Το μήνυμα ότι ο σεβασμός των θρησκευτικών ελευθεριών «δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης», αλλά «αυτόβουλη υποχρέωση» των κυβερνήσεων, έστειλε ο Αλέξης Τσίπρας προς την Άγκυρα, κατά την ομιλία του στη Θεολογική Σχολή Χάλκης, παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.
«Το μήνυμα που θέλω να αναδείξω από τον ιστορικό αυτό τόπο είναι ότι η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης δεν θα αποτελέσει αντικείμενο ή μήνυμα διενέξεως αλλά μήνυμα φιλίας, αλληλοκατανόησης και αδελφοσύνης ανάμεσα στους λαούς» είπε ο Πρωθυπουργός εκφράζοντας τη «μεγάλη συγκίνηση και χαρά» του για την επίσκεψή του.
Ο κ. Τσίπρας εξέφρασε την πεποίθησή του ότι οι θρησκείες των δύο λαών, αλλά και οι δύο μειονότητες, η μουσουλμανική στην Ελλάδα και η ελληνική στην Τουρκία, «πρέπει να αποτελέσουν όχι πεδίο διαμάχης, αλλά γέφυρες» ανάμεσα στις δύο χώρες.
«Το λέω αυτό διότι δεν αποτελεί αντικείμενο διμερούς συμφωνίας, διαπραγμάτευσης, συναλλαγής ή ανταλλαγής η αυτόβουλη υποχρέωση των κυβερνήσεών μας να προασπίζουν τα συμφέροντα και τα δικαιώματα των μειονοτήτων σε κάθε μία χωρα ξεχωριστά» υπογράμμισε για να προσθέσει: «Δεν αποτελεί αντικείμενο διμερούς διαπραγμάτευσης, αλλά αυτόβουλη υποχρέωση και απόδειξη ότι είμαστε κράτη που σεβόμαστε την αρχή της ισοπολιτείας και των θρησκευτικών ελευθεριών».
«Θεωρώ ότι η σημερινή μέρα δίνει τα σωστά μηνύματα. Υπάρχουν ζητήματα διαφωνίας ανάμεσα στις δύο χώρα που όμως μόνο μέσα από τον διάλογο μπορούσε να επιλύσουμε» συνέχισε. Αναγνώρισε παράλληλα πως η τουρκική κυβέρνηση έκανε βήματα στο ζήτημα της περιουσίας του Πατριαρχείου και εξέφρασε την ελπίδα ότι «είμαστε κοντά στη μέρα που σε αυτές τις αίθουσες θα ακουστούν και πάλι χαρούμενα γέλια φοιτητών και σπουδαστών».
Δήλωσε επίσης χαρούμενος γιατί διαπίστωσε ότι η παρουσία του στη Χάλκη «δεν υπήρξε αντικείμενο διχόνοιας, αλλά αντικείμενο ελπίδας, χαράς και θετικής ανταπόκρισης από τους απλούς πολίτες του ιστορικού αυτού τόπου, τους Τούρκους πολίτες που έσπευσαν να μας χαιρετίσουν, να μας σφίξουν το χέρι, να μας εκφράσουν την αγάπη τους, αγάπη που είναι ειλικρινής και είναι η καρδιά της ελληνοτουρκικής φιλίας που θέλουμε να οικοδομήσουμε».
Αναφερόμενος τόσο στη Θεολογική Σχολή Χάλκης, όσο και στην Αγία Σοφία, στην οποία ξεναγήθηκε το πρωί είπε πως πρόκειται για «σημαντικότατα μνημεία του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας» που «ανήκουν πια σε όλη την ανθρωπότητα» και είναι οικουμενικά. Ωστόσο, πρόσθεσε, «δεν παραβλέπουμε το γεγονός ότι είναι μνημεία του Ελληνισμού και μιας ελληνικής κοινότητας, μιας ελληνικής και ορθόδοξης μειονότητας, εδώ στην Κωνσταντινούπολη, που πέρασε πολύ μεγάλες δυσκολίες, πληγώθηκε, κυνηγήθηκε, αποδεκατίστηκε, αλλά δεν έχασε τις ρίζες της».
Σημείωσε ακόμη ότι στη Θεολογική Σχολή Χάλκης φοίτησαν σπουδαίοι λόγιοι άνθρωποι, θεολόγοι, ιερείς με σπουδαίες γνώσεις και σημαντική προσφορά, αλλά και μεγάλες προσωπικότητες, που αργότερα έγιναν σπουδαίοι ιεράρχες, ενώ χαρακτήρισε «κιβωτό σοφίας και γνώσης» τη βιβλιοθήκη της Σχολής.
Κλείνοντας την ομιλία του ο Πρωθυπουργός δήλωσε αισιόδοξος ότι την επόμενη φορά, θα διαβεί το κατώφλι της Σχολής μαζί με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «για να κηρύξουμε μία νέα μέρα για τη φιλία των λαών μας με την επαναλειτουργία της».
Βαρθολομαίος: Σαρξ εκ της σαρκός του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Την ελπίδα του για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης διατύπωσε και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στην ομιλία του.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης χαρακτήρισε «σαρξ εκ της σαρκός» του Οικουμενικού Πατριαρχείου την Θεολογική Σχολή και πρόσθεσε πως η παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού «χαροποιεί τα μέγιστα τη μητέρα Εκκλησία και την πολύπαθη ομογένεια».
Υπογράμμισε ακόμη τον «υψηλό συμβολισμό» της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού και σημείωσε ότι η Ελλάδα υποστήριζε πάντα την άρση της αδικίας εις βάρος της Σχολής και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, για να ευχηθεί να μην αργήσει η μέρα που η Σχολή θα ανοίξει πάλι τις πύλες της.
Από την πλευρά του, ο ηγούμενος Χάλκης και Μητροπολίτης Προύσης Ελπιδοφόρος σε χαιρετισμό του επισήμανε ότι «η δικαίως αναμενόμενη επαναλειτουργία της Σχολής θα είναι κέρδος για όλους, για το Πατριαρχείο, την Ορθοδοξία, τη ρωμιοσύνη και την Τουρκία» αρκεί – όπως παρατήρησε – «να βγούμε από τα στερεότυπα, στα οποία έχουμε εγκλωβιστεί, να σηκώσουμε ψηλά το μέτωπο και να ατενίσουμε με το βλέμμα μας τον ορίζοντα πάνω από τα σύννεφα των προκαταλήψεων και της παλαιάς σκοτεινής νοοτροπίας».
«Πιστεύουμε ότι όλοι έχασαν, κανείς δεν κέρδισε που έκλεισε η Θεολογική Σχολή της Χάλκης» είπε για να προσθέσει: «Έχασε το Πατριαρχείο, η Ορθοδοξία, διότι ο σκοτείνιασε ένας φάρος θεολογικής σκέψης με ρίζες πατερικές, βαθιά ορθόδοξες και παραδοσιακές, έχασε ο χριστιανισμός γιατί αποξηράθηκε ένα φυτώριο εργατών του Ευαγγελίου, έχασε η Τουρκία γιατί στερήθηκε του προνομίου να φιλοξενεί ένα τέτοιο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της παγκόσμιας ορθοδοξίας, έχασε την ευκαιρία να φιλοξενεί στην πιο ευαίσθητη ηλικία τους μελλοντικούς ηγέτες του ορθόδοξου κόσμου».
