Στους χώρους της «Διάδρασης» (www.diadrasi.org) προσέρχονται ολοένα και περισσότερα αιτήματα υποστήριξης από γονείς που προβληματίζονται με τις ώρες που το παιδί τους περνά στο Διαδίκτυο, τη συμπεριφορά τους και τη δυσκολία τους να μειώσουν τις ώρες και να βελτιώσουν την ασχολία τους αυτή.
Συζητώντας περισσότερο μαζί τους αντιλαμβανόμαστε πως δεν είναι μόνο η ενασχόληση με τις διαδικτυακές εφαρμογές αλλά γενικότερα με τα ψηφιακά μέσα π.χ. τηλεόραση, smartphones, PlayStation, tablets. Σαφώς τα περισσότερα από αυτά χρειάζονται μια σύνδεση στο Διαδίκτυο, αλλά όχι όλα. Μιλάμε, λοιπόν, για «Διαδικτυακό Εθισμό» ή «Ψηφιακό Εθισμό»;
Ας το δούμε όμως ως φαινόμενο ώστε να καταλάβουμε όλες τις πτυχές. Οι ώρες που ένα παιδί ή ένας έφηβος περνούν μπροστά στην οθόνη χαρακτηρίζονται από χαλαρότητα τόσο σωματική όσο και νοητική σε αρκετές περιπτώσεις, ειδικά στις μικρές ηλικίες.
Όχι όμως ψυχική!
Το gaming μπορεί να είναι αγωνιώδες και αγχώδες αλλά τις περισσότερες φορές κλείνοντας την οθόνη, φεύγοντας από το περιβάλλον του παιχνιδιού, τα παιδιά επανέρχονται στην κανονικότητα που ορίζει ότι δεν θα συμβεί κάτι αν αποτύχουν στο παιχνίδι. Όμως κάθε φορά επιστρέφουν για να τα καταφέρουν καλύτερα, να «περάσουν πίστα», να νικήσουν τον «κακό».
Ίσως και αυτή είναι η περίπτωση που είναι η λιγότερο επιβλαβής. Παρ’ όλ’ αυτά οι αρκετές ώρες που μπορεί να περάσουν μπροστά στην οθόνη μπορεί να επιφέρει αρκετά επιβλαβή για την υγεία τους αποτελέσματα όπως π.χ. αύξηση οφθαλμικών παθήσεων, αύξηση του παιδικού διαβητή λόγω των τροφών που αλόγιστα καταναλώνουν -ειδικά σε περιπτώσεις έλλειψης σωματικής άσκησης ή αθλητικής δραστηριότητας, αύξηση βάρους. Ακόμη στο νευρολογικό κομμάτι έχουν καταγραφεί περιπτώσεις εμφάνισης εστιακών ή γενικευμένων επιλιπτικών κρίσεων.
Ακόμη και η συμπεριφορά μπορεί να αλλάξει αρκετά γρήγορα ειδικά κατά τα σχολικά χρόνια όταν και οι εξωσχολικές δραστηριότητες αυξάνονται περισσότερο. Τα παιδιά παραμένουν προσκολλημένα στην οθόνη και δύσκολα απομακρύνονται από αυτή.
Αρχίζουν και εμφανίζουν εναντιώσεις στο να ασχοληθούν με κάτι άλλο, βαριούνται, απομονώνονται και χάνουν το ενδιαφέρον τους για άλλες δραστηριότητες και ασχολίες με εμφανή αρνητικά αποτελέσματα και στις σχολικές ή ακαδημαϊκές τους επιδόσεις. Τελικά μπορεί να γίνουν επιθετικά με λεκτικές ή ακόμη και με σωματικές επιθέσεις, ενώ τα ξεσπάσματα θυμού (tantrums) όλο και αυξάνονται.
Όταν υπεισέρχεται το Διαδίκτυο σε όλη αυτή την κατάσταση οι συνθήκες μπορεί να αλλάξουν δραματικά. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι γονείς μοιράζονται πως τα παιδιά τους δεν τους μιλάνε και δεν μπορούν πλέον να έχουν τον έλεγχο σε καμία ψηφιακή συσκευή που διαθέτουν τα παιδιά -εκτός ίσως από τις παιχνιδομηχανές.
Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αυξάνονται και προσφέρουν ανεξέλεγκτη πρόσβαση και περιεχόμενο. Τα video έχουν γίνει δημοφιλή και ανεβαίνουν κατά εκατοντάδες χιλιάδες καθημερινά με αποτέλεσμα τη δυνατότητα ατελείωτης κυριολεκτικά θέασης όλων των θεμάτων και ενδιαφερόντων. Για τα παιδιά -όπως και για τους ενήλικες σε πολλές περιπτώσεις- αυτό σημαίνει ακούραστη, παθητική θέαση χωρίς καμία νοητική και πνευματική τριβή.
Δεν χρειάζεται να κάνεις κάτι, απλά να παρακολουθείς. Πολλά παιδιά, ειδικά σε ηλικία 9-11 ετών, έρχονται με άγχος και σκέψεις θανάτου, γιατί ο κώδικας μέσω του machine-learning έχει «εκπαιδευτεί» και τους «πετάει» συγκεκριμένο περιεχόμενο με βάση κάποιες συχνές αναζητήσεις οι οποίες μπορεί να είχαν να κάνουν με επιθέσεις, βίαιο περιεχόμενο ή τρομακτικά βίντεο. Αυτό γενικεύεται και ότι χαρακτηρίζεται από λέξεις κλειδιά όπως «τρομακτικό», “creepy” (φρικιαστικό) ή ό,τι άλλο που συνάδει θα αρχίσει να προτείνεται από την εκάστοτε πλατφόρμα. Σε αυτή την κατάσταση το παιδί είναι έκθετο μιας και λίγοι γονείς έχουν προλάβει να τα ενημερώσουν για τις δυνατότητες απόκρυψης ή αποκλεισμού περιεχομένου. Πέραν αυτών, τα παιδιά με το να μπορούν να συνδέονται από τα σπίτια τους, παίζουν διαδικτυακά παιχνίδια μειώνοντας και την κοινωνική δραστηριότητα.
Ειδικά όταν είναι σε ηλικία που δεν τους επιτρέπεται εύκολα να βγουν έξω. Ακόμη και τα σαββατοκύριακα που είναι η ιδανική στιγμή της εβδομάδας να βγουν έξω, να συναντήσουν τους φίλους τους, να βγουν με την οικογένεια αυτά προτιμούν να μείνουν εντός του σπιτιού να παίξουν «ομαδικά» παιχνίδια στο Διαδίκτυο (π.χ. Forthnite) , γιατί ακριβώς αυτό θα προτιμήσουν και οι φίλοι τους.
Είτε, λοιπόν, ψηφιακός είτε διαδικτυακός εθισμός, παραμένει ένας εθισμός, ο οποίος μπορεί και χρειάζεται να προληφθεί. Χρειάζεται ενημέρωση και όπως πάντα υπομονή και φροντίδα. Μπορεί και να αντιμετωπιστεί τελικά, πολλές φορές πιο εύκολα από ότι περιμένουμε, ειδικά στις μικρότερες ηλικίες.
Στο κάτω κάτω οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα και αν δοθούν οι κατάλληλες συνθήκες, τα κατάλληλα κίνητρα και βρούμε ανταπόκριση από την οικογένειά μας και την παρέα μας, μπορούμε να ξεπεράσουμε το σκόπελο της «ενδιαφέρουσας» ώρας στην οθόνη και να ευχαριστηθούμε την ώρα με τους φίλους μας και τους αγαπημένους μας.
Η ΑΜΚΕ “ΔΙΑΔΡΑΣΗ” ( www.diadrasi.org) προσπαθώντας να ανανεώσει και να εξελίξει τις μεθόδους και τις καλές πρακτικές ζητάει τη βοήθεια σας για την ολοκλήρωση της παρούσας έρευνας με θέμα τον εθισμό των παιδιών στο Διαδίκτυο.
Το ερωτηματολόγιο (κλικ εδώ https://forms.gle/kAm3aF4ov3fQxoVN8) είναι βασισμένο στο PCIA Test (Parent-Child Internet Addiction Test) και απευθύνεται σε ενήλικες (άνω των 18) γονείς και όχι σε παιδιά.
Αποτελείται από είκοσι (20) ερωτήσεις κλειστού τύπου, αλλά στην αρχή θα βρείτε διάφορες ερωτήσεις με δημογραφικά στοιχεία. Ο χρόνος συμπλήρωσης δεν υπερβαίνει τα 10 λεπτά και θα μας βοηθήσετε πολύ στην εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για τη χρήση του Διαδικτύου από τα παιδιά. Η συμμετοχή σας είναι ανώνυμη και συμβάλλει σημαντικά στο έργο της “ΔΙΑΔΡΑΣΗ” για την υποστήριξη ατόμων και οικογενειών με προβλήματα ψηφιακού εθισμού.
Αν χρειάζεστε παραπάνω πληροφορίες σχετικά με τον ψηφιακό εθισμό ή χρειάζεστε υποστήριξη για σας και τους αγαπημένους σας, ΜΗΝ ΤΟ ΑΓΝΟΕΙΤΕ! Καλέστε στο 210-5742039.
Μιχαήλ Γκουντούμας, Κοινωνικός Λειτουργός MBA, Υπ. Διδάκτωρ ΕΚΠΑ -Επιστημονικός Συνεργάτης ΑΜΚΕ «Διάδραση»
Σταύρος Θεοδωρακόπουλος, Εργοθεραπευτής SI, Ιδρυτής και Επιστημονικά Υπεύθυνος της ΑΜΚΕ «Διάδραση»
