Σε κοινή ανακοίνωση προχώρησαν Ελλάδα, Μάλτα, η Ιταλία και Κύπρος σχετικά με το μεταναστευτικό στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, επισημαίνοντας: «Η Ιταλία, η Ελλάδα, η Μάλτα και η Κύπρος, ως χώρες πρώτης υποδοχής στην Ευρώπη, στην κεντρική και ανατολική δίοδο της Μεσογείου επωμίζονται το μέγιστο βάρος όσον αφορά στην διαχείριση των μεταναστευτικών ροών στη Μεσόγειο, ενώ συμμορφώνονται πλήρως με όλες τις διεθνείς υποχρεώσεις και τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
«Υποστηρίξαμε πάντοτε σθεναρά την ανάγκη να αναπτυχθεί μία νέα ευρωπαϊκή πολιτική στην Μετανάστευση και το Άσυλο η οποία θα είναι εμπνευσμένη από τις αρχές της αλληλεγγύης και της ευθύνης η οποία θα μοιράζει δίκαια μεταξύ όλων των κρατών μελών», τονίζουν οι τρεις χώρες στην ανακοίνωσή τους.
Παράλληλα, αναφέρουν χαρακτηριστικά πως «στις 10 Ιουνίου 2022, εγκρίναμε μια Πολιτική Διακήρυξη για τη εγκαθίδρυση ενός μηχανισμού προσωρινής και εθελοντικής μετεγκατάστασης, παρά το γεγονός ότι οι χώρες MED 5 υποστήριξαν ένα υποχρεωτικό πρόγραμμα μετεγκατάστασης. Δυστυχώς, ο αριθμός των προσφορών για μετεγκατάσταση που έγιναν από τα συμμετέχοντα κράτη μέλη αντιπροσωπεύει μόνο ένα πολύ μικρό κλάσμα του πραγματικού αριθμού των παράνομων αφίξεων που έχουμε δεχθεί μέχρι στιγμής φέτος».
«Επιπλέον, έως σήμερα ο μηχανισμός έχει καθυστερήσει να επιτύχει τον δεδηλωμένο στόχο του, να μετριάσει το βάρος στο οποίο είμαστε συνεχώς εκτεθειμένοι ως κράτη μέλη πρώτης γραμμής, καθώς μέχρι στιγμής έχει υλοποιηθεί μόνο ένας μικρός αριθμός μετεγκαταστάσεων», υπογραμμίζουν οι χώρες, προσθέτοντας: «αυτό είναι ατυχές και απογοητευτικό, ειδικά σε αυτή τη χρονική στιγμή που οι χώρες μας αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότερο μια μεταναστευτική ένταση που ασκεί πίεση στο σύστημα ασύλου και υποδοχής μας».
Και καταλήγουν: «Εν αναμονή της συμφωνίας για έναν αποτελεσματικό, δίκαιο και μόνιμο μηχανισμό επιμερισμού των βαρών, δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε την ιδέα ότι οι χώρες πρώτης υποδοχής είναι οι μοναδικοί πιθανοί ευρωπαϊκοί προορισμοί για παράτυπους μετανάστες, ειδικά όταν αυτό συμβαίνει με τρόπο μη συντονισμένο, βασισμένο σε μία επιλογή η οποία γίνεται από ιδιωτικά σκάφη, ενεργώντας με απόλυτη αυτονομία από τις αρμόδιες κρατικές αρχές. Επαναλαμβάνουμε τη θέση μας ότι ο τρόπος δράσης αυτών των ιδιωτικών σκαφών δεν συνάδει με το πνεύμα του διεθνούς νομικού πλαισίου σχετικά με τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, το οποίο θα πρέπει να γίνεται σεβαστό. Κάθε κράτος θα πρέπει να ασκεί αποτελεσματικά τη δικαιοδοσία και τον έλεγχό του στα πλοία που φέρουν τη σημαία του.
Με πλήρη σεβασμό στις αρμοδιότητες των παράκτιων κρατών σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, θεωρούμε ότι μια σοβαρή συζήτηση για τον καλύτερο συντονισμό αυτών των επιχειρήσεων στη Μεσόγειο, μεταξύ άλλων διασφαλίζοντας ότι όλα αυτά τα ιδιωτικά σκάφη τηρούν τις σχετικές διεθνείς συμβάσεις και άλλους ισχύοντες κανόνες και, ότι όλα τα κράτη αναλαμβάνουν την ευθύνη σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις τους, είναι επείγουσα και απαραίτητη. Ζητάμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Προεδρία να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για την έναρξη αυτής της συζήτησης».
