Την πρότασή της για αναθεώρηση της νομοθεσίας της Ε.Ε., σε ό,τι αφορά τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας, παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Τρίτη. Όπως τονίζει η Κομισιόν, η αναθεώρηση αυτή αποτελεί μέρος του προγράμματος εργασίας της Επιτροπής για το 2016 και των προσπαθειών της να διευκολύνει την εργασιακή κινητικότητα, να εξασφαλίσει αμερόληπτη μεταχείριση των μετακινούμενων πολιτών και των φορολογουμένων και να παράσχει καλύτερα εργαλεία για τη συνεργασία μεταξύ των αρχών των κρατών μελών.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η πρόταση εκσυγχρονίζει τους ισχύοντες κανόνες ώστε να διασφαλιστεί ότι είναι αμερόληπτοι, σαφείς και ότι η επιβολή τους είναι ευκολότερη. Η πρόταση επικαιροποιεί τους κανόνες της Ε.Ε. σε τέσσερις τομείς:
1. Παροχές ανεργίας
Τα άτομα που αναζητούν εργασία μπορούν πλέον να εξάγουν τις παροχές ανεργίας τους για τουλάχιστον έξι μήνες έναντι της ισχύουσας ελάχιστης 3μηνης περιόδου. «Αυτό θα τους δώσει περισσότερες ευκαιρίες να βρουν εργασία και θα συμβάλει στην αντιμετώπιση της ανεργίας και της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων σε ολόκληρη την Ε.Ε.», εξηγεί η Κομισιόν.
Διευκρινίζει επίσης ότι για τους μεθοριακούς εργαζομένους (που ζουν σε μια χώρα, εργάζονται σε άλλη χώρα και επιστρέφουν στην πατρίδα τους τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα), υπεύθυνο για την καταβολή των παροχών ανεργίας θα είναι το κράτος μέλος στο οποίο εργάστηκαν τους τελευταίους 12 μήνες. Αυτό βασίζεται στην αρχή ότι το κράτος μέλος που έχει λάβει εισφορές θα πρέπει να καταβάλει παροχές.
«Τα κράτη μέλη μπορούν να απαιτούν από τον άνεργο να έχει εργαστεί τουλάχιστον επί τρεις μήνες στο έδαφός τους προτού μπορέσει να επικαλεστεί προηγούμενη πείρα που αποκτήθηκε σε άλλο κράτος μέλος ώστε να ζητήσει παροχές ανεργίας», συνεχίζει η Κομισιόν.
2. Παροχές μακροχρόνιας φροντίδας
Όπως αναφέρει η Κομισιόν, η πρότασή της διευκρινίζει ποιες είναι οι παροχές μακροχρόνιας φροντίδας και πού μπορούν οι μετακινούμενοι πολίτες να ζητούν τη χορήγηση των εν λόγω παροχών. Αυτό, σύμφωνα με την Επιτροπή, θα προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου σε μια διευρυνόμενη ομάδα πολιτών στις κοινωνίες μας που γηράσκουν και στηρίζονται στη μακροχρόνια φροντίδα.
3. Πρόσβαση των οικονομικά ανενεργών πολιτών σε κοινωνικές παροχές
Η Κομισιόν εξηγεί ότι, βάσει νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η πρόταση διευκρινίζει πως τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίζουν να μην χορηγήσουν κοινωνικές παροχές σε μετακινούμενους πολίτες οι οποίοι είναι οικονομικά ανενεργοί. Όπως συμπληρώνει η Ε.Ε., «αυτό περιλαμβάνει όσους δεν εργάζονται ούτε αναζητούν ενεργά εργασία και δεν έχουν το νόμιμο δικαίωμα διαμονής στο έδαφός τους. Οι οικονομικά ανενεργοί πολίτες έχουν νόμιμο δικαίωμα διαμονής μόνον όταν διαθέτουν τα μέσα διαβίωσης και πλήρη ιατροφαρμακευτική κάλυψη».
4. Συντονισμός συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας για αποσπασμένους εργαζομένους
Η Επιτροπή προτείνει να ενισχυθούν οι διοικητικοί κανόνες για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας για τους αποσπασμένους εργαζομένους. Η Κομισιόν επιθυμεί έτσι να διασφαλίσει ότι οι εθνικές αρχές έχουν τα κατάλληλα εργαλεία για να εξακριβώνουν το καθεστώς κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων αυτών και καθορίζει σαφέστερες διαδικασίες για τη συνεργασία μεταξύ των αρχών των κρατών μελών για την αντιμετώπιση δυνητικά αθέμιτων πρακτικών ή καταχρήσεων.
Όπως εξηγεί η Κομισιόν, η πρόταση δεν μεταβάλλει τους ισχύοντες κανόνες σχετικά με την εξαγωγή των επιδομάτων τέκνων. Προσθέτει επίσης ότι δεν προβλέπεται τιμαριθμική αναπροσαρμογή των επιδομάτων τέκνων: η χώρα στην οποία εργάζεται/-ονται ο/οι γονέας/-είς παραμένει αρμόδια για την καταβολή των επιδομάτων τέκνων και το ποσό αυτό δεν μπορεί να προσαρμοστεί εάν το παιδί διαμένει αλλού. Λιγότερο από το 1% των επιδομάτων τέκνων στην Ε.Ε. εξάγονται από το ένα κράτος μέλος στο άλλο, σύμφωνα με την Κομισιόν.
Συνολικά, όπως εκτιμά η Επιτροπή, οι προτεινόμενες αλλαγές θα προσφέρουν μεγαλύτερη διαφάνεια, ασφάλεια δικαίου και αμεροληψία προς όφελος των πολιτών, των δημόσιων αρχών, των εργοδοτών και των φορολογουμένων. Επιπλέον, σύμφωνα με την Κομισιόν, οι προτάσεις της διευκολύνουν την ελεύθερη κυκλοφορία, παρέχοντας ταυτόχρονα στα κράτη μέλη καλύτερα εργαλεία για την αποφυγή καταχρήσεων.
Η Eπίτροπος αρμόδια για την απασχόληση, τις κοινωνικές υποθέσεις, τις δεξιότητες και την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, Μαριάν Τίσεν, δήλωσε ότι η ελεύθερη κυκλοφορία είναι θεμελιώδες δικαίωμα της Ένωσης, πολύτιμο για τους πολίτες της. «Αποφέρει οφέλη στους εργαζομένους, στους εργοδότες και στην οικονομία εν γένει, ενώ βοηθά στην αντιμετώπιση των ελλείψεων σε εργατικό δυναμικό και σε δεξιότητες. Για να αποκατασταθεί η οικονομική ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα, χρειαζόμαστε την εργασιακή κινητικότητα. Ωστόσο, η κινητικότητα πρέπει να βασίζεται σε σαφείς, αμερόληπτους και εφαρμόσιμους κανόνες. Σκοπός της πρότασής μας για την επικαιροποίηση των κανόνων της Ε.Ε. περί κοινωνικής ασφάλισης είναι ο εξής: να διασφαλίσει την ελεύθερη κυκλοφορία και να προστατεύσει τα δικαιώματα των πολιτών, ενισχύοντας παράλληλα τα εργαλεία για την αντιμετώπιση πιθανών καταχρήσεων».
