Η χώρα μας βρίσκεται όλο και πιο συχνά αντιμέτωπη με τον κίνδυνο της χρεοκοπίας. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα έχει ήδη «πτωχεύσει», ενώ αρκετοί κατακρίνουν.
– Τι σημαίνει κρατική πτώχευση
– Τι σημαίνει αυτό για τους πολίτες, τον κρατικό μηχανισμό και την οικονομία
– Η Γερμανία ανάμεσα στα ιστορικά παραδείγματα κρατών που πτώχευσαν 2 φορές
Όπως δήλωσε στο Νewsit o οικονομολόγος Βασίλης Βιλιάρδος “τον τελευταίο καιρό η χώρα μας βρίσκεται όλο και πιο συχνά αντιμέτωπη με τον κίνδυνο της χρεοκοπίας. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα έχει ήδη «πτωχεύσει», ενώ αρκετοί κατακρίνουν, θεωρούν ένοχους καλύτερα για την πιθανή «χρεοκοπία», τις κυβερνήσεις μας. Κάποιοι άλλοι, μεταξύ των οποίων και οι κυβερνώντες, ενοχοποιούν την «προδιάθεση» των ελευθέρων επαγγελματιών, καθώς επίσης των μικρομεσαίων κυρίως επιχειρήσεων μας στη φοροδιαφυγή”
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ
“Κατ’ αρχήν”, όπως εξηγεί ο οικονομολόγος “η χρεοκοπία ενός κράτους είναι ουσιαστικά η επίσημη εξαγγελία της κυβέρνησης του, με την οποία καθιστά διεθνώς γνωστή την αδυναμία της να πληρώσει τα ληξιπρόθεσμα χρέη της χώρας της εξ ολοκλήρου, ενός μέρους ή των τόκων τους.
Σημαίνει επίσης στάση πληρωμών στην οποία εκ των πραγμάτων υποχρεώνεται, δηλαδή άδεια ταμεία και αδυναμία πρόσθετου δανεισμού, ανεξάρτητα από το εάν έχει προηγηθεί ή όχι κάποια επίσημη ανακοίνωση”.
ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ
“Η κυριότερη αιτία της χρεοκοπίας ενός κράτους, όπως και μίας επιχείρησης, είναι αναμφίβολα η υπερχρέωσή του η οποία μπορεί να προέλθει:
– από την κερδοσκοπική επίθεση εναντίον του εθνικού νομίσματος, κίνδυνος που σε μία χώρα της Ευρωζώνης δεν υφίσταται, λόγω του κοινού νομίσματος
– από την αρνητική οικονομική συγκυρία στις χρηματαγορές, η οποία μπορεί να καταστήσει αδύνατο ακόμη και τον «υγιή», τον εγγυημένο δηλαδή δανεισμό της. Ενας κίνδυνος υπαρκτός σήμερα καθώς είναι εν εξελίξει η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση ακόμη και για μία χώρα της Ευρωζώνης αφού, σύμφωνα με τη συνθήκη του Μάαστριχτ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απαγορεύεται να αγοράζει ομόλογα των κρατών-μελών της Ευρωζώνης.
– σαν αποτέλεσμα μίας σειράς ετών ελλειμματικών προϋπολογισμών, κατά τη διάρκεια των οποίων το κράτος δαπανούσε περισσότερα από όσα εισέπραττε, ενώ χρηματοδοτούσε τα ελλείμματα του με συνεχώς αυξανόμενα δάνεια (ομόλογα) από τους πολίτες, από τις τράπεζες, από επενδυτές και από άλλα κράτη,
– από το συνδυασμό, από την χρονική «συνύπαρξη» δηλαδή των παραπάνω διαφορετικών αιτιών”
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ
“Η πτώχευση ενός κράτους” συνεχίζει ο κύριος Βιλιάρδος ” επιβαρύνει τους πάσης φύσεως πιστωτές του, το ίδιο το κράτος, την Οικονομία του και τους Πολίτες του. Αναλυτικότερα:
– όπως είναι φυσικό, οι πιστωτές ενός κράτους χάνουν εξ’ ολοκλήρου ή ένα μέρος αυτών που του έχουν δανείσει, καθώς επίσης τους τόκους των χρημάτων τους. Συχνά βέβαια, στα πλαίσια διεθνών διαπραγματεύσεων, συμφωνείται η πληρωμή ενός ποσοστού των χρεών. Για παράδειγμα, στη γνωστή κρίση της Αργεντινής οι πιστωτές έχασαν μέχρι και το 75% των απαιτήσεων τους, η αποπληρωμή των οποίων «ρυθμίζεται» διαφορετικά, συνήθως ανάλογα με το «είδος» των πιστωτών (εσωτερικού, εξωτερικού, ιδιώτες, κράτη κλπ).
– όταν πτωχεύσει ένα κράτος, μηδενίζει ή περιορίζει σημαντικά τις υποχρεώσεις του απέναντι στους πιστωτές του. Το γεγονός αυτό “ελαφρύνει” τον προϋπολογισμό του, τόσο κατά το ποσόν των τόκων, όσο και των δόσεων επιστροφής των δανείων (χρεολυσίων). Το ίδιο το κράτος «επιβαρύνεται» κυρίως λόγω της απώλειας της εμπιστοσύνης και της αξιοπιστίας του, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα τον πιστοληπτικό του «θάνατο». Δηλαδή, το κράτος δεν είναι πλέον σε θέση να δανείζεται από τις χρηματαγορές, πόσο μάλλον με λογικά επιτόκια.
ΤΙ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ
– μία πολύ μεγάλη τραπεζική κρίση (οι τράπεζες είναι συνήθως αυτές που κατέχουν σημαντικό μέρος των ομολόγων δημοσίου, τα οποία υποχρεούνται να «αποσβέσουν»),
– μία εκτεταμένη οικονομική κρίση (η εσωτερική ζήτηση μειώνεται, οι επενδυτές αποσύρουν μαζικά το σύνολο των χρημάτων τους, η παραγωγή συρρικνώνεται, ο πληθωρισμός «καλπάζει», το χρηματιστήριο καταρρέει, η αγορά των ακινήτων επίσης, λόγω απουσίας αγοραστών κλπ) και
– μία νομισματική κρίση καθώς οι ξένοι επενδυτές «αποφεύγουν» για μεγάλο χρονικό διάστημα τη «χρεοκοπημένη» οικονομία.
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ
“Η χρεοκοπία ενός κράτους σημαίνει πρακτικά για τους Πολίτες του τη μείωση των αποταμιεύσεων τους, είτε επειδή είναι πιστωτές του κράτους τους, είτε επειδή το νόμισμα υποτιμάται ραγδαία (δεν ισχύει για τις χώρες του Ευρώ), ενώ δεν προλαβαίνουν να κάνουν αναλήψεις από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους.
Η έμμεση επιβάρυνση τους όμως από τα καταστροφικά αποτελέσματα στην Οικονομία του κράτους (τράπεζες, επιχειρήσεις κλπ) είναι πολύ πιο επώδυνη, κυρίως λόγω της υψηλής ανεργίας που ακολουθεί, καθώς επίσης της απώλειας όλων σχεδόν των κοινωνικών παροχών (παιδεία, υγεία κλπ) που απολάμβαναν. Στην ουσία μιλάμε για κοινωνική καταστροφή.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΧΩΡΩΝ ΠΟΥ ΧΡΕΟΚΟΠΗΣΑΝ
Τέλος ο κύριος Βιλιάρδος μας θυμίζει κάποια ιστορικά παραδείγματα κρατικών πτωχεύσεων τα οποία είναι πάρα πολλά.
Από το έτος 1750 και μετά, 64 χώρες έχουν χρεοκοπήσει σε 70 διαφορετικές περιπτώσεις, κάποιες περισσότερο από μία φορά, μεταξύ των οποίων:
– η Γερμανία χρεοκόπησε το 1923 και το 1948
– η Αυστρία το 1811
– η Δανίας το 1813
– η Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1876
– η Σοβιετική Ένωση το 1918 όταν αρνήθηκε να αποπληρώσει τα χρέη της τσαρικής Ρωσίας
– η Ισπανία το 1557 το 1575 και το 1596
– η Ρωσία το 1998
– η Αργεντινή το 2002
– η Ισλανδία το 2007 και πολλές άλλες χώρες.
Ειδικά όσον αφορά την Ισλανδία, στα πλαίσια της παρούσας χρηματοπιστωτικής κρίσης κρατικοποιήθηκαν οι τρείς μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, οι οποίες είχαν συνολικές υποχρεώσεις ίσες με το 900% τους ισλανδικού ΑΕΠ.
Στις 16 Οκτωβρίου του 2008 όμως, η κυβέρνηση της χώρας δήλωσε ότι δεν μπορούσε να εξοφλήσει ένα ληξιπρόθεσμο ομόλογο μίας από αυτές (Glitnir Bank), ύψους 750 εκ. $ – γεγονός που σήμαινε ταυτόχρονα αδυναμία πληρωμών εκ μέρους της Ισλανδίας.
Εν τούτοις, η χώρα δεν χρεοκόπησε «τυπικά», επειδή το ομόλογο δεν είχε εκδοθεί από την ίδια, αλλά από την τράπεζα που αναγκάσθηκε να κρατικοποιήσει για να μη χαθεί η αξιοπιστία στο τραπεζικό της σύστημα με μαζικές αναλήψεις και καταγγελία δανείων.
