12 0κτωβρίου 1944
Για να θυμόμαστε…
Πέμπτη 12 του Οκτώβρη 1944. Οι Γερμανοί δεν έχουν προλάβει ακόμα να εκκενώσουν την πόλη κι ο λαός της πρωτεύουσας, από τις συνοικίες, τα εργοστάσια, τα σχολεία, τα υπουργεία, τα καταστήματα, ξεχύνεται στους αθηναϊκούς δρόμους ζητωκραυγάζοντας για την απελευθέρωσή του. Κύματα κύματα η λαοθάλασσα πλημμυρίζει την πλατεία Συντάγματος, τις οδούς Πανεπιστημίου, Σταδίου, Ακαδημίας, το Ζάππειο, την πλατεία Ομονοίας. Σε λίγες ώρες τα πάντα σημαιοστολίστηκαν με γαλανόλευκες και κόκκινες σημαίες.
12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα απελευθερώνεται από τον φασισμό, από τη γερμανική μπότα. Και όμως, λίγες μέρες πριν από την απελευθέρωση, τον ματωμένο Σεπτέμβρη του 1944, Ελληνες πατριώτες εκτελούνταν μαζικά από τους κατακτητές με τη συμβολή των ντόπιων δωσίλογων–ταγματασφαλιτών, συνεργατών των Γερμανών.
38 μέρες πριν από την απελευθέρωση της Αθήνας και συγκεκριμένα στις 5 Σεπτεμβρίου εκτελείται στο Σκοπευτήριο Καισαριανής ανάμεσα σε 50 πατριώτες η ΕΠΟΝίτισσα Ηρώ Κωνσταντοπούλου, 17 ετών, που στις 31 Ιουλίου είχε συμμετάσχει στην ανατίναξη τρένου που μετέφερε πυρομαχικά για τον γερμανικό στρατό, αφού πριν είχε συλληφθεί και βασανιστεί φριχτά.
Την ίδια μέρα στο Σκοπευτήριο Καισαριανής εκτελέστηκε ο 12χρονος Ανδρέας Λυκουρίνος, που σηκώθηκε στις μύτες των ποδιών του, ώστε να είναι στη γραμμή βολής του πολυβόλου και να μην αποφύγει την εκτέλεση.
34 μέρες πριν από την απελευθέρωση της Αθήνας στις 8 Σεπτεμβρίου εκτελούνται στο Δαφνί 72 πατριώτες, ανάμεσά τους η Λέλα Καραγιάννη που ανήκε στην αντιστασιακή οργάνωση «Μπουμπουλίνα».
Το πρωί της 8ης Σεπτεμβρίου 1944. Ημέρα Παρασκευή. Πριν χαράξει, η πόρτα του κελιού ανοίγει για να εισέλθει ο ιερέας… Λίγο αργότερα στις 5.30 η τελευταία επιβίβαση στα καμιόνια του θανάτου. Φρούρηση ισχυρή, πολυπληθής. Η τελευταία εκδρομή στο αλσύλλιο του Δαφνιού.
Αίμα παντού… κοκκίνισε ο πράσινος τόπος. Και τα χαρτάκια των ηρώων στους δρόμους, του Μανόλη Λίτινα και του Γιάννη Χούπη: «Σήμερα το πρωί τουφεκιζόμεθα. Πέφτουμε για την Πατρίδα με γέλιο στα χείλη για τη Λευτεριά. Μανόλης Λίτινας». «Θέλω να ζήσετε για να εκδικηθείτε και να προσεύχεστε για την ανάπαυση της ψυχής μας. Θάρρος. Συγγνώμη. Σας φιλώ. Γιάννης Χούπης».
Για να θυμόμαστε… Επειδή οι επίγονοι της φασιστικής και ναζιστικής θηριωδίας εμπεδώνουν στις μέρες μας διά της βίας μια νέα μορφή εξουσίας, προβαίνοντας σε εγκληματικές ενέργειες και προπαγανδίζοντας έναν σοβινιστικό εθνικισμό. Και, κυρίως, γιατί η περίφημη θεωρία της εξίσωσης των δύο «άκρων», που στοχεύει στην αποδυνάμωση της Αντίστασης και του κομμουνισμού, ταυτίζει τους ιστορικούς κληρονόμους της Αντίστασης στον φασισμό με τους διεκδικητές του «κλέους» της Βέρμαχτ.
Σπύρος Τζόκας
Αντιπεριφερειάρχης Αττικής, πανεπιστημιακός
