Του Χρήστου Σκιαδαρέση *
Έχουν περάσει δεκαέξι μέρες από την πρωτοφανή σε μέγεθος τραγωδία που εκτυλίχθηκε στην Ανατολική Αττική, από το σκηνικό του τρόμου που έζησαν οι κάτοικοι εκεί. Δεκάδες άνθρωποι απανθρακώθηκαν, χιλιάδες σπίτια καταστράφηκαν και ανυπολόγιστες περιουσίες χάθηκαν. Πώς να χαρείς το καλοκαίρι σου, πώς να χαλαρώσεις έστω και για μια στιγμή, όταν φέρνεις στο νου σου όλο ετούτο το ολοκαύτωμα που συνέβη, τις εικόνες του ολέθρου, τους ήχους των θρήνων, τις αφηγήσεις των πληγέντων; Ακόμη και οι πυροσβέστες «λύγισαν» μπροστά σε όσα αντίκρισαν εκεί -παρότι έχουν βαθιά γνώση και πείρα από αντίστοιχα περιστατικά- πόσω μάλλον οι απλοί και ανεξοικείωτοι πολίτες.
Τέτοιες ώρες, λοιπόν, που και τα λόγια φαντάζουν φτωχά ή ανεπαρκή, για να περιγράψουν το ανείπωτο αυτό δράμα, επιβάλλεται η εθνική περισυλλογή και, πρωτίστως, η ενεργοποίηση των…ανακλαστικών της δικαιοσύνης! Δεν νοείται η Δικαστική Αρχή να σιωπά ή να αδρανεί και οι ιθύνοντες της πολιτικής ζωής να τυρβάζουν περί άλλων. Πώς θα αποκατασταθεί το περί δικαίου αίσθημα, πώς θα μπει ένα τέλος στον εγκληματικό οχαδερφισμό και την απρονοησία, αν δεν εφαρμοστούν οι νόμοι με κάθε τίμημα;
Προτεραιότητα μετά από μια τέτοια μεγάλη ανθρώπινη -και όχι μόνο- καταστροφή πρέπει να συνιστά ο προσδιορισμός του βαθμού ευθύνης και υπαιτιότητας εκάστου και η τιμωρία των ενόχων. Υπάρχει έστω κι ένας άνθρωπος που να είναι υπεράνω του νόμου, ώστε να μην υφίσταται τις συνέπειες των πράξεων ή, έστω, των παραλείψεών του; Στον ευνομούμενο κόσμο, τουλάχιστον, κανείς.
Στα πλαίσια αυτά, απαριθμούμε μια σειρά από σαράντα (στην πραγματικότητα, πολύ περισσότερα) αμείλικτα ερωτήματα που επιβάλλουν την παρέμβαση της δικαιοσύνης, αν πραγματικά επιθυμούμε να αποδοθούν σ’ αυτή τη χώρα -επιτέλους!- «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού των Θεώ». Οτιδήποτε άλλο είναι οπισθοχώρηση, συγκάλυψη, αποσιώπηση, «κουκούλωμα», συνενοχή.
Έχουμε και λέμε:
1.Όλοι όσοι εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα με την πολύνεκρη τραγωδία και είχαν πάσης φύσεως διοικητική ευθύνη για αυτήν, άρχισαν να την απεκδύονται, να την αποδιώχνουν από πάνω τους, να τη μετακυλούν στους προηγούμενους, να δίνουν συνεντεύξεις -λες και πρόκειται για…τηλεστάρ- να εξαφανίζονται από το προσκήνιο, να κρύβονται, να αφήνουν άλλους να «βγάλουν το φίδι από την τρύπα», να αποδίδουν το κακό στην «κακιά την ώρα», ενώ ένα κομμάτι του ελληνικού λαού τους ψήφισε ή, έστω, τους εξουσιοδότησε ακριβώς για αυτό, δηλ. για να προλαμβάνουν το κακό, και όχι για να σκιαμαχούν ή να μεταθέτουν τις ευθύνες στο χθες ή… στους νεκρούς! Μέχρι και αυτό λέχθηκε!
2.Ο τότε αρχηγός της Πυροσβεστικής (μόλις προχθές, την Κυριακή, αντικαταστάθηκε, ύστερα από τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, …δεκατέσσερις μέρες μετά το ξέσπασμα του πύρινου ολέθρου!) για παράδειγμα, είπε ότι όλα έγιναν καλώς και ότι οι συνθήκες έφταιγαν που ήταν ακραίες. Ερώτηση πρώτη: αν έχει άπνοια, τι την χρειαζόμαστε την Πυροσβεστική; Ερώτηση δεύτερη: αφού υπήρχαν τα μετεωρολογικά δεδομένα, που έδειχναν ότι θα φύσαγαν θυελλώδεις δυτικοί άνεμοι, γιατί το Συντονιστικό του Πυροσβεστικού Σώματος δεν δημιούργησε μια ζώνη ασφάλειας στην περιοχή, μια αντιπυρική ζώνη, ρίχνοντας μεγάλες ποσότητες νερού από τα εναέρια και επίγεια μέσα, για να αναχαιτιστεί το ισχυρό μέτωπο της πυρκαγιάς και να μην περάσει ανατολικά της λεωφόρου Μαραθώνος; [Σημειωτέον ότι οι μομφές μας δεν αφορούν επ’ ουδενί τους πυροσβέστες -εθελοντές και μη- που από την πρώτη στιγμή προσέτρεξαν στις πληγείσες περιοχές και ρίχτηκαν με αυτοθυσία σε μια άνιση μάχη, «να σώσουν οτιδήποτε αν σώζεται» (Δ. Τσακνής). Το ίδιο ισχύει και για τους αστυνομικούς, που ρίχτηκαν με μεγάλο ψυχικό σθένος στις φωτιές και πρόσφεραν συγκινητική βοήθεια στους πληγέντες].
3.Σε ένα ευϋπόληπτο κράτος διαπιστώσεις και καταλογισμό ευθυνών κάνουν μόνο οι ανακριτές και οι εισαγγελείς (άφαντοι μέχρι στιγμής). Οι πολιτικοί γι’ αυτό ψηφίζονται ή για να προλαμβάνουν το κακό; Οι… έξωθεν καλές μαρτυρίες της κυβέρνησης δυστυχώς δεν αρκούν, για να αναστρέψουν όσα έγιναν ή δεν έγιναν, ούτε «χρυσώνουν το χάπι»!
4.Αν οι κρατούντες είχαν υποψίες για «ασύμμετρα φαινόμενα ή απειλές», για εμπρησμούς ή όποια άλλη επιβουλή, γιατί δεν έλαβαν έγκαιρα τα μέτρα τους;
5.Για ποιο επιχειρησιακό σχέδιο αντιμετώπισης μιας τέτοιας μαζικής καταστροφής μιλάμε; Για ποιο συντονισμό των επίγειων, εναέριων ή θαλάσσιων δυνάμεων; Το αλαλούμ που επικράτησε -τόσο κατά το ξέσπασμα των πυρκαγιών όσο και κατά την φονική τους επέλαση- τα ακριβώς αντίθετα απέδειξε. Πρόκειται ξεκάθαρα για μείζον πολιτικό θέμα.
6.Ποιος ευθύνεται για τις ολέθριες καθυστερήσεις και την απουσία αποτελεσματικής δράσης τόσο από τις αστυνομικές όσο και από τις πυροσβεστικές δυνάμεις, εκτός από τις ηγεσίες τους; Φυσικά, η ερώτηση αφορά και το κεντρικό κυβερνητικό και το όποιο άλλο συνυπεύθυνο επιτελικό επίπεδο (Μέγαρο Μαξίμου, υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, Περιφέρεια Αττικής, Δημαρχείο Μαραθώνα – Νέας Μάκρης, Δημαρχείο Ραφήνας – Πικερμίου κ.λπ.).
7.Ποιοι κυβερνητικοί και υπηρεσιακοί παράγοντες είναι αρμόδιοι βάσει νόμου για τον συντονισμό της κρατικής μηχανής (στις πυρκαγιές, τους σεισμούς, τις πλημμύρες) και του συνολικού μηχανισμού της πολιτικής προστασίας, την οχύρωση των οικισμών από τέτοια φαινόμενα και την αποτροπή μιας τέτοιας τραγωδίας; Τι αναγράφει το σύνταγμα; Γιατί οι συνταγματολόγοι μας δεν βγαίνουν ευθέως να ενημερώσουν «με το “νι” και με το “σίγμα”» τον κοσμάκη για τις ποινικές ευθύνες που επισύρουν τέτοιες -πρωτόγνωρες σε μέγεθος και ανθρώπινες απώλειες- καταστροφές;
8.Γιατί δεν κλήθηκαν να βοηθήσουν ευθύς εξαρχής όλες οι διαθέσιμες δυνάμεις (συμπεριλαμβανομένων και των χερσαίων στρατιωτικών); Το ρωτάμε αυτό, διότι ο υπουργός Άμυνας Π. Καμμένος, μιλώντας στο BBC, ανέφερε ότι οι ένοπλες δυνάμεις ήταν σε ετοιμότητα από την πρώτη μέρα που ξέσπασαν οι πυρκαγιές. Άρα; Ποιος είχε τον τελευταίο λόγο για να μην επιστρατευτούν; Με ποιο κριτήριο δεν αξιοποιήθηκαν από τα πρώτα λεπτά της έξαρσης και της διασποράς της φωτιάς; (Λέμε «από τα πρώτα», διότι ο στρατός κινητοποιήθηκε μόνο στα «μεθεόρτια» της καταστροφής, για να εγκαταστήσει πρόχειρα καταλύματα, κινητά μαγειρεία κ.λπ.).
9.Γιατί ο κάθε «υπεύθυνος» έκανε του κεφαλιού του και οι οδηγίες που δίνονταν προς πάσα κατεύθυνση ήταν συγκεχυμένες; Ενδεικτικό παράδειγμα είναι ότι τα οχήματα που αποβιβάζονταν από τα καράβια του λιμανιού της Ραφήνας στέλνονταν προς τη Νέα Μάκρη, την ώρα που είχε κλείσει η Μαραθώνος και είχε φρακάρει ο δρόμος (και έτσι εγκλωβίστηκαν οι διερχόμενοι οδηγοί και κάηκαν μαζί με άλλους πολίτες).
10.Ποιος βαρύνεται για τις παραλείψεις εντός των ορίων των δήμων (δεν λειτουργούσαν οι κρουνοί, δεν είχαν καθαριστεί οι οικισμοί από τα ξερά κλαδιά κ.λπ.);
11.Γιατί κάποιοι τοπικοί άρχοντες κοροϊδεύουν και αποπροσανατολίζουν την κοινή γνώμη ότι κάηκαν και τα δικά τους σπίτια, ενώ κάτι τέτοιο δεν συνέβη; Γιατί μένουν ατιμώρητοι, όταν εμπαίζουν το λαό;
12.Γιατί έχουν το θράσος να δηλώνουν ότι όλα πήγαν καλά ή ότι δεν βρήκαν μεγάλα λάθη στο (ανύπαρκτο) επιχειρησιακό σχέδιο; Δηλαδή, αν γίνονταν μεγαλύτερα λάθη, για πόσες εκατόμβες αθώων θα μιλάγαμε; Γιατί είναι τόσο κυνικοί και προκλητικοί;
13.Πώς γίνεται να μην γνώριζαν οι «ιθύνοντες» ότι, όταν ο βαθμός επικινδυνότητας για την εκδήλωση πυρκαγιάς βρίσκεται στο κόκκινο, προτεραιότητα για την κατάσβεσή τους έχουν τα πύρινα μέτωπα που απειλούν κατοικημένες περιοχές και ανθρώπινες ζωές;
14.Πώς γίνεται να μην γνώριζαν ότι η περιοχή της Ανατολικής Αττικής αποτελεί διαχρονικά το νούμερο ένα στόχο των εμπρηστών (η ίδια η κυβέρνηση το άφησε να αιωρείται σαν ενδεχόμενο, μέχρι και επικεφαλής της ΕΥΠ συμμετείχε στις συσκέψεις του Μαξίμου), ώστε να διατηρούν σε ετοιμότητα και επαγρύπνηση ισχυρές δυνάμεις στην περιοχή;
15.Γιατί τα δυο Καναντέρ της Σάμου έμειναν καθηλωμένα στο νησί;
16.Πώς γίνεται να μην πήραν χαμπάρι ότι καιγόταν η μισή Αττική, ότι ανασύρονταν πτώματα, προκειμένου να ενημερώσουν τους Έλληνες πολίτες για το μέγεθος της καταστροφής;
17.Γιατί οι πιο πολλοί παραμένουν στις καρέκλες τους σα να μην τρέχει απολύτως τίποτα; Γιατί δεν έχουν την ευθιξία να παραιτηθούν; Τόσο μέλι έχει η καρέκλα της εξουσίας;
18.Γιατί δεν βγήκαν να πουν δημόσια ούτε μια συγγνώμη;
19.Γιατί οι πιο πολλοί από αυτούς δεν τόλμησαν να πάνε ούτε στα καμένα, ώστε να δουν ιδίοις όμμασι τι συνέβη και να συνομιλήσουν με τους επιζήσαντες πληγέντες, ούτε στο νεκροτομείο, ώστε να δουν τι πήγε ή δεν πήγε σωστά;
20.Γιατί συμπεριφέρονται και δρουν με τη σιγουριά ότι θα ξεχαστεί το έγκλημα; Από πού την αντλούν;
21.Γιατί λίγες μέρες πριν από την τραγωδία δήλωναν ότι ο επιχειρηματικός μηχανισμός βρίσκεται σε επιφυλακή, για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο μιας πυρκαγιάς, ενώ αποδείχθηκε –με τον πλέον τραγικό τρόπο- ότι τίποτα δεν λειτούργησε σωστά;
22.Ποιος ευθύνεται για την υποβάθμιση του κινδύνου τουλάχιστον το πρώτο κρίσιμο εικοσιτετράωρο;
23.Ποιος ευθύνεται για την εστίαση του βάρους στην πυρκαγιά της Κινέτας και για την καθυστερημένη μετακίνηση του κύριου όγκου των πυροσβεστικών δυνάμεων προς την ανατολική Αττική;
24.Ποιος ευθύνεται για τις λάθος εκτιμήσεις που έγιναν και για τον πολύτιμο χρόνο που χάθηκε, μέχρι να «καβαλήσει» η φωτιά τη λεωφόρο Μαραθώνος και να μεταφερθεί προς την πλευρά του οικισμού; Ο ίδιος ο αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος είπε ότι από την εκδήλωση της πυρκαγιάς μεσολάβησε περίπου μιάμιση ώρα μέχρι η πύρινη λαίλαπα να περάσει τη Μαραθώνος και να κάψει τα πάντα στο πέρασμά της;
25.Ποιος ευθύνεται που δεν κρατήθηκαν οι φλόγες πάνω από τη λεωφόρο Μαραθώνος;
26.Γιατί οι κάτοικοι των περιοχών αυτών δεν ειδοποιήθηκαν, δεν έλαβαν σήμα, ώστε να εκκενώσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα τους οικισμούς τους; Γιατί αφέθηκαν εντελώς αβοήθητοι στο έλεος της καταστροφικής πυρκαγιάς;
27.Πώς γίνεται να μην γνωρίζουν οι ιθύνοντες ότι, όταν οι κάτοικοι μιας περιοχής κινδυνεύουν, τους στέλνεται από την Πολιτική Προστασία ή από την Περιφέρεια -μέσω του αριθμού 112- sms, για να την εγκαταλείψουν έγκαιρα;
28. Γιατί δεν χρησιμοποίησαν τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα , για να ενημερώσουν τον κόσμο;
29.Γιατί κατηύθυναν τους κατοίκους και τους διερχόμενους προς τη θάλασσα, που αποδείχθηκε πραγματική παγίδα θανάτου, και δεν τους διευκόλυναν να μετακινηθούν προς τον κεντρικό δρόμο, προκειμένου να έχουν δύο επιλογές διαφυγής, είτε προς την Αθήνα είτε προς τη Νέα Μάκρη;
30.Για ποιους λόγους η Πυροσβεστική, η Πολιτική Προστασία, η Περιφέρεια και οι δήμοι κινητοποιήθηκαν συντονισμένα μόνο …στην καταγραφή των ζημιών;
31.Οι ίδιοι ιθύνοντες που αδράνησαν στις φονικές πλημμύρες της Μάνδρας, αδράνησαν εκ νέου σε ένα εξίσου μεγάλο δράμα. Μέχρι πότε οι ηθικοί αυτουργοί…θα τη «σκαπουλάρουν»;
32.(Και μια ερώτηση… πλατωνική):
Γιατί σε θέσεις ευθύνης δεν τοποθετούνται πραγματικά υπεύθυνοι άνθρωποι αλλά μόνο…κομματικοί κηφήνες;
(Μάλλον, διότι κρατικός μηχανισμός δεν υφίσταται τελικά. Έχει ξεχαρβαλωθεί. Πάει και τελείωσε. Μόνο κομματικά «φέουδα» υπάρχουν. Οφείλουμε όλοι οι Νεοέλληνες να το αποδεχτούμε και να το χωνέψουμε και με τη βούλα πλέον).
33.(Και δεύτερη ερώτηση…πλατωνική):
Αλήθεια, ποιες ευεργετικές αλλαγές έχουν επιφέρει τα Μνημόνια της τελευταίας οκταετίας στην οργάνωση της κρατικής μηχανής και στη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών (αντιπλημμυρικοί, αντιπυρικοί σχεδιασμοί), για την όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση μεγάλων καταστροφών; Σε ποιο βαθμό βελτιώθηκαν τα ανακλαστικά της; Ποια είναι η ανταποδοτικότητα τόσων και τόσων οικονομικών θυσιών; Θα μου πείτε, γιατί, στην οικονομία συνέβη και καμία αναδιάρθρωση της προκοπής, που να ανακούφισε -κάμποσο έστω- τις πλατιές λαϊκές μάζες; Σωστό και αυτό!
34.Γιατί ο πρωθυπουργός άργησε τόσο πολύ να αναλάβει «ακέραια την πολιτική ευθύνη»; Δευτέρα 23 Ιούλη το απόγευμα ξέσπασαν οι πυρκαγιές,… Παρασκευή 27 Ιουλίου την ανέλαβε…
35.Γιατί η ανάληψη ακέραιης της ευθύνης δεν συνοδεύτηκε από αστραπιαίες απομακρύνσεις και αποπομπές, αν όχι και παραιτήσεις; Η παραίτηση του αναπληρωτή υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Νίκου Τόσκα και δώδεκα (12) μέρες μετά το συμβάν (!) έγινε μάλλον λόγω της αφόρητης πίεσης που ασκήθηκε προς τον ίδιο και τον πρωθυπουργό (όχι απαραίτητα μόνο από την αντιπολίτευση αλλά και από τον απλό κόσμο) και όχι λόγω της ευθιξίας και της ειλικρινούς συνειδητοποίησης του βαθμού της ευθύνης που επέδειξαν ο πρωθυπουργός και οι συν αυτώ υπουργοί του απέναντι στο μέγεθος της καταστροφής. Μοιάζει περισσότερο με φαρισαϊσμό και επικοινωνιακό τρικ παρά με κίνηση ουσίας ή … «γενναιότητας»!
36.Για ποιο λόγο η Πολιτική Προστασία έδωσε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση εντολή στα παραπλέοντα σκάφη να σπεύσουν στο Μάτι , στο Κόκκινο Λιμανάκι και το Ζούμπερι; Αν δηλαδή δεν κινητοποιούνταν οι Ένοπλες Δυνάμεις, το Λιμενικό Σώμα, οι ψαράδες και οι εθελοντές, πόσες περισσότερες ανθρώπινες ζωές θα θρηνούσαμε σήμερα;
37.Γιατί μέχρι σήμερα δεν έχει κυρωθεί και αναρτηθεί δασικός χάρτης στη Ραφήνα, στη Νέα Μάκρη, στο Πικέρμι και στο μεγαλύτερο τμήμα του Μαραθώνα; Πώς «προχωρά» η κτηματογράφηση, χωρίς να έχουν καταρτιστεί οι δασικοί χάρτες; Γιατί παραμένει σε εκκρεμότητα η χάραξη του αιγιαλού;
38.Θα υπάρξει μέριμνα για τη διαφύλαξη και ανάπλαση του αποτεφρωμένου δασικού πλούτου της περιοχής; Οι καταπατητές κάθε λογής καραδοκούν προσδοκώντας σε ευνοϊκές νομοθετικές ρυθμίσεις οικοπεδοποίησης και τσιμεντοποίησης. Πόσω μάλλον τώρα που από τον περασμένο Ιανουάριο έχει ψηφιστεί πολυνομοσχέδιο, σύμφωνα με το οποίο οι υποθηκοφύλακες παύουν να έχουν λειτουργική ανεξαρτησία (που τους προστάτευε από τυχόν εξαρτημένη σχέση με την εκάστοτε εκτελεστική εξουσία, ενώ και για όποια τυχόν προβλήματα ή ανακρίβειες προέκυπταν με το Κτηματολόγιο επιλαμβάνονταν η Εισαγγελία και τα αρμόδια δικαστήρια) και μετατρέπονται σε δημόσιους υπαλλήλους που θα εξαρτώνται και θα χειραγωγούνται από την πολιτική ηγεσία. Δεν ανησυχεί κανείς με όλες αυτές τις…συμπτώσεις; Τώρα που καταργείται ο ανεξάρτητος νομικός έλεγχος των εδαφικών αυθαιρεσιών και των κτηματολογικών ασυδοσιών, πώς θα προστατευθεί νομικά η καμένη γη της Αττικής από τα κάθε λογής «αρπαχτικά»;
39.Τι θα γίνει επιτέλους με το άναρχο σχέδιο πόλης, την παράνομη ρυμοτομία και το δάσος των αυθαιρέτων;
40.Γιατί το πολιτικό προσωπικό δεν διδάσκεται τόσα χρόνια από τα παθήματα της χώρας; Γιατί αδυνατεί να καταλάβει ότι οι πλημμύρες διαδέχονται πάντα τις πυρκαγιές και το ανθρώπινο δράμα δεν παίρνει ποτέ ένα τέλος;
Κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ.
Η συνέχεια ανήκει στους εισαγγελείς.
*Φιλολόγου – Εκπαιδευτικού
