του Χρήστου Σκιαδαρέση*
Τον δεκαπενταύγουστο, όλος ο ορθόδοξος χριστιανικός κόσμος γιορτάζει την Κοίμηση της Θεοτόκου.
Μεγάλη μέρα για τη θρησκεία μας, για την παράδοσή μας, για την Ελλάδα μας.
Όλη η χώρα, απ’ άκρη σ’ άκρη της, προβάρει τα γιορτινά της.
Σαν σήμερα, όμως, πριν ακριβώς 73 χρόνια (!), σήμανε μία ακόμη χαρμόσυνη ημέρα (αν θεωρεί κάποιος…χαρμόσυνο τον τρόπο με τον οποίο επισφραγίστηκε ως τέτοια).
Η συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας και ο τερματισμός του β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
Ειδικότερα, στις 15-08-1945, η Ιαπωνία συνθηκολόγησε και παραδόθηκε στους συμμάχους άνευ όρων.
Οι ρίψεις δύο ατομικών βομβών στο έδαφός της δεν της άφησαν, είναι αλήθεια, πολλά – πολλά περιθώρια, προκειμένου να παρατείνει τον πόλεμο και να πετύχει μια παράδοση υπό όρους, όπως, στην πραγματικότητα επιδίωκε να πετύχει.
Εξάλλου, η παραγωγή της χώρας βρισκόταν κυριολεκτικά στο μηδέν, οπότε τα πράγματα έδειχναν να βαδίζουν, ούτως ή άλλως, αργά ή γρήγορα, προς τα εκεί.
Ανατρέχοντας, λοιπόν, σε κάποια από τα βιβλία που έχω στη βιβλιοθήκη μου, σχετικά με «τον πόλεμο στον Ειρηνικό» -έτσι, για να «ξεσκονίσω» λίγο τις γνώσεις μου πάνω σε αυτό το μνημειώδες γεγονός του 20ου αιώνα- έπεσα πάνω στο λήμμα «χιμπακούσα».
Και μου σηκώθηκε κυριολεκτικά η τρίχα.
Έτσι ονομάζουν οι Ιάπωνες τους επιζώντες από τη ρίψη των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Μάλιστα, ο τελευταίος από τους ελάχιστους -επίσημα αναγνωρισμένους- επιζώντες, που γλίτωσαν απ’ την ατομική βόμβα και …μακροημέρευσαν, ήταν ο Τσουτόμου Γιαμαγκούτσι, ο οποίος πέθανε τον Ιανουάριο του 2010, μετά από πολυετή μάχη με τον καρκίνο, σε ηλικία 93 χρονών.
Και αναρωτήθηκα αλήθεια.
Τι συναισθήματα μπορεί να ένιωθε ένας επιζών του ατομικού ολοκαυτώματος, όπως ο άνθρωπος εκείνος, όποτε του μιλούσαν για τον κίνδυνο ενός επικείμενου τρίτου παγκόσμιου πολέμου, για μια ενδεχόμενη πυρηνική σύρραξη, για ρίψη υδρογονοβομβών ή για τον περίφημο «πόλεμο των άστρων»;
Θα τρόμαζε; Θα δάγκωνε τα χείλη; Θα άλλαζε βλέμμα; Θα σκοτείνιαζε στην όψη; Θα το προσπερνούσε αδιάφορα; Τι;
Η πολιτισμένη ανθρωπότητα, τέτοια ερωτήματα, τα αντιμετωπίζει σίγουρα με περίσκεψη, όπως, δυστυχώς, και με άγνοια κινδύνου, αφέλεια, ίσως και με κάποια αδιαφορία αλλά, σίγουρα, με πολύ – πολύ μικρό δέος, γιατί τα θεωρεί ανερμάτιστα όσο και ουτοπικά, βασισμένα σε …σχιζοφρενικά σενάρια.
Και δικαιολογημένα, ίσως, σε κάποιο βαθμό, γιατί, παρότι έζησε «στο πετσί της» (η Ευρώπη κυρίως) δύο παγκόσμιους πολέμους, μαζικές εξολοθρεύσεις στρατιωτών κι αμάχων, θανάτους και τραυματισμούς εκατομμυρίων ανθρώπων, στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταναγκαστικής εργασίας, κρεματόρια και θαλάμους αερίων, τα ξεπέρασε (;) όλα, διότι τα εξέλαβε ως τα αναπόδραστα αποτελέσματα πολυετών αιματηρών συγκρούσεων, αντεκδικήσεων και ολοκληρωτικών εκκαθαρίσεων, την αναβίωση των οποίων, λογικά, δεν επιθυμεί ούτε κατά διάνοια να ξαναζήσει στο προσεχές μέλλον.
Τα θεώρησε, μ’ άλλα λόγια, σαν το βαρύ τίμημα, που επήλθε από δύο μακρόσυρτες αιμοσταγείς πολεμικές αναμετρήσεις -περιπέτειες, στις οποίες αναμείχθηκαν τα 2/3 περίπου των χωρών του πλανήτη.
Ο Ιάπωνας, ο φουκαράς, όμως, τι να πει;
Τι αντίδραση περιμένεις να βγάλει, όταν, χωρίς να το υποψιάζεται καν, είδε το πρωί μιας ηλιόλουστης μέρας να τινάζονται στον αέρα όλα του τα όνειρα;
Να γίνεται στάχτη και μπούρμπερη κάθε εκατοστό της αγαπημένης του πόλης, θρύψαλα και αποκαΐδια κάθε της γωνιά;
Εντάξει, μην υπερβάλλουμε, εντελώς ανυποψίαστος για πιθανό βομβαρδισμό δεν ήταν, αφού μόνο τον Ιούλιο του 1945, οι Αμερικανοί πραγματοποίησαν 1200 (!!!) βομβαρδιστικές επιθέσεις ανά εβδομάδα εναντίον της χώρας του!
Το αποτέλεσμα ήταν -μόνο κατά τον μήνα αυτό- να σκοτωθούν 250.000 ψυχές και να μείνουν άστεγοι κοντά στα 9 εκατομμύρια συνάνθρωποί του!
Επίσης, ούτε μία ούτε δύο αλλά 64 ιαπωνικές πόλεις είχαν, ας μου επιτραπεί, …«βγει off», δηλαδή καταστραφεί ολικώς από συμβατικούς βομβαρδισμούς στη διάρκεια των αμερικανοϊαπωνικών συγκρούσεων.
Μόνο το Τόκιο, για παράδειγμα, την 9η Μαρτίου 1945, υπέστη σφοδρότατη καταστροφή, όταν σμήνος από 234 αμερικανικά βομβαρδιστικά Β-29 έριξαν… 1667 τόνους (!) εμπρηστικών βομβών στην «καρδιά» του…
16 τετραγωνικά μίλια ισοπεδώθηκαν παντελώς και περισσότεροι από 80.000 Ιάπωνες σκοτώθηκαν!
Όμως, ότι θα έσκαγε κάποια ανύποπτη στιγμή πάνω από το κεφάλι του, 600 περίπου μέτρα ψηλά από το έδαφος, το πιο καταστρεπτικό εκρηκτικό που δημιούργησε ποτέ ο άνθρωπος, το «μικρό αγόρι» («the little boy» αγγλιστί, αν μιλάμε για τη Χιροσίμα) ή ο «παχουλός, ευτραφής άντρας» («the fat man» αγγλιστί, αν μιλάμε για το Ναγκασάκι), προκαλώντας -μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα!- τον όλεθρο και σπέρνοντας τον θάνατο στους πάντες γύρω του και, μάλιστα, σε μια ακτίνα πολλών τετραγωνικών χιλιομέτρων, όχι, αυτό δεν το διανοούνταν με τίποτα.
Και δεν το διανοούνταν, διότι επρόκειτο ξεκάθαρα περί διαστροφής, περί αρρωστημένης σύλληψης, για να μην πούμε περί μιας άκρως ανορθόδοξης και καταστρεπτικής μεθόδου επιβολής στον αντίπαλο, που αντίκειται παρασάγγας στον στρατιωτικό κώδικα τιμής των Ιαπώνων.
Οι Ιάπωνες, ως γνωστόν, προτιμούσαν την αυτοκτονία παρά την παράδοση. Την τελευταία τη θεωρούσαν ως μία πέρα για πέρα ατιμωτική επιλογή.
Νόμιζαν (εσφαλμένα) ότι όπως σκέφτονται αυτοί, σκέφτονται και …οι Γιάνκηδες.
Μάλιστα, βαθιά μέσα τους πίστευαν ότι οι ΗΠΑ είχαν καταλάβει τα νησιά Βόρειες Μαριάνες, πλησίον του κυρίου νησιού τους, με σκοπό να προβούν σε μια μεγάλη χερσαία εισβολή.
Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, σχεδίαζαν να εκπαιδεύσουν τους πολίτες τους στη χρήση όπλων και λογχών, ώστε να είναι όλοι τους πανέτοιμοι για μία μάχη σώμα με σώμα, μέχρις εσχάτων.
Αλλά ότι θα τους αποτέλειωναν οι Δυτικοί με δύο μόνο βόμβες, βάρους 3,5 τόνων η κάθε μία και ισχύος όση 12,5 χιλιάδες τόνοι ΤΝΤ, επαναλαμβάνω, κανένας Ιάπωνας δεν το φανταζόταν, όσο φιλύποπτος κι αν ήταν…
Ότι μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, θα βίωνε σκηνές που ίσως τις είχε ακούσει ή διαβάσει …από την Αποκάλυψη ή …την Κόλαση του Δάντη, δεν το χωρούσε ο νους του καν.
Ήταν τόσο τρομακτικός και εκκωφαντικός ο κρότος, που ένιωσε την καυτή ανάσα ενός λίβα, ενός θερμικού φορτίου τεσσάρων χιλιάδων βαθμών Κελσίου, να κατακαίει τα πάντα δίπλα του, να τα εξαϋλώνει.
Μέσα σε λίγα μόλις δευτερόλεπτα…
Είδε ένα εκτυφλωτικό φως, δυνατότερο κι απ’ τον ήλιο, να λάμπει δια μιας παντού κι ένα τρομερό σύννεφο να σκεπάζει την πόλη του…
Να απλώνεται σαν ομπρέλα από πάνω της, σαν ένα γιγάντιο μανιτάρι…
Τα ωστικά κύματα να μετατρέπουν τα πάντα σε κάρβουνα και όλα τα εύφλεκτα υλικά να πιάνουν φωτιά σε απόσταση δύο (2) χλμ.
Το πύρινο μέτωπο που δημιουργήθηκε, τα δυνατά ρεύματα αέρα, να απανθρακώνουν τα πάντα…
Ο χρόνος στη Χιροσίμα σταμάτησε για πάντα στις 8:15 το πρωί τοπική ώρα. Και στο Ναγκασάκι στις 11:02 το πρωί. Έστω και με διαφορά τριών ημερών (6 και 9 Αυγούστου αντίστοιχα).
O 28χρονος τότε Γιαμαγκούτσι ήταν από τους ελάχιστους -απίστευτα τυχερούς- που επέζησαν από τον βίαιο και ακαριαίο θάνατο 70.000 συμπολιτών του στη Χιροσίμα και 40.000 στο Ναγκασάκι.
Οι ειδικοί μελετητές λένε ότι επιβίωσε από μια εκρηκτική ισχύ ίση με 2.000 φορτία βομβαρδιστικών Β-29…
Αν αυτό δεν είναι τύχη – βουνό, τότε …τι είναι τύχη;
Είναι όμως και ατυχία για όλα όσα αντίκρισε αμέσως μετά.
Μόλις συνήλθε και συναισθάνθηκε τι έγινε.
Θα έχασε τη φωνή του και ίσως και τα λογικά του, όταν θα συνειδητοποίησε τι συνέβη στην πόλη και τους συνανθρώπους του.
Θυμίζω ότι μέχρι το 1950 οι νεκροί -λόγω της πυρηνικής ακτινοβολίας και της ραδιενέργειας- είχαν ξεπεράσει τους 200.000…
Ξαναρωτώ: τι θα αισθανόταν ένας χιμπακούσα, όπως ο Γιαμαγκούτσι, αν, χρόνια μετά, του μιλούσες για τη «δαμόκλειο σπάθη» ενός πυρηνικού πολέμου, που επικρέμαται πάνω από το κεφάλι όλης της ανθρωπότητας;
Θα μου πείτε, γίνεται να μιλήσεις για σκοινί στο σπίτι ενός… κρεμασμένου; Όχι βέβαια!
Και χιμπακούσα, απ’ την άλλη, δεν υπάρχουν πια. Δυστυχώς. Μας τελείωσε…το είδος! Πάει! Μας…σώθηκαν!
Μόνο οι μαρτυρίες τους μας έμειναν, γιατί έχουν καταγραφεί …σε ολόκληρα σεντόνια και σοκάρουν με την παραστατικότητα και την αφοπλιστικότητά τους…
Οι πυρηνικές κεφαλές, όμως, συνεχίζουν να υπάρχουν.
Είναι «εκεί».
Και έχουν πολλαπλασιαστεί. Εκσυγχρονιστεί. Τελειοποιηθεί.
15.741 στο σύνολό τους, σε όλο τον κόσμο…
Οι Ιάπωνες τον έχουν ζήσει τον εφιάλτη της ατομικής βόμβας…
Τον ξέρουν «από πρώτο χέρι».
Ακόμη τους κυνηγά.
Κανείς δεν μπορεί να τον διεκτραγωδήσει καλύτερα από αυτούς.
Το ζητούμενο, ωστόσο, είναι το τι γίνεται με την υπόλοιπη ανθρωπότητα…
Έγιναν τα παθήματα μαθήματα;
Θα σταματήσουν ποτέ οι πυρηνικοί εξοπλισμοί;
Αμέσως – αμέσως, εννέα χώρες, μου έρχονται πρόχειρα στο νου, που διαθέτουν πυρηνικές κεφαλές: ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Αγγλία, Κίνα, Πακιστάν, Ινδία, Ισραήλ και Βόρεια Κορέα…
Επίσημα, γιατί…ανεπίσημα ακούγεται ότι είναι οι διπλάσιες…
Όλο αυτό, αλήθεια, μοιάζει με την κλεψύδρα που αδειάζει με ιλιγγιώδη ρυθμό, χωρίς την πιθανότητα να την αναποδογυρίσει κάποιος -έστω και στο παρά πέντε!
Πριν 73 χρόνια δυο πόλεις της ίδιας χώρας έπεσαν θύματα πυρηνικής επίθεσης, με ολέθρια αποτελέσματα για αυτές.
Σήμερα, ποιος μας εγγυάται ότι αποκλείεται να εκτυλιχθεί ένας παρόμοιος -αν όχι πολύ χειρότερος- πυρηνικός Αρμαγεδώνας;
Ξέρω, ξέρω, θα μου πείτε ότι λάσκαραν τα φρένα μου, ότι ξεπέρασα και τον Ισαάκ Ασίμοφ (συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας) στην κινδυνολογία και την υπερβολή.
Μακάρι.
Το εύχομαι να είναι έτσι.
Γιατί, σε διαφορετική περίπτωση, θα ψάχνουμε …με το δορυφόρο να βρούμε έστω κι έναν χιμπακούσα, για να αφηγηθεί πώς είναι να επιβιώνει κάποιος μέσα από πολλές χιλιάδες Χιροσίμες μαζί…
*Φιλολόγου – Εκπαιδευτικού
