιρέσει, αλλά εγκατέλειψε μέσα στο κτίριο όταν έγινε αντιληπτός από τον φύλακα.
Οι αξιωματικοί της ΕΛΑΣ μιλούν για την δράση διεθνούς κυκλώματος και εξετάζουν το ενδεχόμενο η κλοπή να σχετίζεται με αντίστοιχο περιστατικό που σημειώθηκε τον Μάιο του 2010 από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με στόχο πέντε πίνακες του Πικάσο και του Ματίς συνολικής αξίας περίπου 100 εκ ευρώ!
Η μεγάλη κλοπή της Αθήνας θα μπορούσε, ίσως, να είχε αποφευχθεί αν υπήρχε καλύτερη εκτίμηση των δύο εξωτερικών συναγερμών που σήμαναν στην Εθνική Πινακοθήκη, ο πρώτος στις 8.00 η ώρα το βράδυ της Κυριακής και ο δεύτερος λίγη ώρα αργότερα. Και οι δύο θεωρήθηκαν «άνευ σημασίας» και δεν οδήγησαν σε καμία ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας.
Παρότι ο εσωτερικός ιδιωτικός φρουρός, που είχε βάρδια στην Πινακοθήκη επικοινώνησε με το επιχειρησιακό κέντρο της εταιρείας security, η οποία έχει αναλάβει τη φύλαξη μόλις χτύπησε και σ’ αυτήν ο συναγερμός, όπως και στην Αμεση Δράση, που μετέβη στην Πινακοθήκη, το περιστατικό αποδόθηκε σε… πουλιά, που είχαν χτυπήσει στα παράθυρα με αποτέλεσμα την ενεργοποίησή του!
Εκ των υστέρων οι αξιωματικοί της ΕΛΑΣ εκτιμούν ότι στην πραγματικότητα επρόκειτο για κινήσεις αντιπερισπασμού των δραστών, είτε απλώς για αποτυχημένες προσπάθειές τους να απομονώσουν τα καλώδια του εξωτερικού συναγερμού. Τελικά οι ληστές παραβίασαν μια γυψοσανίδα στην πλευρά όπου βρίσκεται η καφετέρια της πινακοθήκης και πέρασαν από εκεί στην αίθουσα όπου βρίσκονταν τα έργα.
Οταν τελικά γύρω στις 4.45 τα ξημερώματα ξαναπτύπησε ο εσωτερικός αυτή τη φορά συναγερμός ο φύλακας,που βρισκόταν στο ισόγειο του κτιρίου, στην αίθουσα με τις οθόνες από τις κάμερες ασφαλείας, αντέδρασε νωχελικά, επηρεασμένος από τις προηγούμενες φορές. Μπήκε στην κυρίως αίθουσα της Εθνικής Πινακοθήκης, όπου είδε τον δράστη να επιχειρεί να κλέψει τον πίνακα του Πικάσο και τους δύο του Μοντριάν.
Οπως κατέθεσε στους αστυνομικούς «ο δράστης δεν ήταν οπλισμένος, ούτε τον απείλησε, απλώς μόλις τον είδε πέταξε έναν από τους πίνακες του Μοντριάν και προσπάθησε να φ
ύγει από τον ίδιο χώρο από τον οποίο είχε εισβάλει στην Πινακοθήκη». Ο φύλακας δεν κατάφερε να δει τον τρόπο διαφυγής του, όμως υπολογίζεται ότι έφυγε με όχημα που οδηγούσε άλλος συνεργός του.
Οι αξιωματικοί της ΕΛΑΣ αναφέρουν ότι «πρόκειται για έργο οργανωμένου κυκλώματος κλοπής έργων τέχνης. Είναι εντυπωσιακό ότι από τους πίνακες μεγάλης αξίας ξένων ζωγράφων που υπήρχαν στην συγκεκριμένη αίθουσα της Εθνικής Πινακοθήκης έκλεψαν τους συγκεκριμένους του Πικάσο και του Μοντριάν. Είναι εντυπωσιακές οι ομοιότητες με την κλοπή στο Παρίσι στις 20 Μαΐου του 2010. Κι εκεί παρουσιάσθηκαν προβλήματα στο σύστημα συναγερμού, ενώ οι κινήσεις του δράστη θεωρείται ότι έχουν εξαιρετικές ομοιότητες με αυτές της Εθνικής Πινακοθήκης».
Σημειώνεται ότι κλοπή έργου του Πικάσο είχε σημειωθεί και τον Ιούλιο του 2011 στο Σαν Φρανσίσκο, όμως το έργο τέχνης είχε εντοπισθεί λίγες ώρες αργότερα και ο δράστης είχε συλληφθεί.
Σε δηλώσεις του ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Χρήστος Παπουτσής χαρακτήρισε ως ανύπαρκτους τους κανόνες ασφαλείας που έχει η Εθνική Πινακοθήκη και σημείωσε πως υπήρξε ολιγωρία από την πλευρά του υπαλλήλου της ιδιωτικής ασφάλειας. Όπως είπε: «Υπήρξε μόνο ένας φύλακας, ο οποίος ήταν μέσα στο Μουσείο κι ότι ενώ άκουσε τέσσερις με πέντε φορές το συναγερμό να χτυπάει, ενημέρωσε την αρμόδια ιδιωτική ασφάλεια, που φυλάσσει το Μουσείο και προφανώς η αντίδρασή του ήταν πάρα πολύ καθυστερημένη».
Επίσης ο υπουργός εξέφρασε την λύπη του γιατί «ένα τεράστιας αξίας έργο, εκλάπη. Από εκεί και πέρα όμως είναι ένα θέμα που θα πρέπει να οδηγήσει σε επαναπροσδιορισμό των όρων ασφάλειας της Εθνικής Πινακοθήκης».
«Ουδέν σχόλιο» από την Εθνική Πινακοθήκη
Η Εθνική Πινακοθήκη ετοιμάζεται να κλείσει για τρία χρόνια προκειμένου να αρχίσουν εργασίες επέκτασης και ανακαίνισης, που έχουν ήδη δρομολογηθεί. Με την ολοκλήρωση του έργου το κτίριο θα διαθέτει πλέον 20.760 τ. μ. αντί των 9.720 τ. μ. που υπάρχουν σήμερα και συγκεκριμένα θα αποκτήσει 2.230 τ. μ. πρόσθετων εκθεσιακών χώρων, 1.645 τ. μ. επιπλέον για αποθήκες έργων τέχνης, αμφιθέατρο 450 θέσεων, χώρο εκπαιδευτικών προγραμμάτων, νέους χώρους υποδοχής, και πωλητήρια 910 τ. μ. καθώς και καφέ – εστιατόριο στον τρίτο όροφο του κτιρίου με δική του είσοδο και ανελκυστήρα. Στα έργα ανακαίνισης προβλέπεται νέα ηλεκτρομηχανολογική υποστήριξη και ειδική αντισεισμική θωράκιση και προφανώς αυξημένα συστήματα ασφαλείας.
Να σημειωθεί ότι η ανακαίνιση και επέκταση έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ με 32 εκατ. ευρώ ενώ το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος έχει παράσχει χορηγία ύψους 13 εκατ. ευρώ.
