Ο Αλεξέι Ναβάλνι, ο πιο σημαντικός επικριτής του προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, άφησε την τελευταία του πνοή, το πρωί της περασμένης Παρασκευής στη φυλακή «Πολικός Λύκος», στα βόρεια της Ρωσίας, στον αρκτικό κύκλο, όπου εξέτιε ποινή φυλάκισης τριών δεκαετιών.
Ο New Yorker γράφει: «ο Αλεξέι Ναβάλνι πέρασε τουλάχιστον μια δεκαετία αντιστεκόμενος στο Κρεμλίνο όταν φαινόταν αδύνατο. Φυλακίστηκε και αφέθηκε ελεύθερος. Δηλητηριάστηκε και επέζησε. Είχε προειδοποιηθεί να μείνει μακριά από τη Ρωσία και δεν το έκανε. Συνελήφθη μπροστά σε δεκάδες κάμερες, με εκατομμύρια ανθρώπους να τον παρακολουθούν. Στη φυλακή, ήταν προκλητικός και σταθερά αστείος. Για τρία χρόνια, οι δεσμοφύλακες του τον έβαζαν στην απομόνωση, του έκοψαν την πρόσβαση και συνέλαβαν τους δικηγόρους του, συσσώρευσαν ποινές εναντίον του, τον μετέφεραν σε μια φυλακή στην Αρκτική για να εκτίσει την ποινή του, και ακόμα, όταν εμφανίστηκε σε βίντεο στο δικαστήριο, γέλασε με τους δεσμοφύλακες του. Χρόνο με το χρόνο, ερχόταν αντιμέτωπος με τη δύναμη ενός από τα πιο σκληρά κράτη του κόσμου και την εκδίκηση ενός από τους πιο σκληρούς ανθρώπους του κόσμου».
Οι συνθήκες κράτησής του αποτελούσαν μυστήριο, κατάσταση η οποία συνεχίζεται και μετά τον θάνατό του, καθώς οι ρωσικές αρχές από την υπηρεσία φυλακών, μέχρι το ίδιο το Κρεμλίνο εξακολουθούν να παίζουν κρυσφτό και με τη σορό του Ναβάλνι και τα αίτια θανάτου.
Ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι
Ο Ναβάλνι φυλακίστηκε στη φυλακή IK-3 του Αρκτικού Κύκλου που βρίσκεται στο Χαρπ στην περιοχή Γιάμαλο-Νενέτς περίπου 1.900 χλμ. βορειοανατολικά της Μόσχας. Ο θάνατός του ανακοινώθηκε από την Ομοσπονδιακή Σωφρονιστική Υπηρεσία της Αυτόνομης Περιφέρειας Γιάμαλο-Νενέτς στις 2:19 μ.μ. ώρα Μόσχας, την περασμένη Παρασκευή.
«Στις 16 Φεβρουαρίου 2024, στην ποινική αποικία νούμερο 3, ο κατάδικος Α.Α. Ναβάλνι ένιωσε αδιαθεσία μετά από μια βόλτα, σχεδόν αμέσως έχασε τις αισθήσεις του. Το ιατρικό προσωπικό του ιδρύματος έφτασε άμεσα, και κλήθηκε ασθενοφόρο. Έγιναν όλα τα απαραίτητα μέτρα ανάνηψης, τα οποία δεν απέδωσαν θετικά αποτελέσματα. Οι γιατροί του ασθενοφόρου διαπίστωσαν τον θάνατο του καταδικασθέντος. Τα αίτια του θανάτου διαπιστώνονται».
Δεν έχουν δοθεί περισσότερες λεπτομέρειες για τον θάνατο από τη σωφρονιστική υπηρεσία ή από ιατρικούς αξιωματούχους.
«Σύνδρομο ξαφνικού θανάτου»
Η 69χρονη μητέρα του, Λιουντμίλα, είχε ειδοποιηθεί για το θάνατο, είπε η εκπρόσωπος του Ναβάλνι, Κίρα Γιάρμις. Η ώρα του θανάτου σε αυτή την ειδοποίηση τοποθετήθηκε στις 2:17 μ.μ. τοπική ώρα στις 16 Φεβρουαρίου, είπε η Γιάρμις.
«Όταν ο δικηγόρος και η μητέρα του Αλεξέι έφτασαν στην αποικία σήμερα το πρωί, τους είπαν ότι η αιτία του θανάτου του Ναβάλνι ήταν το σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου», είπε το Σάββατο ο Ιβάν Ζντάνοφ, ο οποίος διευθύνει το Ίδρυμα Καταπολέμησης της Διαφθοράς του Ναβάλνι. Το «σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου» είναι ένας ασαφής όρος για διαφορετικά καρδιακά σύνδρομα που προκαλούν αιφνίδια καρδιακή ανακοπή και θάνατο.
Μια άγνωστη πηγή είπε στο κρατικά ελεγχόμενο RT ότι ο Ναβάλνι πέθανε από θρόμβωση.
Οι Ρώσοι ανακριτές δεν έχουν ακόμη προσδιορίσει την αιτία του θανάτου του Ναβάλνι.
Η σορός
Δεν είναι σαφές πού βρίσκεται το σώμα του Ναβάλνι.
Η Novaya Gazeta επικαλούμενη άγνωστες πηγές είπε ότι το πτώμα μεταφέρθηκε στο νεκροτομείο του νοσοκομείου Salekhard District.
Η εφημερίδα ανέφερε ότι το σώμα έφερε μώλωπες, πράγμα που συμφωνεί εν μέρει με πληροφορίες για επιληπτικές κρίσεις, καθώς και ίχνη από απόπειρες ανάνηψης. Η εφημερίδα ανέφερε ότι δεν ήταν σαφές το γιατί σταμάτησε η καρδιά του.
Ορισμένα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι μια ειδική ομάδα ερευνητών είχε φτάσει από τη Μόσχα. Δεν είναι σαφές πότε θα γίνει η νεκροψία.
Ένα μυστηριώδες κονβόι με τέσσερα οχήματα διασχίζει τα μεσάνυχτα της 16ης Φεβρουαρίου το πέρασμα πάνω από τον παγωμένο ποταμό Ομπ. Αποτελείται από δύο περιπολικά (στην αρχή και το τέλος του), ένα γκρι σεντάν και ένα μίνιμπας UAZ με δύο χαρακτηριστικές πράσινες γραμμές στο πλάι που αποκαλύπτουν ότι ανήκει στην FSIN, την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Φυλακών της Ρωσίας. Τα οχήματα κινούνται με μικρότερη ταχύτητα από τα λιγοστά άλλα αμάξια στον δρόμο. Στο βίντεο που φέρνει στη δημοσιότητα το ρωσικό ανεξάρτητο μέσο Mediazona, το κονβόι εμφανίζεται να κινείται στον μοναδικό δρόμο που ενώνει το Λαμπιτνάνγκι (την πλησιέστερη πόλη στη σωφρονιστική αποικία «Πολικός Λύκος» όπου ο Αλεξέι Ναβάλνι εξέτιε πολυετή ποινή κάθειρξης) με το Σάλεκχαρντ, στη βόρεια Σιβηρία, που απέχει περίπου 50 χλμ από τη φυλακή. Μετά από εκτεταμένη έρευνα που περιλάμβανε την εξέταση πολλών ωρών οπτικού υλικού, το site θεωρεί πολύ πιθανό το συγκεκριμένο κονβόι να μετέφερε τη σορό του 47χρονου δικηγόρου και αντιφρονούντα, η οποία εξακολουθεί να μην έχει παραδοθεί στην οικογένειά του παρότι έχουν περάσει πάνω από τρεις ημέρες από το τραγικό του θάνατο.
Three days after the announcement of Alexei Navalny’s death in the Arctic prison, his family still can’t claim or even see his body.
We discovered live cam footage of a midnight convoy possibly transporting Navalny’s body over the ice river crossinghttps://t.co/XqjCEKyP56 pic.twitter.com/fM9FClFgXK
— Mediazona English (@mediazona_en) February 18, 2024
Η μητέρα του Αλεξέι Ναβάλνι και οι δικηγόροι του δεν έλαβαν την απαιτούμενη άδεια που θα τους επέτρεπε να εισέλθουν στο νεκροτομείο στο Salekhard της Ρωσίας, έγραψε η εκπρόσωπος του Ναβάλνι, Κίρα Γιάρμις, στο X (πρώην Twitter) τη Δευτέρα: «Ένας από τους δικηγόρους κυριολεκτικά απωθήθηκε», είπε η Γιάρμις, προσθέτοντας ότι το προσωπικό του νεκροτομείου δεν απάντησε σε ερώτηση σχετικά με το πού βρίσκεται η σορός του σφοδρότερου επικριτή του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η φασαρία στη φυλακή
Ένας μη κατονομασθείς κρατούμενος στην ίδια φυλακή είπε στην εφημερίδα Novaya Gazeta ότι ξέσπασε μια «περίεργη φασαρία» στη φυλακή το βράδυ της 15ης Φεβρουαρίου.
Οι φρουροί επιτάχυναν τους βραδινούς ελέγχους των κρατουμένων και ενίσχυσαν την ασφάλεια, είπε ο κρατούμενος.
Το πρωί της 16ης Φεβρουαρίου ξεκίνησε με ένα «ολικό «shakedown» των στρατώνων, με τους φρουρούς να κατάσχουν κινητά τηλέφωνα και άλλα αντικείμενα από κρατούμενους. Αμέσως μετά έφτασε μια επιτροπή από την κεντρική υπηρεσία της Ομοσπονδιακής Σωφρονιστικής Υπηρεσίας, είπε ο κρατούμενος. Ο κρατούμενος είπε ότι ο θάνατος του Ναβάλνι «έγινε γνωστός» στη φυλακή περίπου στις 08:00 ώρα Μόσχας – αρκετές ώρες πριν ο θάνατός του ανακοινωθεί επίσημα από τη σωφρονιστική υπηρεσία – αλλά ότι ένα ασθενοφόρο έφτασε μόνο αφού διαπιστώθηκε ο θάνατός του.
Προβλήματα υγείας
Μόλις μια ημέρα πριν από το θάνατό του, ο Ναβάλνι παρουσιάστηκε να αστειεύεται στο δικαστήριο μέσω ενός βίντεο σύνδεσης με το δικαστήριο. Με πειράγματα, ζήτησε από έναν δικαστή να χρησιμοποιήσει μέρος του τεράστιου μισθού του για να συμπληρώσει τον δικό του λογαριασμό.
Το διαδικτυακό ειδησεογραφικό πρακτορείο SOTA μετέδωσε ότι η δικαστική συνεδρίαση συγκλήθηκε μετά από «καυγά» με σωφρονιστικό υπάλληλο που προσπάθησε να κατασχέσει το στυλό του Ναβάλνι. Ο Ναβάλνι έγραψε αργότερα την Πέμπτη ότι του δόθηκε 15 ημέρες στην απομόνωση.
Οι ρωσικές φυλακές είναι βάναυσες και η ομάδα του είχε επανειλημμένα εγείρει φόβους ότι θα τραυματιστεί ή θα σκοτωθεί. Τοποθετήθηκε επανειλημμένα σε κελιά τιμωρίας για διάφορα αδικήματα, συμπεριλαμβανομένης της στάσης του.
Αν και αστειεύτηκε για τις συνθήκες, η αποικία του «Πολικού Λύκου» θεωρείται μια από τις πιο σκληρές φυλακές στη Ρωσία. «Δεν έχει κάνει ακόμη πιο πολύ κρύο από -32°C», δήλωσε ο Ναβάλνι τον Ιανουάριο. «Τίποτα δεν σε αναζωογονεί όσο μια βόλτα στο Γιαμάλ στις 6:30 το πρωί». «Ακόμη και σε αυτή τη θερμοκρασία, μπορείτε να περπατήσετε για περισσότερο από μισή ώρα μόνο αν καταφέρετε να βγάλετε νέα μύτη, νέα αυτιά και νέα δάχτυλα». Δημοσίευσε μια φωτογραφία της αυλής του με τσιμεντένια τοιχώματα, με μεταλλικές ράβδους, μήκους 11 βημάτων και πλάτους τριών βημάτων. Ο Ναβάλνι ανέφερε μια σκηνή στην ταινία του 2015 “The Revenant”, στην οποία ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο βρίσκει καταφύγιο στο κουφάρι ενός αλόγου: «Δεν νομίζω ότι αυτό θα είχε λειτουργήσει εδώ. Ένα νεκρό άλογο θα παγώσει σε 15 λεπτά», είπε ο Ναβάλνι. «Χρειαζόμαστε έναν ελέφαντα εδώ, έναν ζεστό ελέφαντα, έναν τηγανητό».
Πέρυσι, έθεσε στη δημοσιότητα ένα ελάχιστα γνωστό πρόβλημα που στοιχειώνει τις φυλακές της Ρωσίας: έλλειψη δοντιών λόγω κακής διατροφής. Πριν από λιγότερο από ένα χρόνο, η ομάδα του είπε ότι αντιμετώπιζε σοβαρούς πόνους στο στομάχι στη φυλακή.
