του Σπύρου Τζόκα
Η πρόσφατη αναβάθμιση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας ή η νέα της δομή, όπως και αποκαλείται, ήταν πρώτο στη σειρά στο πάλαι ποτέ πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ συνοδευόμενο από συγκεκριμένες παρεμβάσεις. Και όμως εξαγγέλθηκε μετά από μια εθνική τραγωδία. Έστω. Το ερώτημα βέβαια που τίθεται είναι ποια αναβάθμιση μπορεί να γίνει χωρίς λεφτά για δασική υπηρεσία, πυροσβεστικό σώμα, εθνικό εναέριο στόλο, τοπική αυτοδιοίκηση;
Ας εστιάσουμε στο αντικείμενο μας: στην τοπική αυτοδιοίκηση. Και εδώ θα μπορούσαμε να μιλήσουμε σοβαρά και ουσιαστικά για αρμοδιότητες, πόρους στην τοπική αυτοδιοίκηση, για τις προληπτικές δράσεις πυροπροστασίας και πολιτικής προστασίας και έλεγχος υλοποίησης τους και για πολλά άλλα.
Δεν συμβαίνει, όμως, αυτό. Γι’ αυτό και η δημόσια τηλεοπτική συζήτηση και αντιπαράθεση αναλώνεται στο ψάξιμο ανθρωπίνων λαθών και μόνον, προσπαθώντας ο καθένας να αναδείξει την ικανότητα των δικών του πολιτικών στελεχών, συγκρίνοντας τους αριθμούς θυμάτων των καταστροφών.
Η συζήτηση είναι υποκριτική, καθώς ο αποτελεσματικός σχεδιασμός πρόληψης και καταστολής των πυρκαγιών χρειάζεται και χρήμα, χρειάζεται και θεσμικό πλαίσιο και σαφές πεδίο ευθυνών.
Η πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση της τραγωδίας χωρίς να εξετάσει κανείς την ουσία της τραγωδίας, ήταν στην κατεύθυνση και μόνο της κάλυψης και απόσεισης των ευθυνών. Και αφού όλα έγιναν τόσο καλά και όλοι έπραξαν σωστά πως θρηνούμε τόσες ανθρώπινες ζωές;
Οι ευθύνες σαφώς είναι στη διαχρονία, αλλά δεν τερματίζουμε εκεί. Δεν είναι το τέλος. Υπάρχει και η συγχρονία που οφείλει να αντιπαρατεθεί και να αλλάξει τα κακώς κείμενα. Έγινε αυτό;
Δεν έγινε και επιχειρείται να γίνει τώρα και μάλιστα με λάθος τρόπο. Οι άνθρωποι που σχεδίασαν τη νέα διοικητική δομή πολιτικής προστασίας, που εξαγγέλθηκε από το Πρωθυπουργό έχουν επιλέξει λάθος εχθρό, την αυτοδιοίκηση, και αυτό είναι επικίνδυνο και για αυτούς και για την κοινωνία.
Το λέω αυτό, γιατί στα τόσα χρόνια ενασχόλησης μου με την Αυτοδιοίκηση, πιστεύω ακόμα πως η αυτοδιοίκηση μπορεί να βγει από την κλίνη του Προκρούστη και τότε να βοηθήσει ουσιαστικά την πατρίδα μας να βγει από την κρίση και το λαό μας να ανασάνει βαθιά.
Πίστευα και συνεχίζω να πιστεύω ότι η πραγματική αυτοδιοίκηση δεν είναι μόνον η πεμπτουσία της Δημοκρατίας και κάποιες φορές και της άμεσης, αλλά και το εργαλείο για την ανάπτυξη, πρόοδο και προκοπή του λαού μας. Η αυτοδιοίκηση που δεν στηρίζεται σε μηχανισμούς, εκκλησία, μικρο-μεγάλα συμφέροντα αλλά στο λαό που τον ενεργοποιεί διαρκώς.
Η νέα, λοιπόν, διοικητική δομή που δημιουργεί στο ΥΠΕΣ η κυβέρνηση για την αναδιοργάνωση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας στη πατρίδα μας εξαφανίζει ως δια μαγείας από τον χάρτη την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Για του λόγου το αληθές διαβάστε το παρακάτω απόσπασμα:
« (…) Στη δομή της Υπηρεσίας και στο υψηλότερο, επίσης, επίπεδο στο πλευρό του Διοικητή, συγκροτείται και λειτουργεί μόνιμο και διαρκές Επιτελείο Διοίκησης. Το Επιτελείο αυτό αποτελείται από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, το ΕΚΑΒ, την ΕΛ.ΑΣ, τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, το Λιμενικό, τα Εθελοντικά Σώματα, το ΓΕΣ, το ΓΕΝ και το ΓΕΑ, τη Δασική Υπηρεσία, τις Τεχνικές Υπηρεσίες και Διευθύνσεις του Υπουργείου Υποδομών και από τα βασικά Ερευνητικά Ιδρύματα της Χώρας (…) »!!!!
Εύκολα μπορεί να αντιληφθεί ο καθείς ότι στο νέο αυτό όργανο «Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών» συμμετέχουν υπάλληλοι του Υπουργείου Υποδομών (“τις Τεχνικές Υπηρεσίες και Διευθύνσεις του Υπουργείου Υποδομών”) και όχι εκπρόσωπος των Διευθύνσεων/Τμημάτων των Περιφερειών και Δήμων.
Όχι εκπρόσωπος της Κ.Ε.Δ.Ε., όπου, ως γνωστόν, χρόνια λειτουργεί ειδική Επιτροπή Αιρετών για την Πολιτική Προστασία. Ούτε εκπρόσωπος της ΕΝΠΕ και, τελικά,
ούτε ένας εκπρόσωπος θεσμικού φορέα Αιρετών.
Αγνοήθηκαν πλήρως οι Δήμοι και οι Περιφέρειες, οι οποίοι σήμερα έχουν αρμοδιότητες, διοικητικές μονάδες (Διευθύνσεις και Τμήματα) και πολυετή εμπειρία στα σχετικά ζητήματα. Εκτός αν κάτι διαβάζω λάθος.
Εύλογα μπορεί κάποιος καλοπροαίρετος πολίτης και όχι αυτοδιοικητικός να αναρωτηθεί, γιατί η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός προχώρησαν στο σχεδιασμό αυτό που περιλαμβάνει όλους τους άλλους συναρμόδιους Φορείς, εκτός από τους Ο.Τ.Α. Πραγματικά ο σχεδιασμός μοιάζει σαν να μην υπάρχουν Ο.Τ.Α. στην Ελλάδα, σαν να μην κατοχυρώνονται ρητά στο Σύνταγμά μας ως αρμόδιοι για τις τοπικές υποθέσεις.
Συνέβη αυτό κατά λάθος από κεκτημένη ταχύτητα; Αν ναι μπορεί τώρα να διορθωθεί. Αν δεν αποκατασταθεί σημαίνει ότι έγινε σκόπιμα και, δυστυχώς, επιβεβαιώνει αυτούς που ισχυρίζονται ότι ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση απαξιώνουν την αυτοδιοίκηση και τον ρόλο που αυτή επιτελεί.
Ξέχασε την αυτοδιοίκηση ο πρωθυπουργός, αλλά μαζί με αυτόν την ξέχασαν και έμπειρα αυτοδιοικητικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος με χρόνια θητεία στην αυτοδιοίκηση, που γνωρίζουν από πρώτο χέρι τον αγώνα και τις αγωνίες της. Γνωρίζουν ή σε τελευταία ανάλυση οφείλουν να γνωρίζουν τις δυσανάλογες ευθύνες που επωμίζεται η αυτοδιοίκηση χωρίς οικονομικά και τεχνικά μέσα, χωρίς καν εξειδικευμένο προσωπικό. Γνωρίζουν την υποστελέχωση των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας. Γνωρίζουν και την ανύπαρκτη καταστατική θέση των αιρετών που ποινικοποιεί σχεδόν κάθε κίνησή τους. Γνωρίζουν πολλά και όμως δεν αντιδρούν στους σχεδιασμούς αυτούς που απομειώνουν ακόμα περισσότερο την αυτοδιοίκηση.
Και εδώ υπάρχει εξήγηση, αλλά δεν αρκεί ο χώρος. Εξάλλου δεν χρειάζεται και σοφία να την αντιληφθεί ο καθένας. Πάντως δεν αγαπούν την αυτοδιοίκηση, δεν έχουν πάθος για αυτή. Είναι οι ανέραστοι της αυτοδιοίκησης εκείνοι, δηλαδή, που την χρησιμοποιούν για αλλότριους στόχους και σκοπούς και συνεπώς με τις πράξεις τους μόνον κακό πράττουν.
Προφανώς την αυτοδιοίκηση την θέλουν «αποδιοπομπαίο τράγο» των οικείων κακών και την σκέφτονται μόνον όταν σηκώνουν το δάχτυλο για να δείξουν τον ένοχο και να απαλλαγούν οι ίδιοι με ελαφρά πηδηματάκια.
Η υποτίμηση του θεσμού της Αυτοδιοίκησης θα έχει ως φυσικό αποτέλεσμα το τέλος ενός δυνάμει λαϊκού θεσμού. Και αυτό ακριβώς επιδιώκεται.
Στην απαξίωση αυτή δεν είναι άμοιροι ευθυνών και οι αυτοδιοικητικοί. Εκείνοι που δρούν και κρίνουν με «δύο μέτρα και δύο σταθμά» ή κατά το δοκούν ή όπως και ο δικός μας Θουκυδίδης έγραφε, διαφορετικά στη δημόσια και διαφορετικά στην ιδιωτική σφαίρα. Ανάλογα δηλαδή από ποια θέση μιλούν, της συμπολίτευσης ή της αντιπολίτευσης. Όταν, για παράδειγμα, είναι στη συμπολίτευση τότε την αποκλειστική ευθύνη για τις πυρκαγιές έχει η πυροσβεστική, ενώ, όταν είναι στην αντιπολίτευση οι Δήμοι ή οι Περιφέρειες. Μια πολιτική, δηλαδή, χωρίς κανόνες, χωρίς στοιχειώδες ήθος που οδηγεί την αυτοδιοίκηση στο τέλμα. Είναι γνωστή, όμως η ρήση και αφορά σε όλους «αν κατουράς στη θάλασσα, θα το βρεις στο αλάτι.»
Ακόμα και τώρα, δυστυχώς, στα αποκαϊδια μιας τραγωδίας επαναλαμβάνονται τα ίδια λάθη. Δεν ξέρω πόσο χρόνο θα πάρει αυτό το μοιρολόι, αλλά είμαι βέβαιος ότι η ίδια τρομακτική, βάναυση πορεία των ανθρώπων που ρήμαξε ο τόπος τους θα συνεχίζει να τρεκλίζει στον ατέλειωτο λασπωμένο δρόμο.
Ας συνέλθουμε λοιπόν και ας εμπιστευθούμε την διπλανή στους πολίτες διοίκηση και ας την εξοπλίσουμε με έμψυχο και άψυχο υλικό για να μπορεί να προσφέρει και αν αποδειχθεί ανίκανη να το κάνει τότε να την κρίνουμε και να την καταδικάσουμε.
Περιμένουμε, λοιπόν, για το ακριβές περιεχόμενο που, όλα όσα θεωρητικώς ακούσαμε από τον πρωθυπουργό, όταν θα λάβουν, όταν γραφτούν σε συγκεκριμένο νομοθετικό και κανονιστικά κείμενα. Μακάρι τότε να μην είναι έτσι.
Σπύρος Τζόκας
Αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αθήνας
