Ο χρόνος μετράει αντίστροφα για την καθιέρωση της τηλεργασίας στο Δημόσιο σε μόνιμη βάση, μετά και την έκδοση εγκυκλίου από το υπουργείο Εσωτερικών, κατ’ εφαρμογή του σχετικού νόμου του Μάκη Βορίδη που ψηφίστηκε το 2021 και την επικείμενη έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος.
Η εφαρμογή της εξ αποστάσεως εργασίας στις έκτακτες συνθήκες της πανδημίας covid 19, αποτέλεσε εφαλτήριο για την αξιοποίηση των ψηφιακών λύσεων και σε κανονικές συνθήκες.
Στην εγκύκλιο που αναρτήθηκε στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ αναφέρονται οι προπαρασκευαστικές ενέργειες που απαιτείται να προηγηθούν ώστε να διασφαλιστεί το κατάλληλο επίπεδο ασφαλείας έναντι των κινδύνων για τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα.
Το επόμενο διάστημα αναμένεται να εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα, ύστερα από πρόταση των υπουργών Εσωτερικών, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Δικαιοσύνης, και κατόπιν γνώμης της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, για την ρύθμιση θεμάτων προστασίας των προσωπικών δεδομένων των τηλεργαζομένων.
Η εγκύκλιος επισημαίνει ρητά ότι η παροχή τηλεργασίας θα είναι δυνατή, εφόσον κάθε φορέας εναρμονιστεί με τις σχετικές απαιτήσεις των ευρωπαϊκών κανονισμών. Συγκεκριμένα πριν την έκδοση του ΠΔ θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει τα αρχεία δραστηριοτήτων επεξεργασίας (records of processing activities-RPA) και την εκτίμηση αντικτύπου σχετικά με την προστασία δεδομένων (data protection impact assessment – DPIA).
Ακολούθως, ο προϊστάμενος κάθε Διεύθυνσης ή Αυτοτελούς Τμήματος θα πρέπει να καθορίσει τις λεπτομέρειες για την εφαρμογή του μέτρου, όπως οι θέσεις εργασίας που είναι επιλέξιμες για τηλεργασία, κατά αριθμό και κλάδο/ειδικότητα και οι σχετικές ημερομηνίες για το α’ τρίμηνο του 2023. Ανάλογα θα πράττει στην αρχή κάθε ημερολογιακού τριμήνου. Η απόφαση θα κοινοποιηθεί στους υπαλλήλους προκειμένου όσοι επιθυμούν να τηλεργαστούν και εφόσον ανήκουν σε κλάδο/ειδικότητα και υπηρετούν σε θέση που έχει κριθεί επιλέξιμη προς παροχή τηλεργασίας, να υποβάλλουν σχετικό έγγραφο αίτημα. Στην εγκύκλιο συνιστάται η υπηρεσία να εξετάζει κατά προτεραιότητα τα αιτήματα γονέων ή φροντιστών παιδιών ηλικίας έως 12 ετών. Να σημειωθεί ότι δεν μπορεί να εκδοθεί απόφαση με περιεχόμενο διαφορετικό από αυτό του υποβληθέντος αιτήματος (π.χ. αλλαγή του τόπου τηλεργασίας ή των ημερών ή του ωραρίου) και για’ αυτό με την προβλεπόμενη απόφαση είτε εγκρίνεται αυτούσιο το αίτημα ή απορρίπτεται στο σύνολό του αιτιολογημένα. Ο υπάλληλος μπορεί να παρέχει τηλεργασία από την επομένη κιόλας της κοινοποίησης της απόφασης αποδοχής του αιτήματός.
Για να εργαστούν από απόσταση οι (μόνιμοι και αορίστου ή ορισμένου χρόνου) υπάλληλοι των φορέων Γενικής Κυβέρνησης, των ΝΠΔΔ και των ΔΕΚΟ, θα πρέπει να το επιτρέπει η φύση των καθηκόντων τους. Ως εκ τούτου, εξαιρούνται του μέτρου το ένστολο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας και του Λιμενικού Σώματος, οι ασκούντες καθήκοντα προϊσταμένου, καθώς και οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων εκτός από τους αποσπασμένους σε διοικητικές θέσεις.
Οι βασικές αρχές της τηλεργασίας είναι ο οικειοθελής χαρακτήρας, η αρχή της ίσης μεταχείρισης, η προστασία των προσωπικών δεδομένων και ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής.
Πότε το μέτρο έχει υποχρεωτική ισχύ
Το μέτρο έχει υποχρεωτική ισχύ σε δύο περιπτώσεις:
α) Σε περίοδο υγειονομικής κρίσης και εκτάκτων συνθηκών και αναγκών, κατά τις οποίες ο υπάλληλος οφείλει να αποδεχθεί την πρόταση του φορέα για τηλεργασία για τον απαιτούμενο χρόνο μέχρι την άρση των εν λόγω συνθηκών,
β) σε περίπτωση κινδύνου υγείας του υπαλλήλου, καθώς και σε περιπτώσεις υπαλλήλων με μόνιμα ή πρόσκαιρα προβλήματα υγείας, ο φορέας οφείλει να αποδεχθεί το αίτημα του υπαλλήλου για τηλεργασία, εκτός κι’ αν συντρέχει ειδικός και σπουδαίος λόγος για την απόρριψή του.
Η τηλεργασία παρέχεται σε καθορισμένες ημέρες ανά εβδομάδα και μήνα καθε ημερολογιακού έτους. Το ανώτατο όριο είναι οι 44 εργάσιμες ημέρες το χρόνο που λαμβάνονται υποχρεωτικά εντός συγκεκριμένου τριμήνου (α’ τρίμηνο Ιανουάριος – Μάρτιος ή β’ τρίμηνο Απρίλιος – Ιούνιος κ.ο.κ.) Στον ίδιο υπάλληλο δεν μπορεί να χορηγηθεί εκ νέου τηλεργασία σε επόμενο τρίμηνο εντός του ίδιου έτους, ακόμη και αν δεν έχει εξαντλήσει το όριο των 44 ημερών.
Το αντίστοιχο χρονικό όριο για υπαλλήλους με μόνιμα ή πρόσκαιρα προβλήματα υγείας (καθορίστηκαν με σχετική ΚΥΑ των υπουργών Υγείας και Εσωτερικών) είναι οι 88 εργάσιμες ημέρες ανά έτος και χορηγείται τμηματικά 22 ημέρες ανά τρίμηνο. Κατ΄ εξαίρεση και κατόπιν ειδικά αιτιολογημένης γνωμάτευσης της Υγειονομικής Επιτροπής, παρέχεται η δυνατότητα να χορηγηθεί η τηλεργασία για συνεχόμενο διάστημα 88 ημερών. Η αίτηση του υπαλλήλου για τηλεργασία λόγω προβλημάτων υγείας θα πρέπει να συνοδεύεται από γνωμάτευση του θεράποντος ιατρού ή το πιστοποιητικό ΚΕΠΑ και αποστέλλονται στην αρμόδια Υγειονομική Επιτροπή για τη σχετική γνωμάτευση, η οποία εκδίδεται το αργότερο εντός 10 ημερών.
Η παροχή τηλεργασίας δεν επιτρέπεται από τις 15 Ιουλίου έως τις 31 Αυγούστου, δηλαδή την περίοδο αιχμής των θερινών αδειών. Ωστόσο, ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει για τις περιπτώσεις χορήγησης τηλεργασίας είτε για λόγους υγείας των υπαλλήλων είτε για λόγους κινδύνου της δημόσιας υγείας και εκτάκτων συνθηκών και αναγκών.
Το μέγιστο ποσοστό των υπαλλήλων ανά Διεύθυνση του φορέα που μπορεί να απασχολείται μέσω τηλεργασίας, φτάνει το 25% επί του συνόλου των υπαλλήλων της εν λόγω Διεύθυνσης, των οποίων η φύση των καθηκόντων καθιστά εφικτή την εκτέλεσή τους μέσω τηλεργασίας.
Οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις με τους υπαλλήλους που εκτελούν τα καθήκοντά τους στις εγκαταστάσεις του φορέα.
Για το ωράριο εργασίας των υπαλλήλων ισχύουν οι κείμενες διατάξεις, ενώ για τους υπαλλήλους, για τους οποίους ισχύει ειδικό ή μειωμένο ωράριο εργασίας, αυτό εξακολουθεί να ισχύει ακόμη και στην περίπτωση τηλεργασίας.
Η εργασία μπορεί να παρασχεθεί από την οικία του τηλεργαζόμενου ή από οποιονδήποτε άλλο σταθερό χώρο, σε οποιαδήποτε γωνιά της ελληνικής επικράτειας αλλά και εκτός συνόρων, στα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, υπό την προϋπόθεση έγκρισης από το αρμόδιο όργανο της Διεύθυνσης.
Ο απαιτούμενος τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός και η τεχνολογική συσκευή (ο λεγόμενος «Σταθμός Τηλεργασίας») παρέχονται στον υπάλληλο από την υπηρεσία του εκτός κι αν η τελευταία δεν έχει αυτή τη δυνατότητα, οπότε ο υπάλληλος κάνει χρήση δικού του εξοπλισμού. Η νομοθεσία προβλέπει το δικαίωμα της αποσύνδεσης, δηλαδή μετά τη λήξη του ωραρίου ο υπάλληλος κλείνει τον υπολογιστή και η υπηρεσία δεν έχει δικαίωμα να τον «ενοχλεί» περαιτέρω. Εξαίρεση αποτελούν οι έκτακτες υπηρεσιακές ανάγκες, κατά τις οποίες όπως προβλέπει άλλωστε ο Υπαλληλικός Κώδικας, ο υπάλληλος οφείλει να εργαστεί και πέραν του ωραρίου του ή σε μη εργάσιμες ημέρες, φυσικά με την ανάλογη αποζημίωση.
