Την έναρξη μίας «μεγάλης διαδικασίας διαβούλευσης», με τη συμμετοχή των πολιτών, η οποία θα καταλήξει σε περίπου ένα χρόνο από σήμερα, στην κοινοβουλευτική διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης, ανήγγειλε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και παρουσίασε τις προτάσεις του για τα ζητήματα που πρέπει να περιληφθούν στο νέο Σύνταγμα. Δεν απέκλεισε δε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, με γνωμοδοτικό χαρακτήρα, για κρίσιμα θέματα.
Μιλώντας στον προαύλιο της Βουλής, στο πλαίσιο ειδικής εκδήλωσης, ο πρωθυπουργός απηύθυνε κάλεσμα σε ένα ευρύ, ανοιχτό και γόνιμο διάλογο για ένα Σύνταγμα που θα σηματοδοτήσει, όπως είπε, το πέρασμα στη Νέα Μεταπολίτευση και τη «νέα Ελλάδα του 2021».
Ο κ. Τσίπρας τόνισε ότι ο ρόλος των πολιτών πρέπει να είναι κύριος στη διαμόρφωση των προτάσεων. «Θέλουμε μια διαδικασία που θα εμπλέκει, θα οργανώνει, θα κινητοποιεί τους πολίτες. Μια διαδικασία ενεργού συμμετοχής των πολιτών και όχι μια διαδικασία περιορισμένη στους τέσσερις τοίχους της Ολομέλειας της Βουλής» είπε.
Μεγάλη διαδικασία διαβούλευσης
Στο πλαίσιο αυτό ανήγγειλε μία «μεγάλη διαδικασία διαβούλευσης», με τη συμμετοχή των πολιτών. Συγκεκριμένα:
Το Σεπτέμβριο θα ανακοινωθεί η σύνθεση μιας οργανωτικής επιτροπής που θα αναλάβει την διεξαγωγή μιας «πλατιάς, ανοιχτής διαδικασίας διαλόγου σε πανεθνική κλίμακα».
Σε πρώτη φάση θα γίνουν συζητήσεις για την αναθεώρηση σε όλους τους δήμους της χώρας με τη συμμετοχή επιστημονικών και κοινωνικών φορέων, κινήσεων πολιτών και συλλογικοτήτων αλλά και μεμονωμένων πολιτών. «Σε αυτή την προσπάθεια προσβλέπουμε στην βοήθεια και τη στήριξη από την Τοπική Αυτοδιοίκηση» είπε.
Σε δεύτερη φάση, τα συμπεράσματα από την δημόσια αυτή θα συγκεντρωθούν με την διοργάνωση 13 συνελεύσεων σε κάθε περιφέρεια της χώρας.
Παράλληλα θα δημιουργηθεί ειδική ιστοσελίδας όπου όλοι οι πολίτες θα έχουν την δυνατότητα να καταθέσουν τις προτάσεις τους, τις συμφωνίες και τις αντιρρήσεις τους.
«Μετά το τέλος της μεγάλης αυτής διαβούλευσης, την Άνοιξη του 2017, η Οργανωτική Επιτροπή θα συγκεντρώσει τα αποτελέσματα του διαλόγου και θα παραδώσει την έκθεσή της σε όλα τα πολιτικά κόμματα, που από εκεί και πέρα θα πάρουν την σκυτάλη για να εκκινήσει η κοινοβουλευτική διαδικασία, όπως ακριβώς ορίζεται από το άρθρο 110 του Συντάγματος και τον κανονισμό της Βουλής» τόνισε ο πρωθυπουργός.
Οι προτάσεις Τσίπρα
Ο πρωθυπουργός κατέθεσε τις προτάσεις του για τη συνταγματική αναθεώρηση, χωρίζοντάς τις σε πέντε άξονες: Μεταρρυθμίσεις για την αρχιτεκτονική του Πολιτεύματος, ενίσχυση των θεσμών άμεσης δημοκρατίας, ενίσχυση του κράτους δικαίου, σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας, κοινωνικά δικαιώματα.
Συγκεκριμένα πρότεινε:
- Συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής
- Εποικοδομητική ψήφος δυσπιστίας. Η υποχρέωση δηλαδή η πρόταση δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης, να συνοδεύεται και από πρόταση για νέο πρωθυπουργό.
- Δυνατότητα άμεση εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ειδικότερα, πρότεινε εκλογή του Προέδρου από το κοινοβούλιο, μόνο αν εξασφαλίζεται η μέγιστη συναίνεση των δύο τρίτων της Βουλής σε δύο διαδοχικές ψηφοφορίες. Αν αποβούν άκαρπες, τότε η τρίτη ψηφοφορία θα ανήκει στο εκλογικό σώμα, που θα αποφασίζει ανάμεσα στους δύο πλειοψηφήσαντες υποψηφίους της τελευταίας ψηφοφορίας στο κοινοβούλιο.
- Λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου «με στόχο να ενισχύσουμε το ρυθμιστικό, σταθεροποιητικό και εγγυητικό του ρόλο» χωρίς να αγγίζει τον πυρήνα του πολιτεύματος. Ως παραδείγματα ανέφερε να μπορεί ο Πρόεδρος να απευθύνεται στη Βουλή για σπουδαίο λόγο, να συγκαλεί το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, αλλά και να παραπέμπει ψηφισμένο νόμο σε ειδικό γνωμοδοτικό όργανο, αποτελούμενο αποκλειστικά από δικαστές για να κρίνει επί της συνταγματικότητας του.
- Θητεία για βουλευτές, έτσι ώστε κανένας Βουλευτής να μην μπορεί να εκλέγεται για πάνω από δύο συνεχόμενες κοινοβουλευτικές περιόδους ή για οκτώ συνεχόμενα έτη.
- Πρωθυπουργός -εκτός των υπηρεσιακών- να ορίζεται αποκλειστικά αιρετός, δηλαδή εν ενεργεία βουλευτής.
- Υποχρέωση κύρωσης με δημοψήφισμα, οποιασδήποτε συνθήκης μεταβιβάζει κυριαρχικές αρμοδιότητες του Κράτους.
- Λαϊκή πρωτοβουλία για διενέργεια δημοψηφισμάτων με 500,000 υπογραφές για εθνικά θέματα, 1 εκατ. υπογραφές για ψηφισμένο νόμο (εκτός δημοσιονομικών ζητημάτων) και 1 εκατ. υπογραφές για νομοθετική πρωτοβουλία από τους ίδιους τους πολίτες.
- Θεσμοθέτηση ενός ειδικού γνωμοδοτικού οργάνου, αποτελούμενου αποκλειστικά από δικαστές των Ανώτατων Δικαστηρίων που σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μετά από πρόταση του Προέδρου της Δημοκρατίας, ή της κυβέρνησης, ή 120 βουλευτών, θα γνωμοδοτεί επί ψηφισμένου νομοσχεδίου εντός συντομότατης προθεσμίας.
- Κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας, εκτός ενδεχομένως για αδικήματα που σχετίζονται άμεσα με το λειτούργημα των βουλευτών
- Τροποποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών.
- Να τεθεί σε δημόσιο διάλογο το ερώτημα για τον κοινοβουλευτικό έλεγχο των ανεξάρτητων αρχών «και να θέσουμε το ερώτημα για τον πολλαπλασιασμό τους». Ο κ. Τσίπρας πρότεινε να συγκροτούνται με μικρότερες πλειοψηφίες αν τα 4/5 δεν συγκεντρωθούν σε ορισμένες προθεσμίες.
- Ρητή κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους, με αναγνώρισης της Ορθοδοξίας ως κρατούσας θρησκείας
- Ρητή απαγόρευση άρσης του δημόσιου ελέγχου του νερού και της ενέργειας
- Σαφή κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως το μοναδικό μέσο για τη διαμόρφωση του μισθού
- Υποχρεωτικότητα της διαιτησίας
Ενδεχόμενο δημοψηφίσματος
Κλείνοντας, ο πρωθυπουργός δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να απευθυνθεί η κυβέρνηση στους πολίτες, αν κριθεί σκόπιμο, με τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για κρίσιμα ζήτημα. Όπως διευκρίνισε, δεν θα ζητείται η έγκριση συνταγματικής διάταξης, αλλά η γνωμοδότηση για μεγάλα θέματα που θα περιληφθούν στη συνταγματική αναθεώρηση.
«Ανάλογα από τη δυναμική που θα λάβει ο διάλογος και τα διλήμματα που θα προκύψουν από την ίδια τη κοινωνία, από τους ίδιους τους πολίτες, δεν αποκλείουμε να απευθυνθούμε στους ίδιους τους πολίτες, για κρίσιμα διλήμματα, ώστε να εκφράσουν γνήσια τη θέλησή τους με το πιο αυθεντικό τρόπο. Δεν αποκλείουμε δηλαδή, αν κριθεί σκόπιμο, ακόμη και διεξαγωγή δημοψηφίσματος, όπως δίνει τη δυνατότητα το ίδιο το Σύνταγμα» είπε.
«Προφανώς σε αυτό το πιθανό δημοψήφισμα -για να προλάβω ενδεχόμενες αντιρρήσεις συνταγματολόγων- δεν θα ζητείται η έγκριση συγκεκριμένης συνταγματικής διάταξης, αλλά η απόφαση για μεγάλα πολιτικού και κοινωνικού χαρακτήρα ζητήματα που ενδέχεται να περιληφθούν στην αναθεώρηση», πρόσθεσε ο κ. Τσίπρας.
«Θα αναζητήσουμε τις συναινέσεις όπου είναι εφικτό, αλλά δεν θα φοβηθούμε τις συγκρούσεις» είπε κλείνοντας ο κ. Τσίπρας.
