H υπογονιμότητα αποτελεί πλέον ένα σημαντικό πρόβλημα για αρκετά ζευγάρια στη χώρα μας.
H υπογονιμότητα αποτελεί πλέον ένα σημαντικό πρόβλημα για αρκετά ζευγάρια στη χώρα μας. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, λένε οι ειδικοί, οι πιθανότητες ένα ζευγάρι να συλλάβει κατά τη διάρκεια ενός οποιουδήποτε μήνα είναι 20%.
Σήμερα όμως, υπολογίζεται ότι στη χώρα μας τουλάχιστον ένα στα πέντε ζευγάρια αντιμετωπίζει πρόβλημα γονιμότητας, δηλαδή ύστερα από έναν χρόνο τακτικών σεξουαλικών επαφών δεν έχει επιτευχθεί εγκυμοσύνη.
Με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Γονιμότητας την Τετάρτη 15 Ιουνίου, ρωτήσαμε τον δρα Νικόλαο Πράπα, καθηγητή Μαιευτικής και Γυναικολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και επιστημονικό διευθυντή της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ΙΑΚΕΝΤΡΟ, για όλες τις διαθέσιμες τεχνικές αλλά και για όλες τις νέες εξελίξεις στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που είναι στη διάθεση των ζευγαριών στη χώρα μας.
– Η υπογονιμότητα είναι αποτέλεσμα του τρόπου ζωής μας και της έντονης καθημερινότητάς μας ή υπήρχε πάντα;
Δυστυχώς, ο τρόπος ζωής και διατροφής μας, το άγχος αλλά και άλλοι εξωγενείς παράγοντες της καθημερινότητάς μας (π.χ. κάπνισμα, ακτινοβολία, οικονομικές συνθήκες) έχουν σοβαρή επίπτωση στη γονιμότητα της γυναίκας και του άντρα. Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε το γεγονός ότι οι συνθήκες πλέον επιβάλλουν στη γυναίκα να προβεί στη διαδικασία της τεκνοποίησης σε πολύ μεγαλύτερη ηλικία σε σχέση με το παρελθόν, στοιχείο το οποίο εντείνει το πρόβλημα. Μια γυναίκα, για παράδειγμα, άνω των τριάντα πέντε ετών που αντιμετωπίζει σήμερα προβλήματα τεκνοποίησης ενδέχεται κάποια χρόνια πριν να μην αντιμετώπιζε το ίδιο πρόβλημα.
– Είναι αλήθεια, δηλαδή, ότι τα ποσοστά επιτυχίας μιας προσπάθειας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής μειώνονται ανάλογα με την ηλικία της γυναίκαας;
Αναμφίβολα, η ηλικία της γυναίκας συμβάλλει στην επιτυχή έκβαση οποιασδήποτε προσπάθειας εξωσωματικής γονιμοποίησης. Διεθνώς άλλωστε τα ποσοστά μιας επιτυχούς προσπάθειας φαίνεται να επηρεάζονται από το αίτιο της υπογονιμότητας ενός ζευγαριού, αν π.χ. η υπογονιμότητα οφείλεται στη γυναίκα ή στον άνδρα, αλλά και από την ηλικία της γυναίκας. Στατιστικά, τα ποσοστά μειώνονται δραματικά μετά την ηλικία των σαράντα ετών και ενδέχεται να φτάσουν στο 10% – 15% ανά προσπάθεια, ποσοστό ανάλογο με το ποσοστό γέννησης ζωντανών βρεφών έπειτα από αναστροφή της περίδεσης σαλπίγγων για μια γυναίκα της ηλικίας αυτής.
Αυτό που προτείνουμε λοιπόν σε μια γυναίκα κυρίως άνω των τριάντα οκτώ ετών πριν υποβληθεί σε οποιαδήποτε θεραπεία υπογονιμότητας είναι να πραγματοποιήσει μια σειρά εξετάσεων για την αξιολόγηση της γονιμότητάς της. Ανάλογα με τα αποτελέσματα των εξετάσεων αυτών κρίνουμε και την πιθανότητα της επιτυχούς έκβασης της αρμόζουσας θεραπείας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
– Σε ένα ζευγάρι που έχει προσπαθήσει ήδη χωρίς κάποιο αποτέλεσμα τι θα συμβουλεύατε;
Δεν θα περιορισθώ στην κοινότυπη απάντηση «να προσπαθήσει ξανά». Σε ένα ζευγάρι που έχει προσπαθήσει ανεπιτυχώς περισσότερες από δύο φορές θα πρέπει να επανεξετασθούν και να επαναξιολογηθούν όλα τα δεδομένα, όπως η ηλικία, η αιτία της υπογονιμότητας, η έκβαση και ο αριθμός των προηγούμενων προσπαθειών, η ποιότητα των εμβρύων κατά την εμβρυομεταφορά κ.ά. Χρήσιμη σε αυτήν την περίπτωση κρίνεται πλέον της κλινικής προσέγγισης και η ψυχολογική υποστήριξη.
– Υπάρχουν ελπίδες για την επίτευξη εγκυμοσύνης με εξωσωματική γονιμοποίηση χωρίς τη χρήση φαρμάκων;
Η αλήθεια είναι ότι πριν από λίγο καιρό από την ομάδα μας γεννήθηκε στην Ελλάδα το πρώτο παιδί με εξωσωματική γονιμοποίηση χωρίς φάρμακα. Πρόκειται για μια προσέγγιση στην αντιμετώπιση περιστατικών όπου αντενδείκνυται η ελεγχόμενη ορμονική διέγερση των ωοθηκών. Η μέθοδος στηρίχθηκε στην InVitro (εργαστηριακή) ωρίμανση άωρων ωαρίων, σε συνδυασμό με την εφαρμογή άσηπτης υαλοποίησης (μέθοδος κρυοσυντήρησης).
Συγκεκριμένα, το έμβρυο γεννήθηκε από γυναίκα τριάντα δύο ετών με πολυκυστικές ωοθήκες, στην οποία δύο προηγούμενες IVF διεγέρσεις διακόπηκαν την 5η ημέρα λόγω υπερδιέγερσης των ωοθηκών. Ακολούθησε εγκυμοσύνη τριάντα εννέα εβδομάδων, η οποία κατέληξε σε φυσιολογικό τοκετό και τη γέννηση ενός υγιούς και αρτιμελούς θήλεος βάρους 3.350 γραμμαρίων.
Με αφορμή την επιτυχημένη εφαρμογή αυτής της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής παρέχεται πλέον οριστική λύση στις περιπτώσεις εκείνες των γυναικών όπου η εξωγενής χορήγηση ορμονών για τη διέγερση των ωοθηκών ήταν προβληματική ή και αδύνατη, όπως:
– Γυναίκες με προδιάθεση εμφάνισης καρκίνου.
– Γυναίκες που πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία.
– Γυναίκες με παθήσεις ήπατος (αδυναμία λήψης φαρμάκων).
– Γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες (PCO) και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).
– Γυναίκες που για προσωπικούς λόγους δεν επιθυμούν τη λήψη ορμονικής θεραπείας.
Πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση της ιατρικής της αναπαραγωγής που έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας.
Ο δρ Νικόλαος Πράπας είναι καθηγητής Μαιευτικής & Γυναικολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και επιστημονικός διευθυντής Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ΙΑΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ.
