Στη σκιά των κρίσεων που έπληξαν τη συνοχή της τα τελευταία χρόνια και μια ανάσα πριν από το Brexit, η Ευρωπαϊκή Ένωση γιορτάζει σήμερα, σε μια επετειακή Σύνοδο Κορυφής, τα 60 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης. Οι 27 αρχηγοί κρατών-μελών και οι επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών συναντώνται στην ιταλική πρωτεύουσα για την αποτίμηση της έως τώρα πορείας και τη λήψη αποφάσεων επί των προτεραιοτήτων και των τρόπων αντιμετώπισης των προκλήσεων για τα επόμενα δέκα χρόνια.
Οι επετειακές εκδηλώσεις θα λάβουν χώρα στον ίδιο χώρο όπου είχαν υπογραφεί οι Συνθήκες το 1957, στο Καπιτώλιο, και θα υπογραφεί η Διακήρυξη της Ρώμης. Ομιλίες θα απευθύνουν ο ιταλός πρωθυπουργός Πάολο Τζεντιλόνι, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ταγιάνι, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Τουσκ, ο μαλτέζος πρωθυπουργός Μουσκάτ και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Γιούνκερ. Η Σύνοδος θα ολοκληρωθεί με την οικογενειακή φωτογραφία και το γεύμα που θα παραθέσει στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων ο πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα, στο Προεδρικό Μέγαρο Quirinale.
Στο τελικό προσχέδιο της Διακήρυξης, το οποίο έχει στα βασικά σημεία του συμφωνηθεί από τις αρχές της εβομάδας, επισημαίνεται η αναγκαιότητα για ενότητα των «27» ως απάντηση στις προκλήσεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, ενώ επισημαίνονται τέσσερις στόχοι – προτεραιότητες για την επόμενη δεκαετία: μια Ευρώπη που θα είναι ασφαλής, ευημερούσα, κοινωνική και ισχυρότερη στην παγκόσμια σκηνή.
Στο κείμενο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, πως οι «27» δεσμεύονται σε «μια Ένωση που στη βάση της βιώσιμης ανάπτυξης, προωθεί την οικονομική και κοινωνική πρόοδο, καθώς και τη συνοχή και τη σύγκλιση, διατηρώντας την ακεραιότητα της Ενιαίας Αγοράς. Μια Ένωση που λαμβάνει υπόψη την ποικιλία των εθνικών συστημάτων και τον καίριο ρόλο των κοινωνικών εταίρων, μια Ένωση που προωθεί την ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα και τις ίσες ευκαιρίες για όλους, μια Ένωση, η οποία αγωνίζεται κατά της ανεργίας, των διακρίσεων, του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας, μια Ένωση όπου οι νέοι λαμβάνουν την καλύτερη εκπαίδευση και κατάρτιση και μπορούν να σπουδάσουν και να βρουν θέσεις εργασίας σε ολόκληρη την ήπειρο, μια Ένωση η οποία διατηρεί την πολιτιστική πολυμορφία και προάγει την πολιτιστική μας κληρονομιά».
Στη συζήτηση έχει μπει για τα καλά το μοντέλο της ΕΕ των πολλών ταχυτήτων, δηλαδή των χωρών-μελών που θα έχουν τη δυνατότητα να προχωρούν κάποιες κοινές πρωτοβουλίες τους, χωρίς να είναι απαραίτητη η συγκατάθεση των υπολοίπων. Η ηγεσία της ΕΕ έχει διακηρύξει πως αυτό δεν σημαίνει ότι θα χαθεί η ενότητα.
Αθήνα και Βαρσοβία είχαν τις αντιρρήσεις τους σχετικά με τη Διακήρυξη της Ρώμης, αν και καμία χώρα δεν προτίθεται να μπλοκάρει τη διαδικασία. Ο έλληνας πρωθυπουργός, με την επιστολή που έχει στείλει στην ηγεσία της ΕΕ το απόγευμα της Πέμπτης, ζητούσε αναφορά στο σεβασμό του κοινοτικού κεκτημένου σε ό,τι αφορά τα εργασιακά και ειδικότερα τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Η Αθήνα επιδιώκει μια αναφορά στο κείμενο της Διακήρυξης, προκείμενου να ενισχύσει τη θέση της στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, κατά τις οποίες η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων στη χώρα αποτελεί σημείο τριβής.
Η απάντηση που έλαβε το απόγευμα της Παρασκευής από τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοτν Γιούνκερ ήταν ότι το κοινοτικο κεκτημένο ισχύει σε όλες τις χώρες της ΕΕ, και την Ελλάδα, ωστόσο σημείωσε πως δεν υπάρχει ένα μέγεθος που να ταιριάζει σε όλους. Κάλεσε την κυβέρνηση να μην αθετήσει δεσμεύσεις για μεταρρυθμίσεις που έχουν στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας.
Η Βαρσοβία από την πλευρά της άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο να μην υπογράψει την τελική διακήρυξη αν γινόταν αναφορά σε μια Ευρώπη «πολλών ταχυτήτων». Είχε διατυπώσει επίσης τέσσερις ευρωπαϊκές προτεραιότητες: την ενότητα της ΕΕ, την άμυνα και τη στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ, την ενίσχυση του ρόλου των εθνικών κοινβουλίων και «τις αρχές της κοινής αγοράς που δεν πρέπει να διχάζουν αλλά να ενώνουν».
