Στις μέρες μας συναντάμε αρκετά το φαινόμενο της διγλωσσίας στα παιδιά και κυρίως στην προσχολική και σχολική ηλικία. Το 10% των παιδιών που φοιτούν στα σχολεία είναι δίγλωσσα.
Ως δίγλωσσο θεωρούμε ένα παιδί το οποίο από την γέννηση του έως και τα 6 του έτη έχει εκτεθεί και σε μια δεύτερη γλώσσα. 0-6 ετών εξάλλου, είναι το στάδιο που αναπτύσσεται ο λόγος και η ομιλία στα παιδιά.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που βοηθούν στην ανάπτυξη της δεύτερης γλώσσας;
Οι παράγοντες που ενισχύουν την ανάπτυξη της δεύτερης γλώσσας είναι:
• Η ηλικία κατά την οποία το παιδί αρχίζει να μαθαίνει τη δεύτερη γλώσσα.
• Το ποσοστό που εκτίθεται το παιδί στη δεύτερη γλώσσα στη καθημερινότητά του.
• Την ποιότητα έκθεσης του παιδιού στη δεύτερη γλώσσα.
Ενδέχεται η εκμάθηση της δεύτερης γλώσσας σε μικρή ηλικία να δυσκολέψει το παιδί στην εκμάθηση της μητρικής του γλώσσας;
Παλαιότερα τόσο οι ερευνητές όσο και οι εκπαιδευτικοί, θεωρούσαν πως η ταυτόχρονη εκμάθηση δύο γλωσσών ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη ενός παιδιού, να του δημιουργήσει καθυστερήσεις και προβλήματα στο τομέα του λόγου και της ομιλίας του.
Ωστόσο, τελευταίες έρευνες βασισμένες στις αρχές των επιστημών της εκπαίδευσης, της ψυχολογίας, της λογοθεραπείας και της νευρολογίας, αναφέρουν το αντίθετο. Υποστηρίζουν πως η διγλωσσία όχι μόνο δεν εμποδίζει την ανάπτυξη του παιδιού, αλλά μπορεί ακόμα και να συμβάλλει θετικά στη γνωστική και νευρολογική εξέλιξή του.
Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, η ταυτόχρονη εκμάθηση δύο γλωσσών από πολύ μικρή ηλικία, ακόμα και από τη γέννηση ενός παιδιού, δεν είναι η ίδια δύσκολη διαδικασία, όπως η μάθηση μιας γλώσσας μετά την ηλικία των 10 ή 12 ετών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι νευρωνικές συνάψεις δημιουργούνται με πολύ γρήγορους ρυθμούς σε μικρή ηλικία, σε αντίθεση με την ηλικία των 10-12 κατά την οποία αυτή η διαδικασία επιβραδύνεται σημαντικά.
Όταν ένα παιδί μαθαίνει ταυτόχρονα δύο γλώσσες, είναι πολύ πιθανό να έχει μικρότερο λεξιλόγιο στην κάθε μία από αυτές σε σύγκριση με αυτό των άλλων παιδιών της ίδιας ηλικίας που μαθαίνουν μόνο μία. Ωστόσο, αν υπολογίζουμε συνολικά τις λέξεις που γνωρίζει και στις δύο γλώσσες, θα δούμε πως είναι μάλλον περισσότερες από αυτές που γνωρίζουν τα παιδιά αντίστοιχης ηλικίας.
Ενδέχεται ένα παιδί καθώς μιλάει ελληνικά να αναφέρει μία λέξη π.χ. στα αγγλικά. Όσο τα δίγλωσσα παιδιά θα μεγαλώνουν, θα αναπτύσσουν και την ικανότητα να διαχωρίζουν τις καταστάσεις και να γνωρίζουν πότε και πού να μιλούν τη μια ή την άλλη γλώσσα.
Tips για γονείς που θέλουν να βοηθήσουν το παιδί τους να μάθει ταυτόχρονα δύο γλώσσες:
- Μιλάτε πολύ στο παιδάκι τη δεύτερη γλώσσα ακόμα και όταν νομίζετε πως είναι πολύ μικρό για να καταλάβει.
- Μάθετε στο παιδί τραγουδάκια και νανουρίσματα στη δεύτερη γλώσσα και αφηγηθείτε παραμύθια και προτρέψτε το παιδί να συμμετάσχει σε αυτά.
- Αφηγηθείτε μαζί του δραστηριότητες της ημέρας.
- Σιγουρευτείτε πως το παιδί σας γνωρίζει τα ονόματα και των δύο γλωσσών που χρησιμοποιεί και πως ξέρει ποιο αντιστοιχεί σε καθεμιά
- Προσπαθήστε να προτρέψετε το παιδί να κάνει παρέα με παιδιά τα οποία μαθαίνουν και αυτά την ίδια δεύτερη γλώσσα.
- Τα μαθήματα της δεύτερης γλώσσας από ειδικό μπορεί να είναι βοηθητικά.
- Αναζητείστε παιχνίδια και βιβλία στη δεύτερη γλώσσα.
- Μην πειράζετε το παιδί για τυχόν λάθη ή αστεία προφορά και κάντε το παιδί να νιώσει όμορφα και άνετα να εκφράζεται μπροστά σε τρίτους στη δεύτερη γλώσσα.
Της Μαρίας Κώστα Ζώτου
Ειδική Παιδαγωγός, MSc
Εξειδίκευση στις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες
