Με αφορμή την εκδήλωση της Ν.Ε. Δυτικής Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ, για την Βιώσιμη Ανάπτυξη, ο πρώην Δημοτικός Σύμβουλος Περιστερίου Κώστας Λαλένης, απέστειλε την παρακάτω επιστολή:
Αγαπητοί φίλοι, χαιρετίζω την εκδήλωση της Ν.Ε. ΔΥΤ. ΑΘΗΝΑΣ του ΣΥΡΙΖΑ για την Βιώσιμη Ανάπτυξη της Δυτ. Αθήνας.
Ευχαριστώ επίσης για την πρόσκληση συμμετοχής μου σε αυτήν, που με τιμά ιδιαίτερα.
Απουσία μου εκτός Αθηνών δεν μου επιτρέπει να παρακολουθήσω τις εργασίες της ημερίδας, γι αυτό συμμετέχω διαδικτυακά.
Άλλωστε δεν είναι πρώτη φορά που διατυπώνω τις απόψεις μου για το συγκεκριμένο μείζονος σημασίας θέμα.
Υπενθυμίζω:
8.5.2004 Άρθρο μου Η Πόλη πρέπει να αποκτήσει αναπτυξιακό όραμα.
22.10.2004 ΚΕΔΚΕ Συνέδριο Κρήτη: Συμβολή της ΤΑ στην βιώσιμη ανάπτυξη
16.2.2005 Ημερίδα ΠΑΣΟΚ εκθεσιακό κέντρο: Περιβάλλον και ποιότητα ζωής.
10.11.2005 ΚΕΔΚΕ Συνέδριο Ρόδος
9.1.2006 Ημερίδα Εκθεσιακό Κέντρο
5.2.2006 Ημερίδα της ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ: Σύγχρονη πόλη και ΤΑ
Ο τίτλος της ημερίδας με βρίσκει απολύτως σύμφωνο,
Πολύ σωστά σχετίζετε το όραμα για μια σύγχρονη πόλη με την ΤΑ ,
Γιατί η ΤΑ, η κοινωνία των πολιτών, είναι η μεγάλη ελπίδα για να βελτιώσουμε τις πόλεις μας και την ποιότητα ζωής
και να αλλάξουμε τον τρόπο που δρουν οι πολιτικοί .
Φίλες και φίλοι,
Η ΤΑ πρέπει να αναδείξει την ποιότητα ζωής, το περιβάλλον και την κοινωνική φροντίδα και αλληλεγγύη σε μείζονα ζητήματα εθνικής πολιτικής και να πιέσει για τη δημιουργία εθνικής στρατηγικής πάνω σε αυτά.
Αλλά και η ίδια μπορεί να λάβει άμεσα και ριζοσπαστικά μέτρα.
Η ιδέα της βιώσιμης ανάπτυξης και της βιωσιμότητας έχει προκύψει από την Ελληνική ιστορία. Στην αρχαιότητα όλες οι ακτές της Μεσογείου καλύπτονταν με δάση. Οι λαοί όμως που κατοικούσαν γύρω από αυτά, για τις ανάγκες κατασκευής εμπορικών και πολεμικών πλοίων αλλά και για την κατασκευή σπιτιών, για την προμήθεια καυσόξυλων κοκ. άρχισαν να κόβουν αυτά τα δένδρα αλόγιστα. Με τις πλημμύρες το εύφορο χώμα παρασύρθηκε και έτσι στην Ελλάδα και αλλού έμειναν μόνο οι ξεροί βράχοι, που κάνουν βέβαια το Αιγαίο μοναδικό τόπο διακοπών αλλά ακατάλληλο για οποιαδήποτε άλλη παραγωγική δραστηριότητα. Οι πρόγονοί μας εκμεταλλεύτηκαν τα δάση με τρόπο μη βιώσιμο. Δεν είναι τυχαίο ότι η έννοια της βιωσιμότητας σε γραπτό κείμενο συναντάται για πρώτη φορά το 18ο αιώνα σε κείμενα δασοπονίας.
Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι μια έννοια που τα τελευταία χρόνια συναντάται όλο και πιο συχνά στο δημόσιο λόγο.
Κατ αρχήν πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι είναι βιώσιμη ανάπτυξη.
Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι μια εναλλακτική πρόταση στην παραδοσιακή μορφή ανάπτυξης.
Σε όλη τη διάρκεια της εποχής που ονομάζουμε μοντερνισμό κυριάρχησε μια αντίληψη για την ανάπτυξη που να βασίζεται σε αύξηση των οικονομικών δεικτών. Μια χώρα θεωρείτο αναπτυγμένη όταν είχε να παρουσιάσει υψηλό ΑΕΠ, υψηλή κατανάλωση, χαμηλό πληθωρισμό κοκ. Στις μετρήσεις αυτές όμως δεν λαμβάνονταν υπόψη παράγοντες όπως το περιβαλλοντικό κόστος και η ανθρώπινη ευτυχία. Για παράδειγμα όταν μετρούμε ΠΟΣΟΤΙΚΑ την οικοδομική δραστηριότητα στην μεταπολεμική Αθήνα διαπιστώνουμε μια εκρηκτική ανάπτυξη. Εάν όμως στη μέτρηση της ανάπτυξης συνυπολογίσουμε την μόλυνση του αέρα, την υποβάθμιση του τοπίου με την εξαφάνιση κάθε χώρου πράσινου, την αφόρητη κυκλοφοριακή συμφόρηση αλλά και τις επιπτώσεις στην ψυχική διάθεση των ανθρώπων, η ρόδινη εικόνα της «ανάπτυξης» εντός εισαγωγικών, χλομιάζει.
Σε όλη τη μεταπολεμική περίοδο η ανάπτυξη είναι η «ιερή αγελάδα» του οικονομικού και πολιτικού κόσμου, κάθε κυβέρνησης, κάθε διεθνούς οργανισμού και κάθε οργάνωσης ή κόμματος που επιθυμεί την πρόοδο. Ο,τιδήποτε εμποδίζει «την Ανάπτυξη» θεωρείται οπισθοδρομικό.
Όμως η υπόσχεση ότι αυτή θα λύσει όλα τα προβλήματα αποδείχθηκε αυταπάτη.
Η πράξη απέδειξε ότι τα οικολογικά και κοινωνικά προβλήματα δεν λύνονται με περισσότερη ανάπτυξη. Για τη λύση τους απαιτείται ένα άλλο μοντέλο.
Έτσι προέκυψε η ιδέα της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η βασική αντίληψη της βιώσιμης ανάπτυξης θεωρεί ως ισότιμους πυλώνες της ανάπτυξης
- την προστασία του περιβάλλοντος
- την οικονομική διεύρυνση και
- την κοινωνική δικαιοσύνη
(οι λεγόμενοι τρεις πυλώνες της βιωσιμότητας). Με άλλα λόγια η ανάπτυξη δεν θα πρέπει να επικεντρώνεται μόνο στην παρουσίαση διευρυμένων οικονομικών δεικτών αλλά να συνυπολογίζει το περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος.
Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι μόνο η προστασία του περιβάλλοντος ούτε μια προσπάθεια να μπει φρένο στην οικονομική δραστηριότητα. Είναι μια πρόταση οικονομικής ανάπτυξης με σεβασμό στο περιβάλλον και τον άνθρωπο. Στοχεύει στο να υπάρξει ένα οικονομικό μοντέλο που να εγγυάται μεν την οικονομική ανάπτυξη αλλά ταυτόχρονα να συμβάλει στη βελτίωση των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών ζωής των ανθρώπων.
Σήμερα η βιώσιμη ανάπτυξη έχει εγκαθιδρυθεί ως επίσημος πολιτικός στόχος των κοινωνιών μας. Σχεδόν όλοι είναι υπέρ της βιώσιμης ανάπτυξης. Ακόμα και οι μεγάλες εταιρείες λένε ναι στη βιώσιμη ανάπτυξη. Εδώ όμως υπάρχει μια μεγάλη σύγχυση. Γιατί πολλοί εννοούν τη βιώσιμη ανάπτυξη ως λιγότερη μόλυνση. Αρκεί δηλαδή να χρησιμοποιήσουμε λιγότερο ρυπογόνες τεχνολογίες και η βιώσιμη ανάπτυξη επιτεύχθηκε!
Η βιώσιμη ανάπτυξη, όμως, είναι ένα αίτημα ριζοσπαστικό γιατί στο επίκεντρό της τίθεται η κοινωνική δικαιοσύνη. Απαιτεί τη ριζική αλλαγή των τρόπων που σήμερα σκεπτόμαστε, παράγουμε και καταναλώνουμε. Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι ένας άλλος τρόπος πολιτικής σκέψης και δράσης που θέτει στο επίκεντρο τον άνθρωπο. Εν τέλει είναι ένας άλλος τρόπος ζωής.
Το 1992 στη συνδιάσκεψη του Rio de Janeiro από όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου αναγνωρίστηκε η ανάγκη της βιώσιμης ανάπτυξης. Μάλιστα υπήρξαν και ψηφίσματα προς αυτήν την κατεύθυνση. Όταν όμως έρχεται η ώρα της υλοποίησης των αποφάσεων οι μεγάλες χώρες, υπό την πίεση ισχυρών οικονομικών συμφερόντων, κάνουν πίσω.
Το σημαντικότερο κείμενο της συνδιάσκεψης του Rio είναι η Agenda 21. Στα 40 κεφάλαια της Agenda 21 περιέχονται χιλιάδες δράσεις που πρέπει να ληφθούν προκειμένου να υλοποιηθεί η βιώσιμη ανάπτυξη. Το κεφάλαιο 28 αναφέρεται στον ιδιαίτερο ρόλο που διαδραματίζει η ΤΑ για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Με την Agenda 21 καλείται η ΤΑ να αναπτύξει ολοκληρωμένες ενέργειες και μέτρα που να διέπονται από τη λογική της βιωσιμότητας, να στοχεύουν δηλαδή στην οικονομική ανάπτυξη αλλά να λαμβάνουν υπόψη τους περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συμμετοχή και ο διάλογος με τους πολίτες, την ιδιωτική οικονομία, τα πολιτικά κόμματα, τα συνδικάτα, τους επαγγελματικούς φορείς, με όλη την κοινωνία των πολιτών. Οι στόχοι στην Agenda 21 περιγράφονται στη γενική τους μορφή, κάθε χώρα πρέπει να τις εξειδικεύσει ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της.
Παρ’ ότι η χώρα μας έχει ψηφίσει για την υλοποίηση της Agenda 21, εντούτοις σε πρακτικό επίπεδο ελάχιστα έχουν γίνει και το κυριότερο οι Έλληνες γνωρίζουν ελάχιστα για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η δε Agenda 21 είναι μια άγνωστη λέξη. Σημειωτέον ότι για την υλοποίησή της η Ελλάδα έχει δεσμευθεί με διεθνείς συνθήκες και φυσικά όπως πάντα είναι εκτός προθεσμιών. Σε άλλες χώρες της Ευρώπης η επιδίωξη της βιώσιμης ανάπτυξης βρίσκεται στο επίκεντρο των ακολουθούμενων πολιτικών τόσο σε κυβερνητικό όσο και σε επίπεδο ΤΑ (εξέχον παράδειγμα η Γερμανία).
Το Περιστέρι και η Δυτική Αθήνα γενικότερα, είναι περιοχές, που έχουν δεχθεί τις συνέπειες μιας άναρχης και ανορθολογικής ανάπτυξης. Οι αλλαγές που έχουν γίνει τις τελευταίες δεκαετίες είναι κοσμογονικές.
Αλλαγές όμως σε λάθος κατεύθυνση, γιατί οι λύσεις που δίνονται, …ΑΝ ΔΙΝΟΝΤΑΙ…, παράγουν βαρβαρότητα, δεν είναι βιώσιμες.
Διάβασα πρόσφατα, τα συμπεράσματα επιστημόνων συγκοινωνιολόγων ότι η κατασκευή νέων δρόμων δεν λύνει το κυκλοφοριακό πρόβλημα, αντίθετα το οξύνει. Γιατί οι νέοι δρόμοι, προσελκύουν περισσότερα αυτοκίνητα και περισσότερα αυτοκίνητα σημαίνει περισσότερη κυκλοφορία. Η βιώσιμη λύση που προτείνεται και εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες είναι η δημιουργία αξιόπιστων και φιλικών προς το περιβάλλον συγκοινωνιακών δικτύων.
Στην περιοχή μας η ανάγκη για αλλαγή είναι επιτακτική. Το Περιστέρι και η Δ .Αθήνα, πρέπει να γίνουν βιώσιμες περιοχές. Αυτό πρέπει να είναι το όραμά μας. Με ειλικρινή διάλογο με όλους τους φορείς , την ιδιωτική οικονομία, την κοινωνία των πολιτών, τις δημοτικές παρατάξεις και κινήσεις, να συζητήσουμε και να καταλήξουμε σε ένα σχέδιο δράσης για το πώς θέλουμε να είναι ο τόπος που ζούμε. Και είναι ιδιαίτερα επιτακτικό σήμερα, αρκετά χρόνια χαμένα δυστυχώς μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες έτσι ώστε να αξιοποιηθούν όσο γίνεται καλύτερα οι υποδομές που έμειναν στις πόλεις. Από αυτό το σχέδιο, από αυτό το όραμα θα πρέπει να εμπνέονται όλες μας οι δράσεις. Οι ξεκομμένες ενέργειες, μια πλατεία εδώ, μια πεζοδρόμηση εκεί, μια γραμμή συγκοινωνίας πιο πέρα, δεν οδηγούν στο καλύτερο αποτέλεσμα.
Χρειάζεται ολοκληρωμένο σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης της Δυτικής Αθήνας
- στην χωροταξία: Δυστυχώς η Ελλάδα έχει την πρωτοτυπία πρώτα να γίνεται η δόμηση και μετά να εκπονείται σχέδιο πόλεως. Σε πολλές περιοχές η καταστροφή του χώρου είναι μη αναστρέψιμη. Παρ’ όλα αυτά μπορούν να γίνουν να πολλές παρεμβάσεις. Το όραμα είναι η «πράσινη πόλη», μια πρόταση που προβλέπει την ύπαρξη διαδρομών μέσα στην πόλη, ώστε ο πολίτης να μπορεί να πεζοπορεί χωρίς την ενόχληση των αυτοκινήτων. Πρέπει να χωροθετηθούν οι χώροι πράσινου και να φυτευτούν όσο γίνεται πιο πολλά δένδρα. {…Στο σημείο αυτό θεωρώ πολύ εύστοχη την παρατήρηση της Greenpeace και πολλών αρμόδιων επιστημόνων για τη χρήση φυτών όπως φοίνικες, γκαζόν κτλ. που αφενός είναι ακατάλληλα για τις κλιματολογικές συνθήκες της Ελλάδας και απαιτούν την κατασπατάληση νερού και αφετέρου δεν ενσωματώνονται αρμονικά στο Ελληνικό τοπίο. Όπως εύστοχα σημειώθηκε η περιφρόνηση της Ελληνικής χλωρίδας είναι έκφραση του νεοπλουτισμού που πολλές φορές μας διακατέχει}
- Πρέπει να αποκτήσουμε φιλικές προς το περιβάλλον συγκοινωνίες. Να αξιοποιήσουμε το μετρό, να απαιτήσουμε την επέκτασή του. Να διαμορφώσουμε τις συγκοινωνίες με βάση την ύπαρξη του μετρό, να ρυθμίσουμε την κυκλοφορία με βάση επιστημονικές μελέτες και όχι αυθαίρετα. Να φτιαχτούν παρκινγκ και να γίνουν υποδομές που να ευνοούν τη χρήση μέσων που δεν προκαλούν κυκλοφοριακή συμφόρηση (μηχανάκια, ποδήλατα).
- στην κοινωνική πολιτική: σε θέματα υγείας και πρόνοιας η ΤΑ έχει αυξημένες αρμοδιότητες. Εδώ βέβαια πρέπει να τονίσω την ανάγκη για περισσότερους πόρους. Επίσης η ΤΑ λόγω της εγγύτητας με τον πολίτη έχει τη δυνατότητα της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης σε σχέση με ζητήματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, τις διατροφικές συνήθειες, την ανακύκλωση των σκουπιδιών. Ως ιατρός είμαι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος σε θέματα υγείας. Όταν μιλούμε για καταστροφή του περιβάλλοντος μιλούμε για καταστροφή της υγείας, της ψυχικής διάθεσης και της ποιότητας ζωής. Ξέρετε ότι σήμερα το 20% των ασθενειών σχετίζονται με περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η ανθρωπότητα μαστίζεται από τις λεγόμενες ασθένειες της ευημερίας: Παχυσαρκία, αλλεργίες, καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά, καρκίνος, στρες, κατάθλιψη. Πληθαίνουν οι επιστημονικές φωνές που μιλούν ότι ακόμη και ο καρκίνος είναι περιβαλλοντική νόσος. Και η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί με την επέκταση των γενετικώς τροποποιημένων τροφών, ενάντια στις οποίες πρέπει να αναλάβουμε δράση και σε τοπικό επίπεδο. Η υγεία μας επιβαρύνεται επιπλέον και λόγω των λανθασμένων επιλογών μας στο χώρο της διατροφής και της κατανάλωσης. Έχουμε απαρνηθεί το μεσογειακό μοντέλο διατροφής και τρώμε αλλαντικά, γλυκίσματα, αλμυρά σνακ, αναψυκτικά με ζάχαρη. Και οι βλαβερές συνέπειες είναι ήδη ορατές: Η ετήσια έκθεση του Worldwatch Institute για την «κατάσταση του κόσμου το 2004» επιγράφεται: «Πλουσιότεροι, πιο παχύσαρκοι, και όχι περισσότερο ευτυχισμένοι. Η καταναλωτική επιθυμία διαβρώνει την ποιότητα ζωής πλούσιων και φτωχών». Και να ξέρετε ότι οι περισσότερες ασθένειες αφορούν τα παιδιά, τις γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία, τους φτωχούς και τις ευάλωτες ομάδες.
- ενίσχυση της τοπικής οικονομίας: η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί σε συνεννόηση με τους φορείς της ιδιωτικής οικονομίας να συνεισφέρει στην τόνωση της τοπικής οικονομίας. Να γίνει η Δυτική Αττική οικονομικό κέντρο του Λεκανοπεδίου και το Περιστέρι οικονομικό κέντρο της Δυτικής Αττικής. Όχι οικονομικό κέντρο που να βασίζεται στην άναρχη δόμηση και τη ρυπογόνο βιομηχανία αλλά μιας οικονομίας που θα παράγει πλούτο, θα σέβεται το περιβάλλον και θα προσφέρει δυνατότητες αξιοπρεπούς απασχόλησης στους πολίτες. Ο Δήμος μπορεί να ενισχύσει αυτή την προσπάθεια και στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης ιδρύοντας δικά του κέντρα κατάρτισης σε τομείς που παρουσιάζονται ελλείψεις προσωπικού. Το ζήτημα της ανεργίας είναι κατά τη γνώμη μου ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα. Όλες οι ενέργειες μας πρέπει να έχουν ως γνώμονα την αύξηση των θέσεων εργασίας. Η αντίληψη ότι το «περιβάλλον σκοτώνει την απασχόληση» είναι παντελώς λανθασμένη. Στη Γερμανία τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί 53.000 θέσεις εργασίας στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η ΤΑ πρέπει να είναι πρωτοπόρος στην εφαρμογή των περιβαλλοντικών τεχνολογιών. Ήδη η επιστήμη μας προσφέρει λύσεις για την κατασκευή πιο φιλικών προς το περιβάλλον κτιρίων, που θα καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια, που τα υλικά τους δεν θα είναι επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία. Η χρήση δε των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας γίνεται ιδιαίτερα επιτακτική λόγω του περιορισμού των ποσοτήτων των αποθεμάτων του πετρελαίου.
- Τέλος θα ήθελα να τονίσω ότι σε θέματα πολιτισμού και αθλητισμού πρέπει να δώσουμε τη δυνατότητα στους αθλητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους της πόλης να συμμετέχουν ενεργά στην σχεδίαση της πολιτικής. Πιστεύω ότι οι υποδομές που κληρονομήσαμε από τους Ολυμπιακούς αγώνες με τη σωστή χρήση θα ενισχύσουν τον πολιτισμό και τον αθλητισμό στην πόλη μας.
Σήμερα η διαδικασία τη παγκοσμιοποίησης προχωρά. Για την εξέλιξη της υπάρχουν διάφορα σενάρια. Το ένα είναι του άκρατου νεοφιλελευθερισμού που πρεσβεύει ότι η αγορά από μόνη της θα δώσει τη λύση. Η περισσότερη οικονομική ανάπτυξη με τη βοήθεια της τεχνολογίας θα λύσει όλα τα προβλήματα, περιβαλλοντικά και κοινωνικά. Είναι μια υπόθεση που έχει επανειλημμένα διαψευσθεί. Μια τέτοια ανάπτυξη οδηγεί σε περισσότερη περιβαλλοντική υποβάθμιση και σε μεγαλύτερες κοινωνικές ανισότητες. Είναι η πρόταση του «γερασμένου καπιταλισμού» για να δανειστώ τον τίτλο ενός βιβλίου που εκδόθηκε στο πρόσφατο παρελθόν
Από την άλλη μεριά υπάρχει ένα άλλο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που θα συνδυάζει την οικονομική αποτελεσματικότητα με την κοινωνική συνοχή, την ευημερία και την ποιότητα ζωής. Μια τέτοια πρόταση είναι το αληθινό συμφέρον των ανθρώπων. Μέχρις τώρα τα οικονομικά συμφέροντα εμποδίζουν σθεναρά την υλοποίηση αυτής της πρότασης και τα βήματα που έχουν γίνει είναι λίγα και δειλά. Για τη υλοποίηση ενός τέτοιου μοντέλου είναι αποφασιστική η συμβολή των τοπικών δράσεων, των δράσεων της ΤΑ με την ενεργό συμμετοχή των πολιτών. Αυτό το όραμα πρέπει να κατευθύνει και τις δικές μας δράσεις, εδώ, στην υποβαθμισμένη περιοχή δυτικά του Κηφισού και ειδικότερα στο δημοκρατικό Περιστέρι.
Τελειώνω με την ευχή και την ελπίδα, να μην μείνει κενό γράμμα η σημερινή προσπάθεια για Βιώσιμη Ανάπτυξη της περιοχής, όπως γίνεται τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Άλλωστε είναι γνωστή η ευαισθησία της αριστερής ιδεολογίας για το περιβάλλον και τον άνθρωπο και ίσως είναι η ευκαιρία και η ελπίδα. Μην την διαψεύσετε
Ευχαριστώ
