Τη σύσταση Ανώτατου Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Αιγύπτου συμφώνησαν Κυριάκος Μητσοτάκης και Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι στην κατ’ ιδίαν συνάντηση που είχαν το μεσημέρι της Κυριακής πριν από τη συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών με τον Αιγύπτιο πρόεδρο.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές η πρώτη συνεδρίαση του συμβουλίου θα πραγματοποιηθεί το επόμενο διάστημα στην Αθήνα.
Στη συνάντηση που ολοκληρώθηκε λίγο μετά τις 2 το μεσημέρι ο Έλληνας πρωθυπουργός εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη συνολική στρατηγική σχέση Ελλάδας-Αιγύπτου καθώς ήταν αυτός που είχε πρωτοστατήσει για να συμβεί αυτό αλλά κάνοντας ειδική αναφορά στο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου GREGY Interconnector.
Ειδική αναφορά έκανε ο Έλληνας πρωθυπουργός και στο μεταναστευτικό τονίζοντας την ανάγκη συνεργασίας με το Κάιρο για τη διαχείριση της παράνομης μετανάστευσης προκειμένου να μην ανοίξει νέος μεταναστευτικός διάδρομος από την Λιβύη προς την Κρήτη.
Παράλληλα ο κ. Μητσοτάκης ευχαρίστησε τον πρόεδρο της Αιγύπτου για την οργάνωση της επίσκεψης στη Σίβα. Η όαση της Σίβα έχει ξεχωριστή σημασία για τις πολιτιστικές σχέσεις Ελλάδας Αιγύπτου, καθώς εκεί βρίσκεται το μαντείο του Αμον Ρα το οποίο επισκέφθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος το 331 π.χ..
Η συζήτηση με τους Ευρωπαίους
Με την προσφορά μιας Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης Ευρωπαϊκής Ένωσης-Αιγύπτου, η Ευρώπη προσπαθεί να κρατήσει όρθια τη μεγαλύτερη αραβική χώρα και κρίσιμη για την σταθερότητα στην περιοχή της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, η οποία κλυδωνίζεται από την οικονομική κρίση, την περιφερειακή αστάθεια αλλά και την πίεση από την παρουσία 6 εκατομμυρίων προσφύγων στο έδαφος της κυρίως από την Κεντρική Αφρική.
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης ο Αυστριακός καγκελάριος Καρλ Νεμάχερ και οι πρωθυπουργοί της Ιταλίας και του Βελγίου Τζόρτζια Μελόνι και Αλεξάντερ Ντε Κρόο βρίσκονται στο Κάϊρο για συνομιλιες με τον πρόεδρο Αλ Σίσι σε μια έμπρακτη κίνηση στήριξης της Αιγύπτου με ένα πακέτο ενίσχυσης που θα φθάνει τα 7,4 δισεκατομμύρια ευρώ.
Σύμφωνα με το Reuters τα χρήματα θα δοθούν την τριετία 2024-2027 στο πλαίσιο της συμφωνίας για διευρυμένη συνεργασία που θα ανακοινωθεί στο Κάιρο σήμερα. Από τα χρήματα αυτά τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ θα αφορούν μακροοικονομική βοήθεια, τα 1,8 δισ. ευρώ θα αφορούν επενδύσεις και τα 600 εκατομμύρια ευρώ θα δοθούν σε επιχορηγήσεις. Ειδικά για τα χρήματα της μακροοικονομικής στήριξης, ευρωπαίος αξιωματούχος είπε στο Reuters ότι το 1 δισ. ευρώ θα δοθεί μέσα στο 2024.
Οι σχέσεις Ελλάδας-Αιγύπτου
Για τον Αιγύπτιο πρόεδρο, πέραν της οικονομικής ενίσχυσης, η εξέλιξη αυτή συνιστά και μια σημαντική κίνηση πολιτικής στήριξης καθώς το καθεστώς του αντιμετωπίζει σφοδρή κριτική για την κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Η Ελλάδα και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος έχει τετ α τετ με τον Αιγύπτιο πρόεδρο πριν την έναρξη της συνάντησης όλων των ευρωπαίων και τις διευρυμένες συνομιλίες των αντιπροσωπειών, είναι από τους πιο συνεπείς υποστηρικτές της σχέσης της Αιγύπτου με την Ε.Ε. και της ενίσχυσης της μεγάλης Αραβικής χώρας έχοντας αναδείξει την ανάγκη εμπέδωσης και διεύρυνσης της στρατηγικής σχέσης με το Κάϊρο για λόγους που αφορούν τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Μέσης ανατολής, για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού αλλά και με την ανάδειξη της Αιγύπτου ως εναλλακτικού προμηθευτή καθαρής ενέργειας προς την Ευρώπη.
Η Ελλάδα έχοντας εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον αναπτύξει στρατηγικού χαρακτήρα σχέση με την Αίγυπτο, έχει ταυτότητα αντιλήψεων για περιφερειακά θέματα, έχει σημαντική στρατιωτική συνεργασία, και περιφερειακή συνεργασία με τα Τριμερή σχήματα, ενώ το μεγάλης σημασίας σχέδιο για το υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου GREGY έχει ήδη επιλεγεί ως έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.
Η Αίγυπτος ήταν από τις χώρες η οποία έχει αποδοκιμάσει το Τουρκολυβικό Μνημόνιο και έχει συνάψει συμφωνία μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ελλάδα, η οποία επικαλύπτει πρακτικά την «Γαλάζια Πατρίδα» αποτελώντας έτσι ένα ισχυρό όπλο στα χέρια της Ελλάδας για την ανατροπή των τετελεσμένων που επιχειρεί η Τουρκία.
Αλ Σισι και Κυριάκος Μητσοτάκης έχουν μια στενή προσωπική και λειτουργική σχέση και δεν είναι τυχαίο ότι ο Αιγύπτιος πρόεδρος είχε προσκαλέσει τον Έλληνα πρωθυπουργό στη «Διάσκεψη Κορυφής για την Ειρήνη» για την Γάζα, τον περασμένο Οκτώβριο στο Κάϊρο. Για την Ελλάδα φυσικά πέραν της ενεργειακής συνεργασίας είναι εξαιρετικά σημαντικό να αναλάβει η Αίγυπτος και ρόλο ανάσχεσης των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών κυρίως με τον έλεγχο των συνόρων της προς την Λιβύη, καθώς οι ροές προς την Κρήτη απειλούν να ανατρέψουν την βελτιωμένη κατάσταση που έχει επιφέρει ο περιορισμός των ροών από την Τουρκία μετά την συνάντηση του Δεκεμβρίου Μητσοτάκη-Ερντογάν.
Γιατί είναι σημαντική η σταθερότητα της Αιγύπτου
Η σταθερότητα της Αιγύπτου αποτελεί πυλώνα της Ευρωπαϊκής πολιτικής για την Νότια Γειτονία, καθώς η χώρα αποτελεί το μεγάλο ανάχωμα του ισλαμικού φονταμενταλισμού αλλά και των μεταναστευτικών ροών από την Αφρική και συγχρόνως είναι η Αραβική χώρα που λειτουργεί ισορροπιστικά τις τελευταίες δεκαετίες στην αντιπαράθεσης Αράβων-Ισραήλ για το Παλαιστινιακό.
Αυτός ο ρόλος της Αιγύπτου έχει αναδειχθεί και στην κρίση της Γάζας, η οποία όμως δοκιμάζει και τις αντοχές του Καΐρου. Η αγωνία για την Ευρώπη ειδικά αυτή την περίοδο τρεις μήνες πριν από τις ευρωεκλογές που ακροδεξιές δυνάμεις ενισχύονται με εργαλείο το μεταναστευτικό, είναι ότι ενδεχομένη κατάρρευση της Αιγύπτου θα ωθήσει όχι μόνο τους ξένους πρόσφυγες που ζουν στο έδαφος της αλλά και Αιγύπτιους να αναζητήσουν διαδρόμους για παράνομη μετακίνηση προς την Ευρώπη.
Σε αυτή την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση έρχεται να προστεθεί και η κρίση στην Γάζα καθώς η πραγματοποίηση της απειλής του Ισραήλ για μεγάλης κλίμακας επίθεση στην Ράφα η οποία αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε έξοδο δεκάδες χιλιάδες παλαιστινίους προς το Σινά, πρόσφυγες οι οποίοι θα αναζητήσουν διαδρόμους προς την Ευρώπη.
Το μεταναστευτικό και η συμφωνία των έξι σημείων
Η Ελλάδα πρώτη αλλά και η Ιταλία το τελευταίο διάστημα αντιμετωπίζουν αυξημένες ροές από δουλεμπορικά κυκλώματα τα οποία διακινούν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες από λιμάνια της Ανατολικής Λιβύης με αφετηρία όμως την Αίγυπτο. Εκμεταλλεύονται έτσι το κενό εξουσίας και ασφαλείας που υπάρχει στην Ανατολική Λιβύη όπου ο Στρατηγός Χαφτάρ που ελέγχει την περιοχή δεν αναγνωρίζεται από την διεθνή κοινότητα και έτσι δεν υπάρχει δυνατότητα για συνεργασία στην αντιμετώπιση των ροών. Πιθανότατα μάλιστα η ευκολία με την οποία οι διακινητές κινούνται στο Τομπρούκ απ’ όπου ξεκινούν και τα περισσότερα δουλεμπορικά με προορισμό την Κρήτη, την Γαύδο αλλά και την Ιταλία οφείλεται στο γεγονός ότι ο Χαφτάρ θέλει να ασκήσει πίεση προς την Ευρώπη που θα οδηγούσε και στην αναγνώριση του ως νόμιμου εκπροσώπου της Ανατολικής Λιβύης ενόψει των διεργασιών που υπάρχουν με πρωτοβουλία του ΟΗΕ για συμφωνία των πολιτικών δυνάμεων στην Λιβύη και διεξαγωγή εκλογών.
Η Ε.Ε. θέλει να αποφύγει να εμφανισθεί ότι με την βοήθεια που προσφέρει στην Αίγυπτο ουσιαστικά εξαγοράζει την συνεργασία της στο μεταναστευτικό με αντάλλαγμα την παραμονή των προσφύγων και των μεταναστών στο έδαφος της.
Μια αντίστοιχη συμφωνία πριν μερικούς μήνες με την Τυνησία είχε προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων. Ετσι η υψηλόβαθμη αποστολή της Ε.Ε. θα εγκαινιάσει με τον πρόεδρο Αλ Σίσι μια Στρατηγική και Συνολική Εταιρική Σχέση Ε.Ε.-Αιγύπτου με την υπογραφή και της σχετικής Διακήρυξης που θα αφορά συνολικά έξι πυλώνες που άπτονται των πολιτικών σχέσεων, της οικονομικής σταθερότητας, του εμπορίου και των επενδύσεων, της μετανάστευσης και της κινητικότητας, της ασφάλειας και της δημογραφίας και του ανθρώπινου κεφαλαίου.
Η οικονομία της Αιγύπτου
Η Αιγυπτιακή οικονομία δοκιμάζεται τα τελευταία χρόνια και οι «ενέσεις» από τις μεγάλες χώρες του Κόλπου δεν είναι αρκετές για να αποτρέψουν μια σοβαρή οικονομική κρίση στην χώρα των 110 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα με τις επιθέσεις των Χούτι της έχουν στερήσει μια σημαντική πηγή εσόδων (τον περασμένο μήνα η μείωση των τελών που εισπράττει έχει μειωθεί εως και 50%) ενώ υπάρχει ανησυχία ότι η συνέχιση της αστάθειας με τον Πόλεμο στην Γάζα θα επηρεάσει και την βασική πηγή συναλλάγματος από τον Τουρισμό. Πριν μερικές εβδομάδες ο Αλ Σίσι ήρθε σε συμφωνία με τα ΗΑΕ που αποφάσισαν να επενδύσουν σχεδόν 22 δισεκατομμύρια δολάρια με την πώληση του τεράστιου υπό ανέγερση τουριστικού θέρετρου της Αιγύπτου στην Μεσόγειο Ras Al-Hikma, δυτικά της Αλεξάνδρειας.
Η Παγκόσμια Τράπεζα επίσης σπεύδει να χρηματοδοτήσει το Κάϊρο με 3 δισ. δολάρια στο πλαίσιο ενός ευρύτερου πακέτου 20 δις δολαρίων από το ΔΝΤ, που όμως προκάλεσε και την νεα υποτίμηση της Αιγυπτιακής λίρας περιορίζοντας ακόμη περισσότερο την αγοραστική δύναμη των Αιγυπτίων πολιτών.
Σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον η Ευρώπη σπεύδει και αυτή να προσφέρει και την δική της συνεισφορά ώστε η Αίγυπτος να κρατηθεί όρθια.
