Η ειδική παιδαγωγός του κέντρου «Χαρισματικά Παιδιά», Μαρία Κώστα-Ζώτου μας δίνει χρήσιμες συμβουλές για τα παιδιά και τις σχολικές τους υποχρεώσεις.
Μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό, άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο και άλλα προβλήματα που απασχολούν όλους τους γονείς.
Πολύ συχνά βλέπουμε ότι πολλά παιδάκια δυσκολεύονται να προσαρμοστούν κατά τη μετάβασή τους από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό. Εσείς ως παιδαγωγός που πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;
Κατά τη μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό το παιδί μας καλείται να ενταχθεί σε μία νέα κοινωνική ομάδα. Μέσα σε αυτή την ομάδα θα κληθεί να κάνει τα πρώτα εκπαιδευτικά του βήματα σε καινούριες ακαδημαϊκές ικανότητες. Πολλές φορές οι ίδιοι οι γονείς κοινοποιούν στο παιδί τις απαιτήσεις του «μεγάλου» σχολείου τόσο σε μαθησιακό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, με συνέπεια να αυξάνονται τα επίπεδα άγχους στο παιδί. Επίσης, έχουν προηγηθεί 2 μήνες χαλάρωσης χωρίς την ύπαρξη προγράμματος με αποτέλεσμα η έναρξη της σχολικής χρονιάς , σε οποιαδήποτε σχολική βαθμίδα, να συνοδεύεται από ανάμεικτα συναισθήματα, που οφείλονται στις σύνθετες διαδικασίες αλλαγών, σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Πώς μπορούν οι γονείς να διαχειριστούν τυχόν τέτοια προβλήματα;
Αρχικά, οφείλουν να είναι ψύχραιμοι και να μη μεταφέρουν τη δική τους αγωνία στο παιδί για τη νέα μετάβαση. Σύμφωνα με έρευνες τα παιδιά μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου αντιλαμβάνονται τα συναισθήματα των γονιών τους. Ας επικρατήσουν λοιπόν μόνο τα ευχάριστα συναισθήματα.
Ως γονείς μπορούμε να υποστηρίξουμε το παιδί μας σε αυτή τη μετάβαση συζητώντας και εξηγώντας την εν λόγω αλλαγή. Βασικός μας στόχος είναι να νιώσει ασφάλεια το παιδί να κάνει το επόμενο βήμα και να καταλάβει πως θα είμαστε δίπλα του σε οτιδήποτε χρειαστεί τόσο εμείς ως γονείς όσο και ο εκπαιδευτικός του. Επιπρόσθετα, θα βοηθήσει πολύ να διαβάζουμε ιστορίες, να μιλάμε ή να παίζουμε παιχνίδια που να σχετίζονται με τη συνύπαρξη (μοιράζομαι, περιμένω, μιλάω ευγενικά), αλλά και με τη μαθησιακή διαδικασία (οργανώνω, ολοκληρώνω κάτι που ανέλαβα, ακολουθώ οδηγίες, καθημερινό πρόγραμμα).
Για τους γονείς που τα παιδιά τους τώρα θα φοιτήσουν στο νηπιαγωγείο, ποιες είναι οι συμβουλές που τους δίνετε;
Στόχος είναι η ομαλή προσαρμογή πόσο μάλλον σε μία τόσο ευαίσθητη ηλικία όσο η νηπιακή. Ο αποχωρισμός του παιδιού από τη μητέρα και η ομαλή προσαρμογή στο νηπιαγωγείο μπορούν να πραγματοποιηθούν εάν το παιδί και η μητέρα έχουν συνηθίσει σε μικρούς αποχωρισμούς (π.χ. για να πάει εκείνη για ψώνια). Είναι σημαντικό κατά τους αποχωρισμούς αυτούς, η μητέρα να ενημερώνει το παιδί για την απουσία της και να το αποχαιρετά στοργικά. Στην περίπτωση που φύγει κρυφά και το παιδί την αναζητήσει, είναι πιθανό να νιώσει εγκατάλειψη. Αν αυτό επαναληφθεί αρκετές φορές, το αίσθημα της εγκατάλειψης θα δημιουργήσει στο παιδί έντονη ανασφάλεια ακόμη και σε ολιγόλεπτες απουσίες της μητέρας και θα δυσχεράνει αργότερα την ένταξή του στο σχολείο. Οι μικροί αποχωρισμοί βοηθούν και την ίδια τη μητέρα να αρχίσει να εμπιστεύεται τη φροντίδα του παιδιού σε άλλα πρόσωπα και να αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να είναι ασφαλές ακόμη και στην απουσία της.
Αν κάποιο παιδί δυσκολεύεται στη μετάβαση του στο δημοτικό ποιες είναι οι λύσεις που προτείνετε;
Χρειάζεται να ακούσουμε όλες τις αγωνίες του παιδιού μας. Μπορεί να ανησυχεί για τα μαθήματα , για τους φίλους, για τη συνύπαρξη με τα μεγαλύτερα παιδιά, αλλά και για τη σχέση με τον εκπαιδευτικό του . Είναι σημαντικό να το καθησυχάσουμε και να του δώσουμε να καταλάβει πως δεν είναι μόνο του σε αυτή την αλλαγή. Επίσης, χρειάζεται με κάθε αφορμή να του τονίζουμε πως του έχουμε εμπιστοσύνη και πως ξέρουμε ότι είναι ικανό να τα καταφέρει.
Η συχνή επικοινωνία με τον εκπαιδευτικό είναι ένα κλειδί για τη σωστή διαχείριση του παιδιού;
Είναι επιθυμητή μια πρώτη συνάντηση των γονέων με τον εκπαιδευτικό ώστε να γνωριστούν και να τον ενημερώσουν σχετικά με το προφίλ του παιδιού και τις πιθανές του ανησυχίες για την ένταξη του στο δημοτικό σχολείο. Προτείνεται να υπάρχει συχνή επικοινωνία με τον εκπαιδευτικό ώστε να προληφθεί οποιαδήποτε δυσκολία αλλά όχι σε πιεστικό επίπεδο προς το έργο του εκπαιδευτικού.
Αν το παιδί αρνείται να πάει στο σχολείο τι πρέπει να κάνουν οι γονείς;
Το απαραίτητο συστατικό της επιτυχημένης μετάβασης είναι η υποστήριξη, η ενθάρρυνση και συνεργασία εκπαιδευτικού και γονέων. Σε περίπτωση που το παιδί αρνείται να πάει στο σχολείο οφείλουμε να ακούσουμε τις αγωνίες του και να τις αναλύσουμε μία – μία. Πολλές φορές βοηθάει η προβολή των δικών μας εμπειριών ως μαθητές και πως τις ξεπεράσαμε εξηγώντας πως και εμείς ως γονείς βρεθήκαμε στην ίδια κατάσταση και να ενθαρρύνουμε το παιδί μας να συνεχίσει να προσπαθεί.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως ο παιδικός εγκέφαλος έχει από τη φύση του απίθανες δυνατότητες και όποιες συναισθηματικές / γνωστικές δυσκολίες παρουσιάζει το παιδί μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά σε ένα ήρεμο κλίμα όπου θα επικρατεί η αγάπη και η αποδοχή.
*Μαρία Κώστα Ζώτου – Ειδική Παιδαγωγός, MSc – Υποψήφια Διδάκτωρ
