Από πού πήραν το όνομά τους οι δρόμοι του Περιστερίου

Μαθητές του 16^ου Γυμνασίου Περιστερίου, με τους καθηγητές τους Μαρία Συσιούρα και Δημήτρη Γεωργούση, κατέγραψαν όλες τις οδούς της  πόλης και μας αποκαλύπτουν την ιστορία τους.

Της Ευτυχίας Βλάχα

Μια σπουδαία, αλλά ανέλπιστη δουλειά για τα σχολικά δεδομένα, ανακαλύψαμε στο αρχείο του 16^ου Γυμνασίου της πόλης. Δεν αποτελεί βέβαια έκπληξη καθώς το σχολείο αυτό πρωτοστατεί, χρόνια τώρα, σε δράσεις πολιτιστικές και κοινωνικές.

Ωστόσο η σύλληψη της ιδέας αλλά και η υλοποίησή της, ξαφνιάζει. Πρόκειται για χίλιους και πλέον δρόμους, από τους οποίους ελάχιστοι δεν έχουν ερμηνευτεί. Μια εξαιρετική δουλειά που θα έπρεπε να τύχει ιδιαίτερης προσοχής από την Δημοτική Αρχή, να υιοθετηθεί και να αποτελέσει επίσημη καταγραφή της πόλης.

Στο εισαγωγικό σημείωμα που υπογράφουν οι δύο συντονιστές καθηγητές, ο φιλόλογος κ. Δημήτρης Γεωργούσης, ψυχή των εκδηλώσεων του σχολείου και η καθηγήτρια πληροφορικής κ. Μαρία Συσιούρα, ανακαλύπτουμε πως έγινε η σύλληψη της ιδέας. «Το 16^ο Γυμνάσιο βρισκόταν για δεκαετίες στην οδό Αριστοτέλους η οποία είναι παράλληλος των οδών Πλάτωνος-Σωκράτους. Όταν μετεγκαταστάθηκε, στις αρχές του 2004, στο καινούργιο του κτήριο, αυτό βρισκόταν στη συμβολή των οδών Αναξιμάνδρου  -που λεγόταν πριν Πυθαγόρα- και Αρχιμήδους. Φιλοσοφημένο σχολείο. Τρεις κορυφαίοι φιλόσοφοι, δύο κορυφαίοι μαθηματικοί και ένας φυσικός φιλόσοφος έδιναν τόσα χρόνια το γεωγραφικό στίγμα του σχολείου. Αυτό το παιχνίδι με τα ονόματα των οδών του σχολείου στάθηκε η αφορμή γι’ αυτή την εργασία. Τα παιδιά είχαν ακούσει μερικά από τα παραπάνω ονόματα αλλά δεν ήξεραν ακριβώς τη σημασία τους. Αλλά μήπως έτσι δε συμβαίνει με όλους μας; Επαναλαμβάνουμε μηχανικά, γραπτά ή προφορικά, χιλιάδες φορές στη ζωή μας την οδό που μένουμε, όμως ελάχιστα ξέρουμε για το όνομα που είναι γραμμένο στην παραλληλόγραμμη αυτή πινακίδα».

Στόχος των καθηγητών ήταν να «μάθουν οι μαθητές όχι μόνο τι κρύβεται πίσω από τα ονόματα που βρίσκονται στις γωνίες των δρόμων αλλά μέσα απ’ αυτή την αναζήτηση να μάθουν την ιστορία της πόλης τους. Γιατί ο πολιτισμός, η ιστορία, η κουλτούρα μιας πόλης φαίνεται και από τα ονόματα που δίνει στους δρόμους της».

Αλήθεια, τι δείχνουν για το Περιστέρι οι ονομασίες των δρόμων του;

«Συναντήσαμε δεκάδες ονόματα που αναφέρονται στην ελληνική μυθολογία. Μας αρέσει το παραμύθι. Συναντήσαμε δεκάδες ονόματα αρχαίων, κυρίως του 5^ου π.Χ. αιώνα. Πληθαίνουν οι μελετητές που ταυτίζουν το αρχαίο δήμο του Χολαργού στον οποίο ανήκει ο επιφανέστερος των Αθηναίων, Περικλής, με το σημερινό Περιστέρι. Συναντήσαμε δεκάδες ονόματα που αναφέρονται σε τοπωνύμια της Μικράς Ασίας, της ανατολικής Θράκης, του Πόντου. Έτσι ερμηνεύεται η προσφυγική καταγωγή μέρους της πόλης. Συναντήσαμε δεκάδες τοπωνύμια από όλα σχεδόν τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας. Έτσι εξηγείται και ο τετραπλασισμός του πληθυσμού τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Συναντήσαμε δεκάδες ονόματα αγωνιστών της επανάστασης του ΄21, των βαλκανικών πολέμων, του α΄ και του β΄ παγκόσμιου πολέμου, ελάχιστος φόρος τιμής για την προσφορά τους στον αγώνα για την ελευθερία. Συναντήσαμε όμως και δεκάδες ονόματα αγωνιστών της μετεμφυλιακής Ελλάδας, της γενιάς του 1-1-4, της δικτατορίας που πρωτοστάτησαν στην υπεράσπιση της αξιοπρέπειας των απλών ανθρώπων. Άλλωστε μέχρι πριν από λίγα χρόνια το Περιστέρι ήταν η εργατομάνα της Αττικής. Διαπιστώσαμε όμως ότι πολλές φορές η ονοματοδοσία ήταν αντιστρόφως ανάλογη της προσφοράς των τιμώμενων προσώπων. Δηλαδή προσωπικότητες μείζονος σημασίας έχουν δώσει το όνομά τους σε πολύ μικρούς δρόμους 30 μέτρων, αντίθετα ήσσονος σημασίας πρόσωπα καταλαμβάνουν κεντρικές ή ημικεντρικές αρτηρίες».

Όσο για το μέγεθος της δουλειάς; «Στο Περιστέρι καταγράψαμε 1118 δρόμους απ’ αυτούς δεν καταφέραμε να ερμηνεύσουμε μόνο τους 23. Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους. Είτε πρόκειται για τοπικούς παράγοντες που έδωσαν το όνομά τους στο δρόμο που μένουν είτε υπάρχει κάποιο ορθογραφικό ή τυπογραφικό λάθος. Σε μερικές από τις 23 οδούς δίνουμε εμείς τη δική μας ερμηνεία όντας πάντοτε έτοιμοι και για τη δική σας άποψη. Από τον αριθμό των οδών καταλαβαίνετε και τον όγκο της εργασίας που έφεραν σε πέρας οι μαθητές μας. Και σε αυτό το σημείο χρειάζεται ν’ αναφέρουμε ότι η πρώτη προσπάθεια έγινε πριν από τέσσερα χρόνια χωρίς να προλάβει να ολοκληρωθεί. Η προσπάθεια εκείνων των μαθητών –πρωτοετείς φοιτητές τώρα- στάθηκε η «μαγιά» για την ολοκλήρωση αυτής της εργασίας, που μπορεί να φαίνεται απλή κρύβει όμως πολλή κούραση αλλά και πολύ μεράκι των παιδιών που πήραν μέρος σ’ αυτήν».

Από την πλευρά τους οι μαθητές αναφέρουν ότι «όταν ο καθηγητής της Ιστορίας, μας ανακοίνωσε την ιδέα του αρχικά ξαφνιαστήκαμε καθώς δεν περιμέναμε να μας αναθέσει μια τέτοια δραστηριότητα, αλλά στη συνέχεια που συζητήσαμε το θέμα μας φάνηκε ενδιαφέρον, διότι με αυτόν τον τρόπο θα ανακαλύπταμε ένα μέρος της ιστορίας της περιοχής μας. Μετά από λίγες μέρες έδωσε σε όσο παιδιά ενδιαφερόμαστε κατάσταση με τα ονόματα 20 οδών με σκοπό να αναζητήσουμε από διάφορες πηγές την προέλευση των ονομάτων. Αφού μας έδωσε οδηγίες πώς να συντάξουμε την εργασία αρχίσαμε την έρευνα που θα περιλάμβανε και την αναζήτηση εικόνων. Όταν τελείωσε το χρονικό διάστημα που μας είχε δώσει, παραδώσαμε τις εργασίες στην καθηγήτρια της Πληροφορικής σε μορφή ηλεκτρονική ώστε να τις εκτυπώσει και τις δώσει στον καθηγητή μας να τις ελέγξει για τυχόν λάθη. Κατά τη διαδικασία της αναζήτησης μάθαμε πως πολλά ονόματα προέρχονται από πηγές όπως η ιστορία, η μυθολογία, η γεωγραφία και άλλα από τοπικούς παράγοντες. Τέλος μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση  το ότι οι δρόμοι που περπατάμε κάθε μέρα κρύβουν ένα τόσο μεγάλο παρελθόν. Τελικά ο δρόμος έχει πάντα τη δική του ιστορία».

Οι μαθητές  ήταν οι: Γκοτζιάς Βασίλης, Δούκας Λευτέρη Δούλα Ιωάννας, Καρακώστα Καλλιόπη, Καραμιχάλη Φιλένα, Κατή Δήμητρα, Κατσιμάρης Γιάννης,  Κάσσιος Φίλιππος, Κολώνιας Θανάσης, Καλεάδης Μενέλαος, Κουτσόπουλος Γιώργος, Μαστρογιαννοπούλου Δέσποινα, Μαύρης Θανάσης, Μόσχου Κων/να, Μπικάκη Χρυσούλα, Παπακωνσταντίνου Βίκυ, Παπακωνσταντίνου Ελένη, Τσαραμπάρη Έλσα, Τσουρή Μαρία, Τσώκος Στέλιος, Χερούλης Βασίλης.

Επίσης βοήθησαν οι μαθητές Γρηγοριάδης Κων/νος, Δημητράκενας Κων/νο, Κακοταρίτης Γιώργος, Κοτσίνη Κατερίνα, Λάμε Ρεφιόλα, Ξηρίδης Στέφανος, Πανουτσοπούλου Αναστασία, Παπαγεωργίου Βαγγέλης, Παπαγρηγορίου Ελισάβετ, Παπαδοπούλου Μαρία, Πούλιου Μάρθα, Στάμου Σπύρος, Συκαράς Γιάννης, Ταμούρη Σοφία, Τάτσης Δημήτρης, Τζάρντας Θωμάς, Φίλης Φώτης, Φλώρος Σπύρος, Φούκης Κων/νος, Φούρλα Μάγδα, Φράγκος Κων/νος.

Η εκδήλωση αφιερώθηκε, από τους καθηγητές στον Πανεπιστημιακό λογοτέχνη Βαγγέλη Σκουβαρά. Όχι τυχαία. «Πέρασαν παραπάνω από τριάντα χρόνια, όταν πρωτοετείς φοιτητές είχαμε την τύχη να σπουδάσουμε Νεοελληνικά Γράμματα από τον εξαίρετο Βαγγέλη Σκουβαρά. Επειδή δεν καταγόταν από πανεπιστημιακό τζάκι αλλά προερχόταν από τη Μέση Εκπαίδευση αλλά και εξαιτίας των προοδευτικών αντιλήψεων και των σχέσεών του με τους φοιτητές η Γραμματεία όρισε το μάθημά του στην απρόσφορη ώρα 3-6 το μεσημέρι. Παρόλα αυτά ή μάλλον εξαιτίας όλων αυτών το αμφιθέατρο ήταν κατάμεστο. Αρκετά χρόνια αργότερα μάθαμε ότι το σχολείο στο οποίο πέρασε μεγάλο μέρος της εκπαιδευτικής του θητείας ήταν το 16^ο Γυμνάσιο Περιστερίου, στην οδό Αριστοτέλους. Σ’ αυτό λοιπόν το Δάσκαλο, που λείπει χρόνια από κοντά μας αλλά και στους μαθητές του 16^ου Γυμνασίου Περιστερίου, παλαιότερους, τωρινούς και μελλοντικούς είναι αφιερωμένη αυτή η εργασία».

Αν αναρωτιέστε, λοιπόν, για την ονομασία των Περιστεριώτικων δρόμων περιηγηθείτε στη λίστα:                                            

25^ης  Μαρτίου (25^η  Μαρτίου). Ημερομηνία εορτασμού της έναρξης της επανάστασης του 1821  εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

28^ης Οκτωβρίου (28^η Οκτωβρίου). Επέτειος για το ΟΧΙ του Μεταξά στους Ιταλούς που σήμανε την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου.

3^ης Σεπτεμβρίου (3^η Σεπτεμβρίου). 1843 – Επανάσταση της 3^ης Σεπτεμβρίου. Ο βασιλιάς Όθωνας αναγκάζεται να παραχωρήσει το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας, μετά από επανάσταση του λαού της Αθήνας που είχε ως ηγέτες τον αγωνιστή του 1821 Μακρυγιάννη και το συνταγματάρχη Δημήτρη Καλλέργη.

40 Εκκλησιών (40 Εκκλησίες). Οι Σαράντα Εκκλησιές, σήμερα Κιρκλαρελί, είναι πόλη της Τουρκίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης (μεγαλύτερης) επαρχίας του ομώνυμου νομού, στη βορειο-ανατολική Θράκη, επί της Ευρωπαϊκής Τουρκίας, ανατολικά της Αδριανούπολης.

Α

Αβέρωφ  (Αβέρωφ Γεώργιος) (Μέτσοβο 1818 – Αλεξάνδρεια 1899). Ήταν Έλληνας επιχειρηματίας και ένας από τους μεγαλύτερους εθνικούς ευεργέτες. Υπήρξε φλογερός πατριώτης, αγνός ιδεολόγος, ανθρωπιστής και οραματιστής.

Αβονίτσης (Αβονίτσα). Δε βρέθηκε. Μάλλον τοπωνύμιο.

Αγαθηνού (Αγαθηνός). Δε βρέθηκε μ’ αυτή την ορθογραφία. Ίσως πρόκειται για τον Αγαθίνο που ήταν διάσημος Έλληνας γιατρός από τη Σπάρτη (τέλος 1^ου αι. π.Χ.).

Αγαθοκλέους (Αγαθοκλής). 1.Τύραννος των Συρακουσών. Γιος αγγειοπλάστη, φυγάδας από το Ρήγιο. ΄Εγινε ο επιφανέστερος εκπρόσωπος της δημοκρατικής παράταξης στις Συρακούσες   2.Ομώνυμος γιος του τύραννου των Συρακουσών      3.΄Ελληνας βασιλιάς της Βακτριανής που έζησε στα μέσα του 2^ου π.Χ. αι. 4.Γιος του Λυσίμαχου, ενός από τους διαδόχους του Μ.Αλέξανδρου.

Αγάθωνος (Αγάθων). ΄Αγιος της Εκκλησίας. Η μνήμη του τιμάται την 21^η Οκτωβρίου από τη Δυτική Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και την 8^η Ιανουαρίου από την Ανατολική Ορθόδοξη. ΄Εζησε στα τέλη του 4^ου και στις αρχές του 5^ου αι.

Αγαμέμνονος (Αγαμέμνων). Βασιλιάς των Μυκηνών και αρχιστράτηγος των Ελλήνων στον πόλεμο εναντίον της Τροίας. (μυθ.)

Αγγέλων (Άγγελοι). 1.Οικογένεια Βυζαντινών αυτοκρατόρων 2.Όντα πνευματικά, ισχυρά, ευφυή, άγια, λογικά, απεσταλμένοι του Θεού στους ανθρώπους και τα έθνη. Ανακοινώνουν το θέλημα του Θεού.

Αγίας Αναστασίας (Αγία Αναστασία). Αγία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 4 Απριλίου.

Αγίας Ειρήνης  (Αγία Ειρήνη). Αγία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 5 Μαΐου.

Αγίας Λαύρας (Αγία Λαύρα). Πολύ σημαντικό μοναστήρι, κοντά στα Καλάβρυτα Πελοποννήσου.

Αγίας Παρασκευής (Αγία Παρασκευή). Αγία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 26 Ιουλίου.

Αγίας Σοφίας (Αγία Σοφία). 1.(532 μ.Χ.) Ο ονομαστός βυζαντινός ναός της Κωνσταντινούπολης. Μετά την άλωση μετατράπηκε σε τζαμί και τώρα είναι μουσείο 2.Αγία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 17 Σεπτεμβρίου.

Αγίας Τριάδος  (Αγία Τριάδα). Ο όρος σημαίνει ένα από τα κυριότερα δόγματα της χριστιανικής πίστης, γνωστό ως Τριαδικό Δόγμα.  Αποτελεί «το κεφάλαιον της πίστεως».

Αγιάσου (Αγιάσος). Πόλη του νομού Λέσβου.

Άγιδος (΄Αγις). Όνομα τεσσάρων βασιλιάδων της Σπάρτης.

Αγίου Αντωνίου (Άγιος Αντώνιος). Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 17 Γενάρη.

Αγίου Βασιλείου (Άγιος Βασίλειος). Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει την 1^η Ιανουαρίου.

Αγίου Γεράσιμου (Άγιος Γεράσιμος). Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 16 Αυγούστου και στις 20 Οκτωβρίου.

Αγίου Γεώργιου  (Άγιος Γεώργιος). Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 23 Απριλίου.

Αγίου Ελευθερίου (Άγιος Ελευθέριος). Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 15 Δεκεμβρίου.

Αγίου Ευστρατίου (Άγιος Ευστράτιος). 1. Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 13 Δεκεμβρίου 2.Νησί το Ανατολικού Αιγαίου, τόπος εξορίας μέχρι το 1952.

Αγίου Ιεροθέου (Άγιος Ιερόθεος). Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 4 Οκτωβρίου.

Αγίου Μελετίου (Άγιος Μελέτιος).  Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 12 Φεβρουαρίου και την 1^η Σεπτεμβρίου.

Αγίου Μύρωνος (Άγιος Μύρων). Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 8 Αυγούστου.

Αγίου Όρους (Άγιο Όρους). Η Χερσόνησος του Αγίου Όρους, ο βορειοανατολικός δάκτυλος της γιγαντιαίας µυθικής παλάµης της Χαλκιδικής, που εισέρχεται σε βάθος 60 και πλέον χιλιοµέτρων στο Αιγαίο πέλαγος, κατέχει έκταση 332,5 τ. χλμ.

Αγίου Παύλου (Άγιος Παύλος).  Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 29 Ιουνίου.

Αγίου Πέτρου (Άγιος Πέτρος).  Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 29 Ιουνίου.

Αγίου Πολυκάρπου (΄Αγιος Πολύκαρπος).  Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 23 Φεβρουαρίου.

Αγίου Σώστη (΄Αγιος Σώστης). Ναός βυζαντινού ρυθμού στο όνομα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, στη θέση Ανάλατος, κοντά στην Αθήνα. Ο ναός κτίστηκε στη μνήμη της σωτηρίας του βασιλιά Γεωργίου Α΄ και της κόρης του Μαρίας, μετά τη δολοφονική απόπειρα που έγινε εναντίον του στις 14 Φεβρουαρίου 1898.

Αγίου Φανουρίου (Άγιος Φανούριος). Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Έγινε γνωστός από μια φορητή εικόνα που βρέθηκε στη Ρόδο από το Μητροπολίτη Νείλο. Γιορτάζει στις 27 Αυγούστου.

Αγλαονίκης (Αγλαονίκη). Μάγισσα που προέλεγε τις εκλείψεις της σελήνης. (μυθ.)

Αγραφιώτου (Αγραφιώτης). Κάτοικος των Αγράφων, μιας ορεινής και δύσβατης περιοχής, προέκταση προς τα Νότια της οροσειράς της Πίνδου. Οι  κάτοικοι των Αγράφων νίκησαν τους Τούρκους επιδρομείς και τους ανάγκασαν να υποχωρήσουν και να υπογράψουν την συνθήκη του Ταμασίου (1525).

Αγρινίου (Αγρίνιο). Πόλη της Αιτωλοακαρνανίας, πρωτεύουσα της επαρχίας Τριχωνίδας. Το μεγαλύτερο κέντρο επεξεργασίας και παραγωγής καπνού της νότιας Ελλάδας και σπουδαίος συγκοινωνιακός κόμβος.

Αδάνων (Άδανα). Πόλη της Κιλικίας στην Τουρκία.

Αδμήτου (΄Αδμητος). Όνομα ενός μυθολογικού και ενός ιστορικού προσώπου 1.Μυθολογικός βασιλιάς των Φερών στη Θεσσαλία  2. Βασιλιάς των Μολοσσών, λαού της Βόρειας Ηπείρου, που δέχθηκε και φιλοξένησε τον Θεμιστοκλή, όταν το 470 π.Χ. κατέφυγε κοντά του.

Αδριανού (Αδριανός). Ρωμαίος αυτοκράτορας (117-138). Γεννήθηκε στην Ιταλική πόλη της Ισπανίας το 76 από Ρωμαίους γονείς. Διαδέχθηκε τον αυτοκράτορα Τραϊανό, το 117 παίρνοντας το όνομα Καίσαρ Τραϊανός Αδριανός Αύγουστος.

Αδριανουπόλεως (Αδριανούπολη). Αρχαία πρωτεύουσα της Θράκης, σήμερα πόλη της Ανατολικής Τουρκίας.

Αδριανουπόλεως (Αδριανούπολις). Αρχαία πρωτεύουσα της Θράκης, σήμερα πόλη της Ευρωπαϊκής Τουρκίας.

Αετοράχης (Αετοράχη).  Είναι η ράχη, η πλάτη του Αετού. Δίνεται η ονομασία αυτή και σε τοποθεσίες με  μεγάλο υψόμετρο.

Αετού (Αετός).  1.Είναι πτηνό και ανήκει στην τάξη των Ιερακόμορφων. Το πιο κοινό είδος αετού είναι ο σταυραετός. Στην ελληνική μυθολογία ήταν αγγελιαφόρος του Δία. Θεωρείται σύμβολο δύναμης και κυριαρχίας 2.Αστερισμός του Βόρειου Πόλου.

Αθαμανίας (Αθαμανία).  Είναι δήμος στο νομό Άρτας. Έδρα του δήμου  είναι το Βουργαρέλι.

Αθηναΐδος (Αθηναΐς). Σύζυγος του βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β΄(5^ος αι.).

Αθηνάς (Αθηνά). Θεά της σοφίας, κόρη του Δία, προστάτιδα της πόλης της Αθήνας. (μυθ.)

Αθηνογένους (Αθηνογένης).  1.Ήταν Άγιος από την Καππαδοκία, έγινε επίσκοπος  και μαρτύρησε κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού. Καλλιεργημένος και μορφωμένος 2.Αργείος κατασκευαστής ανδριάντων του 3^ου αι. π.Χ.

Αθηνών Λεωφόρος Κύρια οδική αρτηρία που ξεκινάει από το κέντρο της Αθήνας ως Εθνική οδό Αθηνών – Κορίνθου.

Άθω (Άθως).  Είναι ορεινή χερσόνησος της Χαλκιδικής. Είναι το Άγιο όρος. Κατά τη μυθολογία ο Άθως ήταν ένας από τους Γίγαντες, γιός του Ουρανού και της Γης.

Αιακού (Αιακός).  Βασιλιάς της Αίγινας, γιός του Δία και της Αίγινας και πατέρας του Πηλέα και του Τελαμώνα. (μυθ.)

Αίαντος (Αίας). 1.Ο Τελαμώνιος, ήρωας του Τρωικού πολέμου από τη Σαλαμίνα 2.Ο Λοκρός, ήρωας του Τρωικού πολέμου, Βασιλιάς της Λοκρίδας. (μυθ.)

Αιγέως (Αιγεύς). Βασιλιάς της Αθήνας, γιός του ο Θησέας, που είχε σταλθεί στην Κρήτη για να σκοτώσει τον Μινώταυρο. (μυθ.)

Αιγίνης (Αίγινα).  Νησί του Σαρωνικού κόλπου. Στην ιστορία του νεοελληνικού έθνους η πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας. Σύμφωνα με τη μυθολογία πήρε το όνομά της από την κόρη του Θεού Αισώπου, Αίγινα.

Αιγίου (Αίγιο).  Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Αχαίας. Πρωτεύουσα της επαρχίας Αιγιαλείας. Το όνομά του σημαίνει πόλη των κυμάτων λόγω του Κορινθιακού κόλπου.

Αίγλης (Αίγλη). Μυθολογικό πρόσωπο, μία από τις Εσπερίδες ή η σύζυγος του Ήλιου, μητέρα των Χαρίτων. (μυθ.)

Αϊδινίου (Αϊδίνιο). Πόλη της Τουρκίας, οι αρχαίες Τράλλεις.

Αικατερίνης (Αικατερίνη).  Το όνομα αυτό άνηκε σε βασίλισσες, αυτοκράτειρες, τάγματα και άλλα ιστορικά πρόσωπα στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία, Αγγλία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ρωσία, Σουηδία.

Αιμιλιανού (Αιμιλιανός).  1.Είναι μάρτυρας της ορθόδοξης εκκλησίας από το Δορόστολον. Η μνήμη του εορτάζεται στις 18 Ιουλίου 2.Ρωμαίος αυτοκράτορας.

Αίμονος (Αίμων). Γιός του Κρέοντα, βασιλιά των Θηβών. (μυθ.)

Αίμου (Αίμος).  Είναι ένα σύμπλεγμα βουνών από τις σιδηρές πύλες ως  τον Εύξεινο  Πόντο, με πολύ, μεγάλο ύψος. Στην ελληνική  μυθολογία ο Αίμος ήταν ο βασιλιάς της Θράκης.

Αιολίας (Αιολία).  Μυθικό νησί, όπου βασίλευσε ο θεός των ανέμων Αίολος.

Αιόλου (Αίολος). Ο θεός των ανέμων, γιός του Ποσειδώνα. (μυθ.)

Αισχίνου (Αισχίνης). Ο ρήτορας Αισχίνης, (390-314 π.Χ.), Αθηναίος στην καταγωγή, αλλά από ταπεινή οικογένεια, διδάχθηκε τα πρώτα του γράμματα στο διδασκαλείο του γραμματιστή πατέρα του. Η ρητορική του δεινότητα, η φυσική ομορφιά και η εξαιρετική φωνή του, τον ανέδειξαν σε μεγάλο αντίπαλο του Δημοσθένη.

Αισχύλου (Αισχύλος) (525-456 π.Χ.). Αθηναίος τραγικός ποιητής, ο «ιδρυτής» της τραγωδίας. Από το έργο του σώζονται μόνο 7 τραγωδίες. Κορυφαία όλων ο Προμηθέας δεσμώτης.

Αισώπου (Αίσωπος). Ο Αίσωπος ήταν αρχαίος Έλληνας μυθοποιός. Είναι ο διασημότερος από τους αρχαίους μυθοποιούς, αναμφισβήτητος πατέρας του αρχαίου μύθου. Θεωρείται επίσης ο κορυφαίος της λεγόμενης διδακτικής μυθολογίας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί, ότι δεν έγραψε μήτε μια λέξη, αλλά όλους τους μύθους τους διηγιόταν προφορικά.

Αιτωλού Κοσμά (Κοσμάς ο Αιτωλός). Ο Κοσμάς ο Αιτωλός (1714–1779), γνωστός και ως Πατροκοσμάς, ήταν Έλληνας μοναχός της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στις 20 Απριλίου 1961 και η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου.

Αιτωλών (Αιτωλοί). Ονομασία των κατοίκων της Αιτωλίας, περιοχής του νομού Αιτωλοακαρνανίας της Δυτικής στερεάς Ελλάδας.

Ακαδημίας (Ακαδημίας Πλάτωνος). 1.Τοποθεσία των αρχαίων Αθηνών στον έξω Κεραμεικό 2.Η σχολή που ίδρυσε ο Πλάτων.

Ακάδημου (Ακάδημος). Ο Ακάδημος ή Εκάδημος ήταν αρχαίος αττικός ήρωας της ελληνικής μυθολογίας από τον οποίο και έλαβε το όνομά του προάστιο της Αθήνας η Ακαδήμεια ή Ακαδημεία.

Ακακίας (Ακακία). Η ακακία αποτελεί γένος φυτών, που ανήκει στην οικογένεια των Μιμοζοειδών, στην τάξη των Κυαμωδών. Η ακακία είναι δέντρο ή θάμνος, αειθαλής ή φυλλοβόλος, με φύλλα σύνθετα διπτεροειδή, με αγκάθια μικρά και ισχυρά.

Ακαρνανίας (Ακαρνανία). Επαρχία του νομού Αιτωλοακαρνανίας, ανάμεσα στον Αχελώο και το Ιόνιο πέλαγος.

Ακράτας (Ακράτα). Δήμος το νομού Αχαΐας.

Ακρίτα Δ. (Διγενής Ακρίτας). Ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας είναι ο γνωστότερος από τους ήρωες των ακριτικών τραγουδιών. Σύμφωνα με το μύθο ήταν ένας από τους Ακρίτες, τους φρουρούς των Βυζαντινών συνόρων και απέκτησε το προσωνύμιο Διγενής εξαιτίας της εθνικής καταγωγής του, η μητέρα του ήταν κόρη βυζαντινού στρατηγού και ο πατέρας του εμίρης από τη Συρία.

Ακροκορίνθου (Ακροκόρινθος). Λόφος κοντά στον Ισθμό, όπου και η ακρόπολη της αρχαίας Κορίνθου.

Ακροναυπλίας (Ακροναυπλία). Η ιστορική χερσόνησος του Ναυπλίου.

Ακροπόλεως (Ακρόπολις).  Η λέξη Ακρόπολις προέρχεται από το συνδυασμό των λέξεων άκρος και πόλις και κυριολεκτικά σημαίνει πόλη στην άκρη. Η πιο γνωστή ακρόπολη είναι η Ακρόπολη της Αθήνας, όπου δεσπόζει το μνημείο του Παρθενώνα.

Ακτίου (Άκτιο). Είναι το ακροτελεύτιο  ακρωτήριο, της ομώνυμης χερσονήσου της Ακαρνανίας, ακρωτήριο στην είσοδο του Αμβρακικού κόλπου.

Αλαμάνας (Αλαμάνα). Η Γέφυρα της Αλαμάνας βρίσκεται 3 χλμ. δυτικά των Θερμοπυλών. Εκεί ο Αθανάσιος Διάκος, μία από τις μεγαλύτερες μορφές της ελληνικής επανάστασης του 1821 κατά του Οθωμανικού ζυγού, συνελήφθη από τους Τούρκους ύστερα από σκληρή μάχη και βρήκε μαρτυρικό θάνατο.

Αλέας (Αλέα). Κοινότητα του νομού Αργολίδας

Αλεξάνδρου Βασιλέως (Βασιλιάς Αλέξανδρος). Δευτερότοκος γιος του Κωνσταντίνου, ορίστηκε την επόμενη της αναχώρησης του πατερά του στο εξωτερικό βασιλειάς. Η βασιλεία του  επί  πρωθυπουργίας  Ελευθερίου Βενιζέλου διήρκησε 3 χρόνια καθώς στις 25/10/1920 πέθανε από σηψαιμία καθώς ένας πίθηκος τον δάγκωσε στα βασιλικά ανάκτορα στο Τατόι.

Αλεξάνδρου Μεγάλου (Μέγας Αλέξανδρος). Μια από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της ανθρώπινης ιστορίας. Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε τον Ιούλιο του 356 π.Χ. στην Πέλλα, την πρώτη πρωτεύουσα του Μακεδονικού Κράτους. Πατέρας του ήταν ο Φίλιππος Β΄, βασιλιάς της Μακεδονίας και μητέρα του η Ολυμπιάδα.

Αλεξανδρουπόλεως (Αλεξανδρούπολις). Πόλη και λιμάνι της Δυτικής Θράκης, πρωτεύουσα του νομού Έβρου.

Αλιάκμονος (Αλιάκμων). Ο Αλιάκμονας  είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της χώρας που οι πηγές του είναι σε ελληνικό έδαφος, όπως  επίσης και οι εκβολές του.

Αλιβερίου (Αλιβέρι). Το Αλιβέρι είναι κωμόπολη του νομού Ευβοίας και υπάγεται στον δήμο Ταμυνέων, του οποίου είναι και έδρα.

Αλικαρνασσού (Αλικαρνασσός). Αποικία των Δωριέων στα παράλια της Καρίας, στη Μικρά Ασία, το σημερινό Bodrum.

Αλίκης (Αλίκη). Δε βρέθηκε.

Αλκαίου (Αλκαίος). Αρχαίος λυρικός ποιητής που γεννήθηκε στη Μυτιλήνη περίπου το 620 π.Χ. και έζησε την ίδια εποχή με τη Σαπφώ. Η ζωή του συνέπεσε με την εμφάνιση και επικράτηση της τυραννίας. Ο ίδιος αναμείχθηκε ενεργά στη πολιτική.

Αλκαμένους (Αλκαμένης). Γλύπτης και χαλκοπλάστης του 5^ου αι. π.Χ. Πήρε μέρος στη διακόσμηση του Παρθενώνα.

Άλκηστης (Άλκηστη). Κόρη του βασιλιά της Ιωλκού Πελία. Έγινε σύμβολο της συζυγικής αγάπης και πίστης της αρχαιότητας πεθαίνοντας με τη θέλησή της στη θέση του συζύγου της Άδμητου.

Αλκιβιάδου (Αλκιβιάδης). Πολιτικός και στρατηγός της αρχαίας Αθήνας. Αθηναίος που καταγόταν από πλούσια αριστοκρατική οικογένεια και που έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην ιστορία της πατρίδας του τον 5^ο αι. π.Χ.

Αλκίμου (Άλκιμος). 1.Ήρωας του Τρωικού πολέμου, γιος του βασιλιά της Πύλου, Νηλέα 2.Πατέρας του Μέντορα, πιστού φίλου του Οδυσσέα 3.Σικελός ιστορικός, που έγραψε τα Σικελικά στα μέσα του 4^ου αι. π.Χ.

Αλκινόης (Αλκινόη). Μία από τις νύμφες που περιέθαλψαν το Δία ως βρέφος.

Αλκίνοου (Αλκίνοος). Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Αλκίνοος (ή και Αλκίνους) είναι γνωστός κυρίως ο βασιλιάς των Φαιάκων, γιος του Ναυσίθοου και της πανέμορφης Περιβοίας.

Αλκμήνης (Αλκμήνη). Κόρη του Ηλεκτρύωνα και της Απαξούς ή Λυσιδίκης, η Αλκμήνη παντρεύτηκε τον Αμφιτρύωνα και εξορίστηκε μαζί του στη Θήβα, όταν από λάθος ο Αμφιτρύων σκότωσε τον πεθερό του. Μητέρα του Ηρακλή. (μυθ.)

Αλμυρού (Αλμυρός). Πρωτεύουσα του ομώνυμου δήμου, που βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νομού Μαγνησίας.

Αλοννήσου (Αλλόνησος). Νησί των βόρειων Σποράδων.

Αλφειού (Αλφειός). Ο μεγαλύτερος ποταμός της Πελοποννήσου.

Αμαζόνων (Αμαζόνες). Ήταν άριστες τοξότριες και πολεμίστριες, μυθικός λαός πολεμόχαρων γυναικών.

Αμαλιάδος (Αμαλιάς). Πόλη του νομού Ηλείας.

Αμαρίου (Αμάριο). Χωριό της περιοχής Ρεθύμνης της Κρήτης.

Αμβρακίας (Αμβρακία). 1.Λίμνη της Αιτωλοακαρνανίας 2.Αρχαία πόλη της Ηπείρου.

Αμισού (Αμισός ή Σαμισός, σήμερα Σαμψούντα). Ήταν ο αμέσως μετά την Σινώπη ακμαιότατος Ελληνικός λιμένας στην νότια ακτή του Εύξεινου πόντου, λίγα μίλια δυτικά των εκβολών του Λυκάστου.

Αμμοχώστου (Αμμόχωστος). Είναι πόλη στην κατεχόμενη Κύπρο και βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού, στον κόλπο που φέρει και το όνομά της. Η αρχαία Αμμόχωστος έφερε το όνομα Σαλαμίνα.

Αμοργού (Αμοργός). Είναι ένα κυκλαδίτικο νησί του Αιγαίου Πελάγους

Αμπέλων (Άμπελοι). Αγγειόσπερμο φυτό, ανήκει στην τάξη των Ραμνωδών και στην οικογένεια των αμπελοειδών, με πολλές ποικιλίες που καλλιεργούνται στις εύκρατες περιοχές της γης.

Αμυγδαλιάς (Αμυγδαλιά).  Είναι καρποφόρο δέντρο που ανήκει στην οικογένεια των ροδιδών.

Αμύντα (Αμύντας Α’) (540–498 π.Χ.). Ήταν βασιλιάς της Μακεδονίας, γιος και διάδοχος του Αλκέτα. Ο Αμύντας πέθανε το 498 π.Χ., αφήνοντας ως διάδοχό του στο θρόνο της Μακεδονίας τον γιο του Αλέξανδρο.

Αμυνταίου (Αμύνταιο). Κωμόπολη του νομού Φλώρινας.

Αμύντορος (Αμύντωρ). 1.Βοιωτός, γνωστός για την περικεφαλαία του, που ήταν κοσμημένη με δόντια κάπρου 2.Βασιλιάς του Ορμένιου και πατέρας της Αστυδάμειας 3.Πατέρας του Ηφαιστίωνα και βασιλιάς των Δολόπων.

Αμφιάλης (Αμφιάλη). Προάστιο του Πειραιά. Η ονομασία Αμφιάλη προέρχεται από το επίθετο αμφίαλος (αμφί+άλς), που σημαίνει αυτός που περιβάλλεται από θάλασσα ή που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο θάλασσες.

Αμφίκλειας (Αμφίκλεια). Ιστορική κωμόπολη του νομού Φθιώτιδας.

Αμφιλοχίας (Αμφιλοχία). Κωμόπολη της Αιτωλοακαρνανίας, πρωτεύουσα της επαρχίας Βάλτου.

Αμφιπόλεως (Αμφίπολις).  Αρχαία πόλη της Μακεδονίας, αποικία των Αθηναίων.

Αμφιτρίτης (Αμφιτρίτη). Θεά της θάλασσας, σύζυγος του θεού Ποσειδώνα. Ήταν μια από τις πενήντα Νηρηίδες ή απλά η θηλυκή προσωποποίηση της θάλασσας, η μητέρα των ψαριών, των φαλαινών και των δελφινιών. (μυθ.)

Αναγεννήσεως (Αναγέννησις). Η ιστορική περίοδος της Ευρώπης που ακολούθησε μετά τους Σκοτεινούς Αιώνες και προηγήθηκε της Μεταρρύθμισης, διαρκώντας περίπου από τον 14^ο  μέχρι τον 16^ο αι.

Αναγνωσταρά (Αναγνωσταράς). Σημαντικός οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 και μέλος της Φιλικής Εταιρείας.

Αναγνωστοπούλου (Αναγνωστόπουλος Παναγιώτης) (1790-1854). Αγωνιστής και ηγετικό στέλεχος της Φιλικής Εταιρείας. Πολιτικός σύμβουλος του Δ. Υψηλάντη.

Ανακρέοντος (Ανακρέων). Λυρικός ποιητής, (6^ος-5^ος αι. π.Χ.), από την Τέω της Μικράς Ασίας.

Αναλήψεως (Ανάληψις). Σύμφωνα με τη χριστιανική θρησκεία ονομάζεται η άνοδος του Χριστού στους ουρανούς, σαράντα μέρες μετά την ανάσταση.

Αναξαγόρα (Αναξαγόρας). Σπουδαίος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και αστρονόμος. Γεννήθηκε στις Κλαζομενές της Ιωνίας περί το 500 π.Χ. Σε ηλικία 20 ετών εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, επιδιδόμενος σε φιλοσοφικές σπουδές, όπου και έζησε εκεί επί 30 χρόνια. Σύμφωνα όμως με την παράδοση κατηγορήθηκε για ασέβεια και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πόλη. Δάσκαλος των Περικλή, Ευριπίδη, Σοφοκλή.

Αναξιμάνδρου (Αναξίμανδρος) (610 –546 π.Χ.). Ήταν ο δεύτερος από τους φυσικούς φιλόσοφους ή φυσιολόγους της Ιωνίας, πολίτης της Μιλήτου, όπως ο Θαλής, του οποίου άλλωστε υπήρξε μαθητής, σύντροφος και διάδοχος στη Σχολή του. Λίγα είναι γνωστά για τη ζωή και το έργο του. Ο Αιλιανός τον αναφέρει ως αρχηγό της αποικίας της Μιλήτου στην Αμφίπολη. Θεωρούσε ως αρχή δημιουργίας των όντων το «άπειρον».

Αναπαύσεως (Ανάπαυσις). 1.Παύση από μια σωματική ή πνευματική ενέργεια 2.Ύπνος 3.Ο θάνατος (μεταφορικά).

Ανατολής (Ανατολή). Γεωγραφική κατεύθυνση, ένα από τα τέσσερα κύρια σημεία του ορίζοντα.

Ανδριτσαίνης (Ανδρίτσαινα). Κωμόπολη της Ελλάδας που ανήκει στο νομό Ηλείας.

Ανδρομάχης (Ανδρομάχη). Μυθολογικό πρόσωπο, σύζυγος του Έκτορα.

Ανδρομέδας (Ανδρομέδα). 1.Μυθολογικό πρόσωπο, σύζυγος του Περσέα 2.Ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση.

Άνδρου (Άνδρος). Νησί των Κυκλάδων.

Ανδρούτσου Οδ. (Ανδρούτσος Οδυσσέας) (1790-1825). Έλληνας αγωνιστής της επανάστασης του 1821 από την Ιθάκη. Διακρίθηκε στη μάχη της Γραβιάς. Δολοφονήθηκε το 1825 στην Ακρόπολη.

Ανεμώνης (Ανεμώνη). Λουλούδι. Ευδοκιμεί στις εύκρατες και ψυχρές χώρες.

Ανεξαρτησίας (Ανεξαρτησία). 1.Ελευθερία 2.Όνομα ελληνικών εφημερίδων.

Ανθεστηρίων (Ανθεστήρια). Μεγάλη αρχαία ελληνική ετήσια εορτή προς τιμή του θεού Διονύσου.

Ανθέων (Άνθος). Λουλούδι.

Ανθούσης (Ανθούσα). 1. Αγία του 8^ου αι. 2.Μητέρα του Ιωάννη Χρισόστομου.

Αντιγόνης (Αντιγόνη). 1.Μυθολογικό πρόσωπο, κόρη του Οιδίποδα, ηρωίδα του Θηβαϊκού κύκλου 2.Βασίλισσα των Μολοσσών στην περιοχή της Ηπείρου από την Μακεδονία, πέθανε το 295 π.Χ.

Αντιόχου (Αντίοχος) (324-261 π.Χ.). Βασιλιάς της δυναστείας των Σελευκιδών.

Αντιπάρου (Αντίπαρος). Νησί των Κυκλάδων.

Αντιφάνους (Αντιφάνης). 1.(408-334 π.Χ.) Αρχαίος Έλληνας συγγραφέας της Αττικής Κωμωδίας 2.Αθηναίος γλύπτης (5^ος αι. π.Χ.) 3.Αργείος αγγειοπλάστης (5^ος αι. π.Χ.).

Αξανίας (Αξανία). Δε βρέθηκε. Μάλλον τοπωνύμιο.

Αξαρίου (Αξάριο). Ελληνική ονομασία της Τουρκική πόλης Ακ-Χισάρ κοντά στη Μαγνησία. Η αρχαία πόλη Θυάτειρα.

Αξιού (Αξιός). Ποταμός που διασχίζει τη Μακεδονία.

Απελλού (Απελλής). Περίφημος Έλληνας ζωγράφος της πρώιμης Ελληνιστικής Εποχής, δηλαδή περίπου κατά το 300 π.Χ. Εργάστηκε σαν ζωγράφος στην αυλή του Φιλίππου του Β΄ και Μέγα Αλέξανδρου.

Απολλωνίας (Απολλώνια). Ονομασία αρχαίων πόλεων που το όνομά τους το είχαν πάρει προς τιμήν του θεού Απόλλωνα.

Απόλλωνος (Απόλλων). Ένας από τους θεούς του δωδεκάθεου, γιός του Δία και της Λητούς  και αδελφός της Αρτέμιδας, που γεννήθηκε στη Δήλο. Ονομαζόταν και Φοίβος, ήταν ο Θεός του ήλιου, είχε μαντικές ικανότητες γι αυτό και το μαντείο των Δελφών ήταν αφιερωμένο σ’ αυτόν. Επίσης είναι ο θεός της μουσικής, της Νεότητας και του κάλλους.

Αππιανού (Αππιανός). Ρωμαίος ιστορικός, που καταγόταν από την Ελλάδα. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 95 μ.Χ. και πέθανε το 165 μ.Χ.

Αράχθου (Άραχθος). Το όγδοο μεγαλύτερο ποτάμι της Ελλάδας, που πηγάζει από την βόρεια Πίνδο και εκβάλλει στον Αμβρακικό κόλπο.

Αραχόβης (Αράχοβα). Η Αράχοβα είναι μία κωμόπολη του Νομού Βοιωτίας χτισμένη στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού.

Αργολίδος (Αργολίς). Νομός της Πελοποννήσου με πρωτεύουσα το Ναύπλιο.

Αργοναυτών (Αργοναύτες). Οι Αργοναύτες ήταν η ομάδα των ατόμων που έλαβαν μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία κάτω από τις εντολές του Ιάσονα, με σκοπό με το πλοίο Αργώ να φτάσουν στην Κολχίδα και να πάρουν το χρυσόμαλλο δέρας.

Αργοστολίου (Αργοστόλι). Πρωτεύουσα του νομού Κεφαλονιάς.

Άργους (Αργος). Πόλη του Νομού Αργολίδας.

Αργυροκάστρου (Αργυρόκαστρο). Πόλη στη Νοτιοανατολική Αλβανία. Πολλοί κάτοικοι είναι ελληνικής καταγωγής.

Αργυροπούλου (Αργυρόπουλος Ιωάννης). Yπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους λόγιους του Βυζαντίου του 15^ου αι. που δίδαξαν την ελληνική γλώσσα και φιλοσοφία στην Ιταλία. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1410 και ασχολήθηκε με την εκκλησία αφού έλαβε μέρος στην Σύνοδο της Φλωρεντίας. Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης πήγε στην Φλωρεντία και ασπάστηκε τον Καθολικισμό.

Αρεταίου (Αρεταίος).  1.Έλληνας γιατρός από την Καππαδοκία 2.(Θεόδωρος). Γιατρός και πανεπιστημιακός από το Ναύπλιο. Ευεργέτης.

Αρετής (Αρετή). 1.Το προτέρημα, το χάρισμα και η τάση προς την ηθική τελειότητα 2.Κόρη του Τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου Α΄ και της Αριστομάχης.

Άρεως (Άρης). Θεός του πολέμου κατά το δωδεκάθεο, γιός του Δία και της Ήρας και αδελφός της ΄Εριδας.

Αριάδνης (Αριάδνη). Κόρη του Βασιλιά της Κρήτης Μίνωα και της Πασιφάης. Η ιστορία της Αριάδνης συνδέεται με αυτή του Θησέα. Η Αριάδνη τον βοήθησε με ένα κουβάρι να φτάσει μέσα από τον Λαβύρινθο και να σκοτώσει το Μινώταυρο και έτσι να μπορέσει να βρει την έξοδο.

Αριστάρχου (Αρίσταρχος). 1.Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος, (310-230 π.Χ.), ήταν Έλληνας αστρονόμος και μαθηματικός που γεννήθηκε στη Σάμο. Μελέτησε το ηλιακό σύστημα και θεωρούσε τον Ήλιο και όχι τη Γη στο κέντρο του σύμπαντος γι’ αυτό και τον αποκαλούμε ο Έλληνας Κοπέρνικος που τον ανακάλυψε 2000 χρόνια μετά 2.Τραγικός ποιητής από την Τεγέα, σύγχρονος του Ευρυπίδη. Έγραψε 10 τραγωδίες.

Αριστείδου (Αριστείδης). Αθηναίος στρατηγός και πολιτικός. Ήταν ο πολιτικός αντίπαλος του Θεμιστοκλή και πολύ γνωστός στην εποχή του που όμως λόγω αυτής της αντίθεσης εξορίστηκε.

Αριστοβούλου (Αριστόβουλος). 1.Ο Αριστόβουλος του Πανέα έζησε στην Αλεξάνδρεια τον 3^ο-2^ο αι. π.Χ. και ήταν Ιουδαίος περιπατητικός φιλόσοφος ιδρυτής της Ιουδαϊκής Αλεξανδρινής Σχολής 2.Αρχιτέκτονας και ιστορικός από την Κασσάνδρεια της Χαλκιδικής. Έζησε τον 4^ο αι. π.Χ. Ακολούθησε το Μ. Αλέξανδρο στην εκστρατεία της Περσίας.

Αριστομένους (Αριστομένης). Αρχηγός και ήρωας των Μεσσήνιων κατά τον Μεσσηνιακό Πόλεμο (685-688 π.Χ.) όταν πολεμούσαν με την Σπάρτη, και είχε πολλές επιτυχίες.

Αριστοτέλους (Αριστοτέλης) (384-322  π.Χ.). Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος από τα Στάγιρα της Χαλκιδικής, πολυμερής διάνοια, θεμελιωτής πολλών επιστημόνων ο πρώτος «άνθρωπος πανεπιστήμων».

Αριστοφάνους (Αριστοφάνης)  (450-385 π.Χ.). Αθηναίος κωμικός ποιητής του 5ου αι. Ένας από τους σημαντικότερους εκπρόσωπους της περιόδου της αρχαίας αθηναϊκής κωμωδίας που χαρακτηρίζεται ως «αρχαία κωμωδία» και ο μοναδικός, του οποίου σώζονται ακέραια έργα. Έγραψε 46 κωμωδίες. Από αυτές σώζονται  11 ακέραιες, ενώ παραδίδονται 924 αποσπάσματα.

Αρίστωνος (Αρίστων). 1.(3^ος αι. π.Χ.) Αρχαίος Έλληνας κυνικός φιλόσοφος από την Χίο. Λεγόταν επίσης και Αρίστων ο Φάλανθος (=φαλακρός), φέροντας επίσης το προσωνύμιο Σειρήνα, για τη γοητεία της διδασκαλίας του 2.Πρώτος μητροπολίτης της Σμύρνης όπου χειροτονήθηκε από του Αποστόλους.

Αρίωνος (Αρίων). Θρυλικός ποιητής και κιθαρωδός της αρχαίας Ελλάδας, που καταγόταν από τη Λέσβο. Φέρεται ότι έζησε στην αυλή του Περίανδρου, τυράννου της Κορίνθου. Θεωρείται επινοητής του διθύραμβου.  

Αρκαδίας (Αρκαδία). Νομός της Πελοποννήσου με πρωτεύουσα την Τρίπολη.

Αρκαδίου (Αρκάδιος).  Αυτοκράτορας της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, γιος του Μεγάλου Θεοδοσίου.

Αρνιώτου (Αρνιώτης Λεωνίδας). Επιχειρηματίας, ο πρώτος Έλληνας που επιχείρησε να πετάξει με αεροπλάνο (1908).

Αροανίας  (Αροάνια). 1.Βουνό της Πελοποννήσου στην Αχαΐα 2.Κοινότητα του νομού Αχαΐας κοντά στα Καλάβρυτα.

Αρριανού (Αρριανός). Γνωστός και ως Φλάβιος Αρριανός ήταν ιστορικός, φιλόσοφος, γεωγράφος, πολιτικός και πολεμιστής από τη Νικομήδεια (95-175).

Αρτέμιδος (Άρτεμις). Κόρη του Δία και της Λητούς, δίδυμη αδερφή του Απόλλωνα, βασίλισσα των βουνών και των δασών, θεά του κυνηγιού, προστάτιδα των μικρών παιδιών και ζώων.

Αρτεμισίου (Αρτεμίσιο). Ακρωτήριο στη βόρεια Εύβοια γνωστό από την αρχαιότητα λόγω της γνωστής ναυμαχίας που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια των Περσικών Πολέμων.

Άρτης (Άρτα). Πρωτεύουσα του νομού Άρτας η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ηπείρου μετά τα Γιάννενα.

Αρτοξίνου (Αρτοξίνο). Δε βρέθηκε. Μάλλον τοπωνύμιο.

Αρχιλόχου (Αρχίλοχος) (680-630 π.Χ.). Αρχαίος λυρικός ποιητής. Συνέθεσε ελεγείες, ύμνους και ποιήματα σε ιαμβικό και τροχαϊκό μέτρο.

Αρχιμήδους (Αρχιμήδης) (287–212 π.Χ.). Ένας από τους μεγάλους μαθηματικούς μηχανικούς και φυσικούς του αρχαίου Ελληνικού χώρου και μία από τις μεγαλύτερες μαθηματικές ευφυΐες του κόσμου. Γεννήθηκε, έζησε και πέθανε στις Συρακούσες, την μεγάλη Ελληνική αποικία της Σικελίας.

Αρχιπελάγους (Αρχιπέλαγος). 1.Ο όρος αρχιπέλαγος είναι ένας διεθνής γεωγραφικός όρος που χαρακτηρίζει γεωλογικό σχηματισμό αποτελούμενο από μια αλυσίδα ή μια ανεπτυγμένη συστάδα νησιών 2.Ονομασία του Αιγαίου πελάγους.

Ασκληπιού (Ασκληπιός). Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μορφές της ελληνικής μυθολογίας. Το όνομά του έχει συνδεθεί με την επιστήμη της ιατρικής και θεωρείται μάλιστα ότι ήταν ο πρώτος γιατρός.

Αστακού (Αστακός). Παραλιακή πόλη του νομού Αιτωλοακαρνανίας.

Αστερίωνος (Αστερίων). 1.Θεωρείται ως ο πρώτος βασιλιάς της Κρήτης 2.Κατά τη μυθολογία ο Αστερίων ήταν από τους καλύτερους τοξοβόλους, ονομαστός για την ευστοχία του όπως και ο Υμέναιος 3.Γλύπτης, γιος του Αισχύλου.

Άστρους  (Άστρος). Κωμόπολη της επαρχίας Κυνουρίας του νομού Αργολίδας, όπου έγινε η Β’ εθνοσυνέλευση της επανάστασης το 1823.

Ασωμάτων (Ασώματοι). Οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ ως ασώματες άυλες δυνάμεις.

Ατρειδών (Ατρείδες). Ο Αγαμέμνονας και ο Μενέλαος, γιοί του Ατρέα.

Ατταλείας (Αττάλεια). Πόλη της νότιας Μικράς Ασίας που χτίστηκε από τον Άτταλο τον Β’ και άκμασε τον 15^ο αι.

Αττάλου (Άτταλος). 1.Άτταλος ο Β΄ σύμμαχος των Ρωμαίων 2.Άτταλος ο Γ’ γιός του Ατάλου Β’. Άφησε το κράτος του διαθήκη στους Ρωμαίους.

Αττικής (Αττική). Χερσόνησος που καταλαμβάνει το νοτιοανατολικό άκρο της Στερεάς Ελλάδας, ομώνυμος νομός με πρωτεύουσα την Αθήνα.

Αυλίδος (Αυλίς). Μικρή παραλιακή πόλη της Βοιωτίας. Από το λιμάνι της ξεκίνησε ο ελληνικός στόλος με αρχηγό τον Αγαμέμνονα εναντίον της Τροίας.

Αυλώνος (Αυλών). 1.Πόλη της Βόρειας Ηπείρου. Ανήκει στην Αλβανία 2.Χωριό της Αττικής 3.Χωριό της Μεσσηνίας.

Αυξεντίου Γρηγορίου (Αυξεντίου Γρηγόριος) (1928-1957). Κύπριος ήρωας υπαρχηγός της Ε.Ο.Κ.Α που πολέμησε εναντίον των Άγγλων. Δολοφονήθηκε από τους Άγγλους.

Αφθονίου (Αφθόνιος). Ρήτορας από την Αντιόχεια. Άκμασε τον 3^ο αι. μ.Χ. Κατά τους μέσους αιώνες τιμήθηκε το βιβλίο  του ‘Προγυμνάσματα” και διδάσκονταν στα σχολεία.

Αφροδίτης (Αφροδίτη). 1.Μία από τους 12 Θεούς του Ολύμπου, κόρη του Δία 2.Πλανήτης με πυρακτωμένη επιφάνεια σχεδόν ίσου μεγέθους με τη γη.

Αχαΐας (Αχαΐα). Το βορειοδυτικό τμήμα της Πελοποννήσου, ομώνυμος νομός με πρωτεύουσα την Πάτρα.

Αχαιών (Αχαιοί). 1.Αρχαίο ελληνικό φύλο 2.Ονομασία των Ελλήνων στα ομηρικά έπη.

Αχλαδόκαμπου (Αχλαδόκαμπος). Χωριό του νομού Αργολίδας της Πελοποννήσου. Μοναδικό πέρασμα από το Αργος προς την Αρκαδία.

Β

Βάκχου (Βάκχος). Νεότερο όνομα για το Θεό Διόνυσο.

Βαλαωρίτου Αρ. (Βαλαωρίτης Αριστοτέλης). Ποιητής, εκπρόσωπος της νεοελληνικής αναγέννησης, εμπνεόμενος κυρίως από την επανάσταση του 1821 (1824-1879).

Βάλτου (Βάλτος). Ορεινή και δασώδης περιοχή του νομού Αιτωλοακαρνανίας.

Βάμβα (Βάμβας Νεόφυτος) (1776-1885). Συνεργάτης του Κοραή, ο πρώτος καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Βάμμου (Βάμμος). Χωριό του νομού Χανίων που υπήρξε θέατρο μαχών κατά την κρητική επανάσταση του 1866-1869.

Βάρναλη Κ. (Βάρναλης Κώστας) (1884-1974). Ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος από τον Πύργο Βουλγαρίας με διαλεκτική, υλιστική οπτική της τέχνης.

Βασιλίδος (Βασιλίς). 1.Μικρή πόλη της Αρκαδίας. Την έχτισε ο Κύψψος ο βασιλιάς της Αρκαδίας 2.Προσωνυμία της Αφροδίτης 3.Προσωνυμία τις Κωνσταντινούπολης.

Βασιλικών (Βασιλικά). Χωριό της Βορείου Ευβοίας που ανήκει στο δήμο Αρτεμισίου.

Βεάκη Αιμ. (Βεάκης Αιμίλιος). Από τους μεγαλύτερους Έλληνες ηθοποιούς και σκηνοθέτες που διακρίθηκε και στους Βαλκανικούς πολέμους.

Βελεμίνης (Βελεμίνη).  Περιοχή νότια του σημερινού χωριού Λογκανίκου, γύρω από τις πηγές του Ευρώτα.

Βελεστίνου (Βελεστίνο). Κωμόπολη που βρίσκεται στο χώρο των αρχαίων Φερών, στο νομό Μαγνησίας.

Βελισάριου (Βελισάριος). Ένας από τους σπουδαιότερους στρατιωτικούς της βυζαντινής και μεσαιωνικής περιόδου και ένας από τους επιφανέστερους στρατιωτικούς ηγέτες όλων των εποχών, Βυζαντινός στρατηγός επί Ιουστινιανού Α΄.

Βελλά (Βελλά). 1.Βυζαντινή πόλη στο μεταίχμιο των επαρχιών Κουρέντων, Ζαγορίου και Πωγωνίου και είναι κοντά στο σημερινό Καλπάκι 2.Ιστορικό μοναστήρι στα Γιάννενα, πνευματικό κέντρο επί Τουρκοκρατίας.

Βελμίου  (Βέλμιο). Δε βρέθηκε.

Βέμπο Σ. (Βέμπο Σοφία). Κορυφαία Ελληνίδα ερμηνεύτρια και ηθοποιός της οποίας η καλλιτεχνική πορεία εκτείνεται από το Μεσοπόλεμο έως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και τη δεκαετία του ’50.

Βενέζη Ηλ. (Βενέζης Ηλίας) (1904-1973).  Έλληνας πεζογράφος και ακαδημαϊκός. Από τους σημαντικότερους της γενιάς του ‘30.

Βενιζέλου Ελ. (Βενιζέλος Ελευθέριους) (1864-1936).  Ένας από τους σημαντικότερους πολιτικούς της νεότερης Ελλάδας, πρωταγωνίστησε στην αυτονομία της Κρητικής Πολιτείας και την οριστική ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Συνέβαλε στην απελευθέρωση της Μακεδονίας, στην είσοδο της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και στην οργάνωση της χώρας στα πρότυπα αστικού κράτους. Επί των ημερών του η Ελλάδα διπλασίασε τα σύνορα και τον πληθυσμό της. Εξελέγη επτά φορές πρωθυπουργός.

Βενιζέλου Σοφ. (Βενιζέλος Σοφοκλής). Δευτερότοκος γιος του Ελευθερίου Βενιζέλου. Εξελέγη πέντε φορές πρωθυπουργός μεταξύ των ετών 1944-1952.

Βεραντζέρου (Βεραντζέρος, Beranger) (1780-1857). Γάλλος ποιητής και φιλέλληνας

Βερβαίνων (Βέρβαινα). Ομώνυμη κοινότητα στην επαρχία Κυνουρίας νομού Αρκαδίας.

Βέργας (Βέργα). Ιστορικό χωριό, η δυτική πύλη της Μάνης.

Βεροίας (Βέροια). Πόλη της κεντρικής Μακεδονίας και πρωτεύουσα του νομού Ημαθίας.

Βίαντος (Βίας). Έλληνας φιλόσοφος, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας από την Πριήνη της Ιωνίας, γιός του Τευτάμου.

Βίγλας (Βίγλα). Βυζαντινή λέξη που σημαίνει φυλακή, φρούρηση. Επίσης ύψωμα από το οποίο είναι εύκολη η παρακολούθηση.

Βικτώριας (Βικτώρια). 1.(1819-1901) Βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας και Αυτοκράτειρα των Ινδιών 2.Στη Ρωμαϊκή μυθολογία  ήταν η θεότητα προσωποποίηση της Νίκης.

Βιτάλη (Βιτάλης Γεώργιος)  (1838-1901). Γλύπτης από την Τήνο.

Βίτσι (Βίτσι). Βουνό της βορειοδυτικής Μακεδονίας μεταξύ των νομών Καστοριάς και Φλώρινας.

Βλαχάβας (Βλαχάβα). Επώνυμο οικογένειας αρματολών και εθνικών αγωνιστών, της προεπαναστατικής περιόδου, που καταγόταν από το χωριό Βλαχάβα της Καλαμπάκας.

Βλαχέρνας (Βλαχέρνα). 1.Κοινότητα βορειοδυτικά της Τρίπολης 2.Κοινότητα στην επαρχία Μαντινείας στο νομό Ιωαννίνων.

Βοΐου (Βόϊο). 1.Βουνό της Δυτικής Μακεδονίας 2.Επαρχία του νομού Κοζάνης με έδρα τα Σιάτιστα.

Βοιωτίας (Βοιωτία). Νομός της Στερεάς Ελλάδας, με πρωτεύουσα τη Λιβαδειά.

Βόλβης (Βόλβη). Λίμνη στο νομό Θεσσαλονίκης.

Βόλου (Βόλος). Πόλη και πρωτεύουσα του νομού Μαγνησίας της Θεσσαλίας.

Βοσπόρου (Βόσπορος). Πορθμός που συνδέει τον Εύξεινο Πόντο με την Προποντίδα.

Βοστίτσης (Βοστίτσα). Το σημερινό Αίγιο. Στη συνέλευση της Βοστίτσας αποφασίστηκε η κήρυξη της Ελληνικής επανάστασης.

Βότση Ναυάρχου (Βότσης Νικόλαος, Ναύαρχος). Υδραίος υποναύαρχος, ήρωας του Α΄ Βαλκανικού πολέμου.

Βούλας (Βούλα). Δήμος της Αττικής.

Βουλγαροκτόνου Β΄ (Βουλγαροκτόνος Β΄). Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας (976-1025) Βασίλειος Β’, συχνά επονομαζόμενος Βουλγαροκτόνος, θεωρείται ο τελευταίος μεγάλος αυτοκράτορας της Μακεδονικής δυναστείας.

Βουρμπιάνης (Βουρμπιάνη). Χωριό του δήμου Μαστοροχωρίων του νομού Ιωαννίνων.

Βουτυρά (Βουτυράς Δημοσθένης) (1872-1958). Διηγηματογράφος από τη Τζιά.

Βυζαντίου (Βυζάντιο). Αποικία των Μεγαρέων στις ακτές του Βοσπόρου, η μετέπειτα Κωνσταντινούπολη.

Βύρωνος (Βύρων) (1788-1824). Άγγλος ρομαντικός ποιητής και φιλέλληνας. Πέθανε στο Μεσολόγγι.

Βυτίνης (Βυτίνα). Κοινότητα στη Γορτυνία του νομού Αργολίδας. Ιστορικό χωριό κατά την Τουρκοκρατία.

Γ

Γαζή Ανθ. (Γαζής Άνθιμος). Διδάσκαλος του Γένους και Φιλικός (1758-1828).

Γαλανού (Γαλανός). 1.(Πάνος). Αγωνιστής του 1821. Ήταν ένας από τους πλουσιότερους πολιτικούς και οπλαρχηγούς της δυτικής Στερεάς 2.(Δημήτρης) (1760-1833). Ένας από τους πρώτους ινδολόγους και μελετητές του ινδικού κόσμου.

Γαλαξιδίου (Γαλαξίδι). Κωμόπολη του νομού Φωκίδας. Γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη τα χρόνια της Τουρκοκρατίας χάρη στο στόλο του.

Γαλήνης (Γαλήνη). 1.Απόλυτη ηρεμία 2.Μία από τις Νηρηΐδες.

Γαλιλαίου (Γαλιλαίος) (1564-1642). Ιταλός αστρονόμος και φυσικός, θεμελιωτής της πειραματικής μεθόδου.

Γαργαλιάνων (Γαργαλιάνοι). Πόλη στο δυτικό μέρος της Μεσσηνίας

Γαρδένιας  (Γαρδένια). Αειθαλές μικρό δέντρο ή θάμνος με άσπρα αρωματικά λουλούδια

Γαστούνης (Γαστούνη). Πεδινή κωμόπολη του νομού Ηλείας.

Γενναδίου (Γεννάδιος). 1.Φιλικός, διδάσκαλος του γένους και αγωνιστής του 1821 2.Όνομα δύο πατριαρχών της Κων/λης. Ο Γεννάδιος Β΄ αναδείχθηκε πατριάρχης μετά την άλωση του 1821.

Γερανίου  (Γεράνι). Φυτό με κόκκινα φύλλα.

Γερανών (Γερανοί). Γένος ελόβιων αποδημητικών πουλιών.

Γεροστάθη  (Γεροστάθης). Κωνσταντίνος. Φιλικός και αγωνιστής του 1821.

Γιαννιτσών  (Γιαννιτσά). Η μεγαλύτερη πόλη του νομού Πέλλας.

Γκιώνας  (Γκιώνα). Το μεγαλύτερο βουνό της Στερεάς Ελλάδας.

Γκούρας (Γκούρα). Τουριστικό χωριό της ορεινής Κορινθίας.

Γλαύκου  (Γλαύκος). 1.Γιός του Αντήνορα. Βοήθησε τον Πάρη στην απαγωγή της Ελένης 2.Θαλάσσιος θεός με διάφορες υποστάσεις. (μυθ.)

Γονατά Στ.  (Γονατάς Στυλιανός). Στρατιωτικός και πολιτικός. Πρωθυπουργός το διάστημα 1922-1924.

Γοργίου (Γοργίας). Σοφιστής και ρήτορας, ίσως ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της αρχαίας σοφιστικής.

Γοργοροποτάμου  (Γοργοροπόταμος). Ποταμός του νομού Φθιώτιδας

Γορτυνίας  (Γορτυνία). Επαρχία τους νομού Αρκαδίας, με πρωτεύουσα τη Δημητσάνα.

Γούλα Δημ.  (Γούλας). Βρέθηκαν τρεις. Ο πρώτος χωρίς γνωστό το μικρό του όνομα ήταν οπλαρχηγός του Όλυμπου.

Γουμενίσσης (Γουμένισσα). Πρωτεύουσα της επαρχίας Παιονία, του νομού Κικλίς.

Γούναρη Δ. (Γούναρης Δημήτριος) (Πάτρα 1867- Γουδί, Αθήνα 1922). Πολιτικός πρωθυπουργός της Ελλάδας. Συμπρωταγωνίστησε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο στην περίοδο του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Εκτελέστηκε ως υπαίτιος της μικρασιατικής καταστροφής.

Γραβιάς (Γραβιά). Χωριό της Φωκίδας, γνωστό από την ομώνυμη μάχη του 1821.

Γράμμου (Γράμμος). Οροσειρά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα.

Γρανικού (Γρανικός). Ποταμός της Μικράς Ασίας, γνωστός από την ομώνυμη μάχη του 334 π.Χ. μεταξύ Αλεξάνδρου και Δαρείου.

Γρεβενών (Γρεβενά). Πόλη της δυτικής Μακεδονίας, πρωτεύουσα του ομώνυμου δήμου και νομού.

Γρίβα (Γρίβας). 1.(Θεοδωράκης). Αγωνιστής του 1821, στρατιωτική και πολιτική προσωπικότητα της μετεπαναστατικής Ελλάδας 2.(Γεώργιος) (1898-1974). Στρατιωτικός και πολιτικός από την Κύπρο, αρχηγός της παρακρατικής τρομοκρατικής ομάδας «Χ» και της ΕΟΚΑ, ηγήθηκε του κυπριακού απελευθερωτικού αγώνα.

Γριζοκάμπου (Γριζόκαμπος). Κοινότητα του νομού Μεσσηνίας.

Γύζη (Γύζης Νικόλαος). Ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους του 19^ου αι. από την Τήνο. Καθηγητής της σχολής Καλών Τεχνών του Μονάχου

Δ

Δαβάκη Συντ/ρχου (Δαβάκης Κωνσταντίνος, Συντ/ρχης) (1897-1942). Στρατιωτικός. Διακρίθηκε για την ανδρεία και την τόλμη του στις μάχες του Σκρά και της Δοϊράνης κατά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και στη Μικρασιατική εκστρατεία.

Δαίδαλου (Δαίδαλος). 1.Μυθολογικό πρόσωπο που κατασκεύασε σπουδαία αρχιτεκτονικά και γλυπτά έργα 2.Δαίδαλος ο Σικυώνος, γλύπτης που φιλοτέχνησε κυρίως αγάλματα αθλητών.

Δαμαλά (Δαμαλάς). 1.(Μιχαήλ). Πρόκριτος ο οποίος πρόσφερε για την επανάσταση του 1821 μεγάλο χρηματικό ποσό 2.(Σταμάτιος). Πολέμησε στο Βαλτέσι στα Δολιανά και στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα 3.(Αριστείδης). Ηθοποιός του θεάτρου, που διακρίθηκε κυρίως στη Γαλλία, σύζυγος της Σάρας Μπερνάρ 4.(Νικόλαος). Θεολόγος και πανεπιστημιακός 5.Παλιά ονομασία της Τροιζήνας, όπου το 1827 συνήλθε η Γ΄ Εθνοσυνέλευση, η οποία εξέλεξε κυβερνήτη τον Ι.Καποδίστρια.

Δαμασκηνέας (Δαμασκηνέα). Φυλλοβόλο οπωροφόρο δέντρο, η γνωστή δαμασκηνιά.

Δαμασκηνού (Δαμασκηνός). 1.Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος (1941-1949) 2.(Στουδίτης) (1574-1577). Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Άρτας 3.(Μιχαήλ) (1530-1592). Ζωγράφος 4.(Ιωάννης). Σύρος μοναχός και πρεσβύτερος.

Δαμάστας Μονής (Δαμάστας Μονή). Γυναικείο μοναστήρι του νομού Φθιώτιδος.

Δαμβέργη (Δαμβέργης). 1.(Ιωάννης) (1862-1938). Λογοτέχνης και δημοσιογράφος 2.(Αναστάσιος) (1857-1920). Καθηγητής της φαρμακευτικής χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Δαμοκλέους (Δαμοκλής). Αυλικός του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου του Πρεσβύτερου. Απ’ αυτόν η περίφημος φράση «Δαμόκλειος σπάθη» προκειμένου για επαπειλούμενο κίνδυνο.

Δαναών (Δαναοί). Ονομασία που απέδιδαν στους Αργείους κατά τους ηρωικούς χρόνους. Στον Όμηρο καλούνται Δαναοί και όλοι οι Έλληνες που εκστράτευσαν κατά της Τροίας.

Δανιήλ (Δανιήλ). Ιουδαίος προφήτης στον οποίο αποδίδεται ένα από τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης (7^ος – 6^ος αι. π.Χ.).

Δαρδανελίων (Δαρδανέλια). Ονομασία που επικράτησε διεθνώς για τον Ελλήσποντο των αρχαίων Ελλήνων, το στενό δηλαδή που χωρίζει τη Θράκη από τη Μικρά Ασία

Δασέας (Δασέα). Κοινότητα της επαρχίας Μεγαλοπόλεως του νομού Αρκαδίας.

Δαυίδ Οσίου (Δαυΐδ). Βασιλεύς του Ισραήλ, δημιουργός ψαλμών υψηλής λυρικότητας.

Δαύλειας (Δαύλεια). Χωριό της επαρχίας Λιβαδειάς, στο νομό Βοιωτίας.

Δάφνης (Δάφνη). Δέντρο αειθαλές, πασίγνωστο από τα πανάρχαια χρόνια.

Δεδούση Λοχαγού (Δεδούσης Ευθύμιος). Λοχαγός που συμμετείχε στο τάγμα 5/24 του Συνταγματάρχη Δ.Ψαρρού, στην αρχή της γερμανικής κατοχής.

Δεκελείας (Δεκέλεια). Περιοχή του νομού Αττικής, στους πρόποδες της Πάρνηθας.

Δεληγιάννη (Δεληγιάννης). Επίθετο δυο οικογενειών από τη Γορτυνία της Αρκαδίας, που διακρίθηκαν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Δεληγιώργη (Δεληγιώργης)(1829-1879). Επαμεινώνδας, Έλληνας πολιτικός από το  Μεσολόγγι. Στα 1862 έλαβε μέρος στη στάση κατά του Όθωνα, και υπαγόρεψε το ψήφισμα για την κατάργηση της δυναστείας.

Δελφών (Δελφοί). Χωριό της επαρχίας Παρνασσίδας, στο νομό Φωκίδας. Έχει πληθυσμό 1.499 κατοίκους (1991) και αποτελεί δήμο. Βρίσκεται κοντά στα ερείπια της αρχαίας ομώνυμης πόλης και του φημισμένου μαντείου.

Δεξίονος (Δεξίων). Προσωνύμιο του τραγικού ποιητή Σοφοκλή, που διακρίνονταν για την ευσέβειά του. Αποδόθηκε σ’ αυτόν μετά το θάνατό του, από τους Αθηναίους που ανήγειραν ηρώον του Δεξίονος (δηλ. του δεξαμένου το θεό) και προσέφεραν θυσίες κάθε έτος.

Δερβενακίων (Δερβενάκια). Στενό πέρασμα ανάμεσα στην Κόρινθο και το Άργος γνωστό ως «Στενά των Δερβενακίων». Εκεί τον Ιούλη του 1822 ο Κολοκοτρώνης κατενίκησε το στρατό του Δράμαλη.

Δεριγνύ (Δεριγνύς Ερρίκος) (1782-1835). Εξελληνισμένος τύπος του ονόματος De Rigny, του επικεφαλής του γαλλικού στόλου στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου το 1827 εναντίον του Ιμπραήμ.

Δεστούνη (Δεστούνης). 1.(Σπύρος). Λόγιος από την Κεφαλλονιά 2.(Γαβριήλ). Καθηγητής ελληνικής και βυζαντινής αρχαιολογίας, στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης (1818-1895).

Δήλου (Δήλος). Νησί των Κυκλάδων στο νότιο Αιγαίο, όπου κατά την παράδοση γεννήθηκε ο Απόλλωνας, σπουδαίο λατρευτικό κέντρο στην αρχαιότητα.

Δημακοπούλου (Δημακόπουλος Ιωάννης). Φρούραρχος της Μονής Αρκαδίου κατά την κρητική επανάσταση του 1866-69.

Δήμητρα (Δήμητρα). Θεά των αρχαίων Ελλήνων που συμβόλιζε τη γη και προστάτευε τη γεωργία. Ήταν κόρη του Δία και της Ρέας. Λατρευόταν σε πολλά μέρη (Βοιωτία, Αρκαδία, Ηλεία) μα πιο πολύ στην Ελευσίνα, όπου η λατρεία της εξελίχθηκε σε μυστήριο.

Δημητρακοπούλου Ν. (Δημητρακόπουλος Νικόλαος). Υπουργός της κυβέρνησης Ελ.Βενιζέλου.

Δημητροκάλη Μιχ. (Δημητροκάλης). Δε βρέθηκε.

Δημόκριτου (Δημόκριτος) (5^ος-4^ος αι. π.Χ.). Έλληνας φιλόσοφος από τα Άβδηρα, ο κυριότερος εκπρόσωπος της ατομικής θεωρίας στην αρχαιότητα.

Δημοσθένους (Δημοσθένης). Έλληνας πολιτικός και ρήτορας, ο πιο μεγάλος του αρχαίου κόσμου.  Οι γονείς του ήταν εύποροι αλλά στα επτά του, έχασε τον πατέρα του. Οι κηδεμόνες του λεηλάτησαν την περιουσία του και άρχισε δικαστικούς αγώνες εναντίον τους.

Δημοχάρους (Δημοχάρις). Αθηναίος πολιτικός, ρήτορας και ιστορικός (360-275 π.Χ.).Τα ιστορικά του έργα αναφέρονται στη σύγχρονη του εποχή και σώζονται μερικά αποσπάσματα από αυτό.

Διάκου Αθ. (Διάκος Αθανάσιος) (Μουσουνίτσα Παρνασσίδος 1786 – Λαμία 1821). Αγωνιστής του 1821 και Εθνομάρτυρας. Χειροτονήθηκε διάκος και κράτησε αυτό το επώνυμο ενώ το κανονικό ήταν Γραμματικός. Διακρίθηκε στη μάχη της Αλαμάνας και πέθανε με μαρτυρικό θάνατο στις 23 Απρίλη του 1821.

Διακοφτού (Διακοφτό). Πεδινή κωμόπολη (2.290 κατ.) του νομού Αχαΐας, 164 χλμ. από την Αθήνα. Αφετηρία του οδοντωτού σιδηροδρόμου που καταλήγει στα Καλάβρυτα διασχίζοντας την κοιλάδα του Βουραϊκού.

Διδούς (Διδώ). Μυθολογικό πρόσωπο, κόρη του βασιλιά της Τύρου Βήλου, ιδρύτρια της Καρχηδόνας.

Διδυμοτείχου (Διδυμότειχο). Πεδινή κωμόπολη του νομού Έβρου.

Διδύμων (Δίδυμοι). 1.Αστερισμός του Β. ημισφαιρίου 2.Το τρίτο ζώδιο του ζωδιακού κύκλου 3.Αρχαία πόλη της Ιωνίας.

Διογένους (Διογένης) (Σινώπη 400-Κόρινθος 325 π.Χ.). Ο πιο γνωστός από τους κυνικούς φιλόσοφους.

Διομήδη (Διομήδης). Βασιλιάς του Άργους, ήρωας του Τρωϊκού πολέμου.

Διονύσου (Διόνυσος). Αρχαιοελληνική θεότητα, ο νεότερος και πιο δημοφιλής από τους θεούς του Ολύμπου. Δίδαξε στον κόσμο την αμπελουργία και την παρασκευή του οίνου. Γιός του Δία και της Σεμέλης, κόρη του βασιλιά της Θήβας. Από τις δικές του γιορτές γεννήθηκε η δραματική ποίηση.

Διός (Ζεύς). Αρχαιοελληνική θεότητα, κορυφαία στο δωδεκάθεο. Εγγονός του Ουρανού και της Γαίας, γιός του Κρόνου και της Ρέας. Προς τιμήν του γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια οι Ολυμπιακοί αγώνες.

Διστόμου (Δίστομο). Ημιορεινή κωμόπολη του νομού Βοιωτίας. Κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο στις 10 Ιουνίου 1944 οι Γερμανοί σκότωσαν 218 κατοίκους, μεταξύ των νεκρών 20 βρέφη, 45 παιδιά και 42 υπερήλικες.

Δοϊράνης (Δοϊράνη). Λίμνη της Μακεδονίας, στα σύνορα με την Π.Γ.Δ.Μ.

Δολιανών (Δολιανά). 1.Ορεινός οικισμός του νομού Ιωαννίνων στο δυτικό Ζαγόρι, ΒΔ των Ιωαννίνων 2.Ορεινός οικισμός του νομού Αρκαδίας.

Δομοκού (Δομοκός). Μεγάλος ορεινός οικισμός του νομού Φθιώτιδος, έδρα του ομώνυμου δήμου.

Δόξας (Δόξα). Η καλή φήμη, η αίγλη.

Δοξάτου (Δοξάτο). Πεδινή κωμόπολη του νομού Δράμας, τόπος μαρτυρίου την περίοδο της κατοχής.

Δραγούμη (Δραγούμης). Επώνυμο Ελληνικής οικογένειας από το Βογατσικό της Καστοριάς, μέλη της οποίας διακρίθηκαν στα γράμματα και την πολιτική. 1.(Ιωάννης ή Ίων) (1878-1920). Διπλωμάτης, πολιτικός και συγγραφέας, πρωτεργάτης του Μακεδονικού Αγώνα 2.(Στέφανος) (1842-1923). Πολιτικός, πρωθυπουργός το 1910 3.(Φίλιππος) (1890-1980). Διπλωμάτης και πολιτικός.

Δρήρου (Δρηρός). Αρχαία πόλη, βορειοανατολικά της Νεάπολης του Αγ. Νικολάου Κρήτης.

Δροσιάς (Δροσιά). Προάστιο της Αθήνας.

Δροσίνη (Δροσίνης Γεώργιος) (1859-1951). Ποιητής και πεζογράφος από την Αθήνα, ακαδημαϊκός.

Δρόσου Παν. Βρίσκεται μόνο Άγγελος και Γεώργιος.

Δυρού Πύργου (Δυρού πύργος). Γνωστή περιοχή από τα σπήλαια Δυρού στην περιοχή της Λακωνίας. Εδώ έχουν βρεθεί ανθρώπινα οστά και απολιθώματα της νεολιθικής εποχής, ενώ στο σπήλαιο της Αλεπότρυπας βρέθηκαν όπλα, λίθινα και οστέινα εργαλεία, αγγεία, ανθρώπινοι σκελετοί και σχέδια στους τοίχους από την προϊστορική εποχή.

Δωδεκανήσου (Δωδεκάνησος). Τα δώδεκα νησιά του νοτιοανατολικού Αιγαίου Πελάγους.

Δωρίδος (Δωρίς). Επαρχία του νομού Φωκίδας με έδρα το Λιδωρίκι.

Δωριέων (Δωριείς). Οι Δωριείς ήταν ελληνικό φύλο, ένα από τα τέσσερα της αρχαιότητας, το οποίο καταγόταν σύμφωνα με τις γραπτές παραδόσεις από την οροσειρά της Πίνδου.

Δωρίου (Δώριος). Κλίμακα του αρχαίου ελληνικού μουσικού συστήματος. Ο όρος ταυτίζεται απόλυτα με τους όρους δώριος (τρόπος), [δωριστί] (αρμονία).

Ε

Εγνατίας Οδού (Εγνατία Οδός – Via Egnatia). Ρωμαϊκή οδός στρατιωτικής και εμπορικής σημασίας, που άρχιζε από το Δυρράχιο και μέσω Θεσσαλονίκης έφτανε στον Έβρο και στην Κωνσταντινούπολη. Η σημερινή Εγνατία οδός βρίσκεται σχεδόν στην ίδια πορεία ξεκινώντας από την Ηγουμενίτσα και φτάνοντας στα Ελληνοτουρκικά σύνορα.

Εδέσσης (Έδεσσα). Πόλη της κεντρικής Μακεδονία, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας και του Νομού Πέλλας.

Εθν. Αντιστάσεως (Εθνική Αντίσταση). Προς τιμήν της αντίστασης των Ελλήνων εναντίον των Γερμανών την περίοδο 1941-1944.

Ειρήνης (Ειρήνη). Θεά, μια από τις τρεις Ώρες, κόρη του Δία και της Θέμιδος. (μυθ.)

Εκάβης (Εκάβη). Σύζυγος του βασιλιά της Τροίας Πριάμου κατά τον Τρωικό Πόλεμο και μητέρα του Έκτορα. (μυθ.)

Εκάτης (Εκάτη). Θεά της σελήνης, των νεκρών, των φαντασμάτων και της μαγείας, κόρη του Δία ή του Περσέα και της Αστερίας. (μυθ.)

Έκτορος (Έκτωρ). Γιος του Πριάμου και της Εκάβης, και αρχηγός των Τρώων και των συμμάχων κατά την υπεράσπιση της Τροίας. (μυθ.)

Ελαιών (Ελαία). 1.Η ελιά ή ελαιόδενδρο ή λιόδεντρο είναι γένος καρποφόρων δένδρωντης οικογένειας των Ελαιοειδών, το οποίο συναντάται πολύ συχνά στην Ελλάδα. Ο καρπός του ονομάζεται επίσης ελιά και από αυτόν παράγεται το ελαιόλαδο. 2.Ελαιών όρος. Βουνό της Ιερουσαλήμ που συνδέεται με τη ζωή του Χριστού.

Ελασσόνος (Ελασσών). Πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας του νομού Λάρισας.

Ελάτου (Έλατο). 1.Δασικό κωνοφόρο δέντρο 2.Έλατος. Κένταυρος τον οποίο σκότωσε ο Ηρακλής. (μυθ.)

Ελάτων. Όπως παραπάνω.

Ελένης (Ελένη). 1.Η αποκαλούμενη και Ωραία Ελένη, περίφημη για την ομορφιά της, στην ελληνική μυθολογία ήταν κόρη του Τυνδάρεω και σύζυγος του Μενέλαου, του βασιλέα της Σπάρτης. Η αρπαγή της από τον Πάρη και η μεταφορά της στην Τροία έγινε αφορμή, σύμφωνα με το μύθο, του Τρωικού Πολέμου. Ο Όμηρος την ονομάζει κόρη του Δία 2.Η Φλαβία Ιουλία Ελένη, επίσης γνωστή ως Αγία Ελένη, Ελένη Αυγούστα και Ελένη της Κωνσταντινουπόλεως, υπήρξε σύζυγος του Κωνστάντιου Α΄ του Χλωρού και μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου 3.Ή και ως γυναικείο όνομα.

Ελευθερίας (Ελευθερία). 1.Η δυνατότητα του ανθρώπου να δρα χωρίς περιορισμούς 2.Γυναικείο όνομα.

Ελικώνος (Ελικών). Βουνό της Βοιωτίας.

Έλλης (Έλλη). Στη Μυθολογία η Έλλη ήταν η εγγονή του Αιόλου, αδελφή του Φρίξου, παιδιά του Αθάμαντα βασιλιά της Κορώνης της Βοιωτίας και της Ωκεανίδας Νεφέλης.

Ελλησπόντου (Ελλήσποντος). Το αρχαίο όνομα των Δαρδανελίων. Πορθμός που ενώνει το Αιγαίο με την Προποντίδα. Ονομάστηκε έτσι από την Έλλη κόρη του Αθάμαντα που πνίγηκε εκεί μετά από την πτώση της κατά τον γνωστό μύθο του «Φρίξου και της  Έλλης».

Ελπίδος (Ελπίς). 1.Έννοια που σημαίνει προδοσία και αισιοδοξία για το μέλλον 2.Θεότητα που εκπροσωπούσε την ελπίδα.

Επαμεινώνδα (Επαμεινώνδας) (418-362 π.Χ.). Θηβαίος στρατηγός και πολιτικός. Θεμελιωτής της Θηβαϊκής ηγεμονίας

Επιδαύρου (Επίδαυρος). Ιστορική πόλη του νομού Αργολίδας στην ανατολική του πλευρά. Εκεί βρίσκεται το περίφημο για την ακουστική του θέατρο.

Επίκουρου (Επίκουρος) (Σάμος 341 –  Αθήνα 270 π.Χ.). Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος. Ίδρυσε δική του φιλοσοφική σχολή.

Επτάλοφου (Επτάλοφος). 1.Συνοικία της Θεσσαλονίκης  2.Ονομασία της Ρώμης από τον 1^ο αι. μ.Χ.

Ερατοσθένους (Ερατοσθένης). 1.Ένας από τους Τριάκοντα τυράννους της Αθήνας 2.Ερατοσθένης, ο Κυρηναίος (Αλεξάνδρεια 276-194 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας μαθηματικός, γεωγράφος, αστρονόμος και θεωρείται ο πρώτος που υπολόγισε το μέγεθος της γης και κατασκεύασε ένα σύστημα συντεταγμένων με παραλλήλους και μεσημβρινούς.

Ερατούς (Ερατώ). Μία από τις 9 Μούσες της μυθολογίας. Η Μούσα της Λυρικής Ποίησης και των ύμνων.

Εργατικής Πρωτομαγιάς (Εργατική Πρωτομαγιά) (Μάιος του 1886). Είναι η καθιερωμένη εργατική γιορτή προς τιμήν της εξέγερσης των εργατών στο Σικάγο το 1886.

Ερεχθείου (Ερέχθειο). Ναός στην Ακρόπολη Ιωνικού ρυθμού, προς τιμήν του Ερεχθέα, πρώτου οικιστή και βασιλιά των Αθηναίων.

Ερμιονιδών (Ερμιονίδες). Δε βρέθηκε.

Ερυθραίας (Ερυθραία). 1.Κράτος της Ερυθραίας, χώρα της βορειοανατολικής Αφρικής στα παράλια της Ερυθράς θάλασσας 2.Νέα Ερυθραία πρώην Καστρί, βόρειο προάστιο του πολεοδομικού συγκροτήματος των Αθηνών, συνέχεια της Ερυθραίας της μικράς Αφίας.

Ερυμανθείας (Ερυμάνθεια). Χωριό της Αχαΐας, πρώην ανεξάρτητη κοινότητα. Από το 1997 είναι δημοτικό διαμέρισμα  του δήμου Τριταίας.

Ερωτόκριτου (Ερωτόκριτος). Έμμετρη μυθιστορία που συντέθηκε από το Βιτσέντζο Κορνάρο στην Κρήτη το δέκατο έβδομο αι.

Εσθήρος (Εσθήρ). 1. Εβραία κόρη του Αβιχαϊλ, θείου του Μαρδοχαίου  2.Βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης.

Εσκενάζυ Ρ. Ήταν τραγουδίστρια του ρεμπέτικου και άλλων ειδών μουσικής. Το όνομά της ήταν Σάρα Εσκενάζυ.

Εσπερίδων (Εσπερίδες). Νύμφες της ελληνικής μυθολογίας που φύλαγαν τα χρυσά μήλα.

Ετεοκλή (Ετεοκλής). Γιος του Οιδίποδα και της Ιοκάστης. Πατέρας του Λαοδάμαντα.

Ευάνδρου (Εύανδρος). Σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν Αρκάς και οικιστής του Παλλαντίνου λόφου στη Ρώμη. Γιος του Ερμή και της Θέμιδας.

Εύας (Εύας). Η σύντροφος του πρωτόπλαστου Αδάμ.

Ευβοίας (Εύβοια). Νησί του Αιγαίου Πελάγους, είναι το δεύτερο νησί σε μέγεθος και πληθυσμό μετά την Κρήτη.

Ευγενίδου (Ευγενίδης). 1.(Αντρέας). Μεγάλος ευεργέτης της Επανάστασης του 1821 καταγόμενος από τη Μονεμβασιά 2.(Ευγένιος). Εφοπλιστής, ασχολήθηκε με το εμπόριο και με το κληροδότημά του ιδρύθηκε το Ευγενίδιο ίδρυμα.

Ευγενών (Ευγενείς). Αστική τάξη του Μεσαίωνα με κοινωνική και οικονομική επιφάνεια.

Ευδοκίας (Ευδοκία). 1.Όνομα Αγίων της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας 2.(Ευδοκία η Μακρεμβολίτισσα) (;-1096;). Αυτοκράτειρα του Βυζαντίου 3.(Ευδοκία η Παλαιολογίνα) (μισό 13^ου αι.-μισό 14^ου αι.). Βυζαντινή πριγκίπισσα, κόρη του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄.

Ευκαλύπτων (Ευκάλυπτος). Γένος δικοτυλήδονων φυτών της οικογένειας των Μυρτιδόνων, αειθαλές δέντρο μεγάλων διαστάσεων.

Ευκλείδου (Ευκλείδης) (330-275 π.Χ.). Μαθηματικός, γεννήθηκε στη Τύρο της Συρίας και σπούδασε στην Αθήνα, με το έργο του «Στοιχεία» καθιέρωσε τους βασικούς κανόνες της γεωμετρίας και θεωρείται ο «πατέρας» της.

Ευριπίδου (Ευριπίδης) (Αθήνα 480 – Πέλλα 406 π.Χ.). Τραγικός ποιητής αρκετά καλλιεργημένος, είχε δεχτεί την επίδραση του Αναξαγόρα και των σοφιστών. Μεγάλα έργα του: «Άλκηστης», «Μήδεια», «Ιππόλυτος», «Ελένη» κ.α. Είναι ο ποιητής με τα περισσότερα σωζόμενα έργα.

Ευρίπου (Εύριπος). Πορθμός μεταξύ στερεάς Ελλάδας και Εύβοιας.

Ευρύλοχου (Ευρύλοχος). Σύντροφος και γυναικάδελφος του Οδυσσέα, ήταν ο μοναδικός που δεν μεταμορφώθηκε σε χοίρο από την Κίρκη.

Ευρώτα (Ευρώτας). Ποταμός 82 χλμ. της Λακωνίας μεταξύ Ταυγέτου και Πάρνωνα, εκβάλει στο Λακωνικό κόλπο.

Ζ

Ζακύνθου (Ζάκυνθος). Νησί του νότιου Ιονίου πελάγους.

Ζαλόγγου (Ζάλογγο). Βουνό της Ηπείρου συνδεδεμένο με τη θυσία 57 γυναικών από το Σούλι το Δεκέμβρη του 1803.

Ζαλοκώστα (Ζαλοκώστας). 1.(Γεώργιος) (Συρράκο Ηπείρου 1805-Αθήνα 1858). Ποιητής και αγωνιστής του 1821 2.(Ευγένιος) (1855-1887). Διπλωμάτης στις ελληνικές πρεσβείες του Παρισιού, της Ρώμης, της Κωνσταντινούπολης και της Σόφιας  3.(Χρήστος) (Αθήνα 1894-1975). Συγγραφέας και πολιτικός-βουλευτής 1946 και 1952.

Ζαχαρία Καπετάν (Ζαχαρίας Καπετάν) (Πάρνωνας 1760-Μάνη 1805). Κλέφτης και αρματολός της Πελοποννήσου, συνένωσε γύρω του τους οπλαρχηγούς Αναγνωσταρά, Νικηταρά, Πετμεζά κ.α. Είχε υπαρχηγό του τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Ζέας (Ζέα). Λιμάνι του Πειραιά γνωστό κι ως Πασαλιμάνι.

Ζέφυρου (Ζέφυρος). Μυθολογικό πρόσωπο, γιός του Αστραίου και της Ηούς. Σύμβολο του ήταν το άλογο και στις παραστάσεις εικονίζεται φτερωτός. Ουσιαστικά είναι η προσωποποίηση του δυτικού ή βορειοδυτικού ανέμου, γνωστού κι ως πουνέντε.

Ζήκου (Ζήκος Λάμπρος) (19^ος αι.). Εθνικός αγωνιστής, πήρε μέρος στην επανάσταση στην Ήπειρο το 1854 και στην επανάσταση του 1878 προκαλώντας μεγάλες ζημιές στους Τούρκους.

Ζήνωνος (Ζήνων). 1.(474-491),  αυτοκράτορας του Βυζαντίου 2.Ζήνων ο Ελεάτης (5^ος αι. π.Χ.), φιλόσοφος από την Ελέα της κάτω Ιταλίας, μαθητής του Παρμενίδη-από τους σημαντικότερους εκπρόσωπους της Ελεατικής σχολής 3.Ζήνων ο Κιτιεύς (Κίτιον Κύπρου 336-264 π.Χ.), φιλόσοφος και ιδρυτής της Στωικής σχολής 4.Ζήνων ο Σιδώνιος (Σιδώνα Φοινίκης 154 π.Χ.), επικούρειος φιλόσοφος.

Ζωγράφου Λευκής Παναγίας. Προσωνύμιο της Παναγιάς.

Η

Ήβης (Ήβη). Η Ήβη στην ελληνική μυθολογία παρουσιάζεται ως δευτερεύουσα θεά της νεότητας και της ζωντάνιας. Ήταν κόρη του Δία και της Ήρας.

Ηλείας (Ηλεία). Νομός της Πελοποννήσου με πρωτεύουσα τον Πύργο.

Ηλέκτρας (Ηλέκτρα). 1.Κόρη του Αγαμέμνονα 2.Κόρη του Ωκεανού 3.Κόρη του Άτλαντα 4.Θεότητα του φωτός.

Ήλιδος (Ήλις). Αρχαία Ελληνική πόλη, έδρα των Ηλείων.

Ήλιων (Ήλιος). 1.Το κεντρικό σημείο του ηλιακού μας συστήματος και το πλησιέστερο άστρο στη Γη 2.Μυθικός γιος του Υπερίτωνα και της Θείας, αδελφός της Σελήνης.

Ηπείρου (Ήπειρος). Ένα από τα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας. Αποτελείται από τους νομούς Άρτας, Ιωαννίνων, Πρέβεζας και Θεσπρωτίας.

Ηπείρου Βορείου (Βόρειος Ήπειρος). Είναι το βόρειο τμήμα της περιοχής της Ηπείρου, που επιδικάστηκε στην Αλβανία μετά από επίσημες συνθήκες. Ο όρος «Βόρεια Ήπειρος» χρησιμοποιήθηκε επίσημα για πρώτη φορά στις 17 Μαΐου 1914 με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας, προσδιορίζοντας το αυτόνομο κράτος που δημιουργήθηκε στην περιοχή.

Ηρακλειδών (Ηρακλείδες). Στην ελληνική μυθολογία, και γενικότερα στην αρχαία Ελλάδα, με τον όρο Ηρακλείδες αναφέρονται οι γιοί του Ηρακλή και οι απόγονοί τους, ιδιαίτερα οι ηγεμόνες των Δωριέων.

Ηρακλείτου (Ηράκλειτος). Προσωκρατικός φιλόσοφος. Θεωρούσε το πυρ ως αρχή των όντων και την πραγματικότητα ότι βρίσκεται σε διαρκή κίνηση, «τα πάντα ρει».

Ηρακλέους (Ηρακλής). Αρχαίος μυθικός ήρωας, θεωρούμενος ως ο μέγιστος των Ελλήνων ηρώων. Γεννήθηκε στη Θήβα και ήταν γιός του Δία και της Αλκμήνης, απόγονος του Περσέα.

Ηροδότου (Ηρόδοτος). Ιστορικός και γεωγράφος του 5^ου αι. π.Χ. Έγραψε για τους Περσικούς Πόλεμους καθώς και περιγραφές για διάφορα μέρη και πρόσωπα που συνάντησε στα ταξίδια του. Θεωρείται ο πατέρας της ιστορίας.

Ησαΐου (Ησαΐας). Ένας από τους μεγάλους προφήτες.

Ησιόδου (Ησίοδος). Επικός ποιητής του 8^ου π.Χ. αι. από τη Βοιωτία, ο κυριότερος εκπρόσωπος του διδακτικού έπος.

Ηφαίστου (Ήφαιστος). Ο θεός της φωτιάς και της μεταλλουργίας στην ελληνική μυθολογία. Ήταν γιος του Δία και της Ήρας.

Θ

Θάλειας (Θάλεια). Μια από τις εννέα Μούσες κόρη της Μνημοσύνης και του Δία.

Θαλή (Θαλής). Επιστήμονας και φιλόσοφος. Ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, ιδρυτής της ιωνικής σχολής και της φυσικής φιλοσοφίας. Εκτός από το θεώρημα του Θαλή, είναι γνωστός μας για την επιτυχημένη πρόβλεψη της ηλιακής έκλειψης το 585 π.Χ.

Θάσου (Θάσος). Νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου.

Θέμιδος  (Θέμις). Η Θέμις ανήκει στους Τιτάνες, τους πρώτους θεούς της ελληνικής μυθολογίας, παιδιά της Γαίας και του Ουρανού. Σε συμβολικό επίπεδο αντιπροσωπεύει το νόμο και την απαρασάλευτη τάξη, το θείο δίκαιο. Ήταν η δεύτερη κόρη του Δία.

Θεμιστοκλέους (Θεμιστοκλής) (525-461 π.Χ.). Αθηναίος πολιτικός και στρατηγός. Θεμελιωτής της δύναμης της Αθήνας, πρωταγωνίστησε στη ναυμαχία της Σαλαμίνας που σήμανε την οριστική απομάκρυνση των Περσών από την Ελλάδα.

Θεοκλήτου (Θεόκλητος). Όνομα επισκόπων.

Θεόκριτου (Θεόκριτος) (305-245 π.Χ.). Έλληνας βουκολικός ποιητής, ο μεγαλύτερος της αρχαιότητας. Έζησε κι έγραψε στην Κω, στην Σικελία, στην αυλή του τυράννου Ιέρωνα του Β’, και στην Αλεξάνδρεια, κοντά στον βασιλιά Πτολεμαίο το Β΄.

Θεολόγου Ιωάννη (Θεολόγος Ιωάννης). Μαθητής του Χριστού, γιος του Ζεβεδαίου.

Θεοτοκόπουλος (Θεοτοκόπουλος Δομήνικος) (1541-1614). Κορυφαίος Έλληνας ζωγράφος της Αναγέννησης, ένας από τους μεγαλύτερους του κόσμου, γνωστός και ως «ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ», που θα πει Έλληνας. Μαθητής του περίφημου Τισιάνου. Μαθήτεψε επίσης κοντά στους Μπασσάνο και Τιντορέττο. Από τις εικόνες, που ζωγράφισε τότε, ονομαστές είναι η «Θεραπεία του τυφλού» και η «Εκδίωξη των εμπόρων από τον ναό».

Θεοφράστου (Θεόφραστος) (372-287 π.Χ.). Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος. Γεννήθηκε στην Ερεσό της Λέσβου, πατρίδα της περίφημης ποιήτριας Σαπφώς, το 372 π.Χ. Το 323 π.Χ., ο Αριστοτέλης αναγκάστηκε να φύγει από την Αθήνα και χάρισε στον Θεόφραστο την πλούσια βιβλιοθήκη του και του εμπιστεύτηκε να διευθύνει την σχολή του.

Θερίσου (Θέρισο). Χωριό της επαρχίας Κυδωνίας, στο νομό Χανίων. Στο χωριό αυτό συγκεντρώθηκαν, το 1905, 500 ένοπλοι Κρητικοί, με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο, Κων. Μάνο και τον Κων.  Φούμη, οι οποίοι επαναστάτησαν ενάντια του αρμοστή της Κρήτης πρίγκιπα Γεωργίου και κήρυξαν την ένωσή της με την Ελλάδα.

Θερμοπυλών (Θερμοπύλες). Στην αρχαιότητα στενωπός ανάμεσα στο Μαλιακό κόλπο και στο όρος Καλλίδρομο. Πεδίο της ιστορικής μάχης του 480 π.Χ. με πρωταγωνιστή το βασιλιά της Σπάρτη Λεωνίδα, τους 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς.

Θέσπιδος (Θέσπις). Τραγικός ποιητής του 6^ου αι. π.Χ. από την Αθήνα. Θεωρείται ο δημιουργός και θεμελιωτής της δραματικής τέχνης.

Θεσπιέων (Θεσπιείς). Οι κάτοικοι των Θεσπιών.

Θεσπιών (Θεσπιές). Αρχαία πόλη της Βοιωτίας.

Θεσπρωτίας (Θεσπρωτίας). Νομός της Ηπείρου με πρωτεύουσα την Ηγουμενίτσα.

Θεσσαλονίκης (Θεσσαλονίκη). Πόλη της κεντρικής Μακεδονίας, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού.

Θέτιδος (Θέτις). Η πιο αγαθή και πιο αγαπητή θεά από τους θεούς και ανθρώπους. Ήταν κόρη του Νηρέα, του βασιλιά της θάλασσας, γυναίκα του Πηλέα και μητέρα του Αχιλλέα. (μυθ.)

Θηβών (Θήβα). 1.Πόλη του νομού Βοιωτίας με πλούσια ιστορία στην αρχαιότητα 2.Αρχαία πόλη της Αιγύπτου.

Θηραμένου (Θηραμένης). Στρατηγός, πολιτικός και ρήτορας της Αθήνας. Είχε δασκάλους τον Πρόδικο και το Σωκράτη. Στα 411 π.Χ. βοήθησε τον Πείσανδρο και τον Αντιφώντα να εγκαταστήσουν στην Αθήνα την ολιγαρχική τυραννία των τετρακοσίων. Μετά την ήττα της Αθήνας στον Πελοποννησιακό πόλεμο έγινε ένας από τους Τριάκοντα Τυράννους.

Θήρας (Θήρα). Νησί των Κυκλάδων, η Σαντορίνη.

Θησέως (Θησεύς). Ο δεύτερος μεγάλος ήρωας της Ελλάδας μετά τον Ηρακλή. Ήταν ο ενδοξότερος βασιλιάς της Αθήνας, γιός του Αιγέα και της Λίδρας.

Θίσβης (Θίσβη). Κόρη του Ασωπού, επώνυμη ηρωίδα της ομώνυμης βοιωτικής πόλης.

Θουκυδίδου (Θουκυδίδης) (470-396 π.Χ.). Ονομαστός αρχαίος Αθηναίος ιστορικός. Γεννήθηκε το 470 π.Χ. στο δήμο Αλιμούντας (σημερινό Άλιμο) της Αθήνας από γονείς ευγενείς και πλούσιους. Ο Θουκυδίδης, πάνω στην ακμή της ηλικίας του, έζησε τα γεγονότα του Πελοποννησιακού πολέμου, που συνταράξανε την Ελλάδα. Η εξορία του Θουκυδίδη κράτησε 20 χρόνια. Στο διάστημα αυτό ο Θουκυδίδης έμεινε στα κτήματα του, στη Σκαπτή Ύλη, απέναντι από τη Θάσο, αλλά και κοντά στο βασιλιά της Μακεδονίας Αρχέλαο. Θεωρείται ο σημαντικότερος ιστορικός της αρχαιότητας και ο θεμελιωτής της επιστημονικής αντίληψης και ανάλυσης της ιστορίας. Έγραψε την ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου μέχρι το 411 π.Χ.

Θράκης (Θράκη). Είναι μια ιστορική και γεωγραφική περιοχή των Βαλκανίων στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Σήμερα το όνομα Θράκη υποδηλώνει μια περιοχή που εκτείνεται στη νότια Βουλγαρία (βόρεια Θράκη), τη βορειοανατολική Ελλάδα (δυτική Θράκη), και την ευρωπαϊκή Τουρκία (ανατολική Θράκη).

Θυάμιδος (Ο Θύαμις ή Θύαμης ή Καλαμάς). Είναι ο μεγαλύτερος (σε μήκος) ποταμός της Ηπείρου και ο έβδομος μεγαλύτερος της Ελλάδας. Θύαμις είναι το αρχαίο όνομά του, ενώ Καλαμάς αποκαλούνταν στο παρελθόν ο μεγαλύτερος παραπόταμός του, αλλά με το πέρασμα του χρόνου οι δύο ονομασίες ταυτίστηκαν.

Θυάτειρων (Θυάτειρα).  Όνομα αρχαίας πόλης της Λυδίας, στη δυτική Μικρά Ασία, κοντά στη σημερινή πόλη Ακ-Χισάρ. Αρχικά ονομαζόταν “Πελοπία”. Θυάτειρα ονομάστηκε το 290 π.Χ. από το βασιλιά Σέλευκο Α΄ το Νικάνορα.

Ι

Ιασίου (Ιάσιο). Πόλη της Ρουμανίας, πρώην πρωτεύουσα της ηγεμονίας της Μολδοβλαχίας.

Ιάσονος (Ιάσων). Στην ελληνική μυθολογία ήταν ο ήρωας που ηγήθηκε της Αργοναυτικής Εκστρατείας. Ο Ιάσονας ήταν γιος του Αίσονα και της Πολυμήδης, της θείας του Οδυσσέα.

Ιβίσκου (Ιβίσκος). Φυτό που η καταγωγή του είναι από την ανατολική Ασία.

Ιδομενέως (Ιδομενεύς). Ήταν βασιλιάς της Κρήτης, γιος του Δευκαλίωνα και εγγονός του Μίνωα. Συμμετείχε και διακρίθηκε για την αντρειοσύνη του στον πόλεμο της Τροίας.

Ιεράπετρας (Ιεράπετρα). Πόλη του νομού Λασηθίου της Κρήτης.

Ιερεμίου (Ιερεμίας). Ένας από τους μεγάλους προφήτες των Ιουδαίων (7^ος αι. π.Χ.).

Ιθάκης (Ιθάκη). Είναι το μικρότερο μετά τους Παξούς νησί των Επτανήσων. Μαζί με άλλα μικρότερα νησιά αποτελεί την επαρχία Ιθάκης που ανήκει στο νομό Κεφαλληνίας.

Ιθώμης (Ιθώμη). Αρχαίο οχυρό στην περιοχή της Μεσσηνίας, στο νοτιοδυτικό τμήμα της Πελοποννήσου.

Ικαρίας (Ικαρία ή Ικαριά  και παλαιότερα Δολύχι). Είναι νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου και υπάγεται στο Νομό Σάμου. Πρωτεύουσα του νησιού είναι ο Άγιος Κήρυκος (νοτιοανατολική ακτή), ενώ δεύτερος αναπτυσσόμενος λιμένας είναι ο Εύδηλος (βόρεια ακτή).

Ικάρων (Ίκαρος). Μυθικό πρόσωπο γιος του σπουδαίου τεχνίτη Δαίδαλου. Ο πρώτος ο οποίος δοκίμασε να πετάξει με φτερά (μυθ.). Προς τιμή του ο τίτλος της Σχολής Ικάρων.

Ικονίου (Ικόνιο). Πόλη στην κεντρική Τουρκία στο υψίπεδο της Ανατολίας.

Ικτίνου (Ικτίνος). Έλληνας αρχιτέκτονας του δεύτερου μισού του 5^ου αι. π.Χ. Αρχιτέκτονας του Παρθενώνα στην Ακρόπολη, του Τελεστήριου στην Ελευσίνα και τον Επικούρειου Απόλλωνα στη Φιγαλία.

Ίμβρου (Ίμβρος). Νησί της Τουρκίας στο βορειοανατολικό Αιγαίο.

Ιοκάστης (Ιοκάστη). Ήταν κόρη του Βοιωτού ήρωα Μενοικέα, αδελφή του Κρέοντα και της Ιππονόμης, σύζυγο του Αλκαίου. Αποτελεί το δεύτερο τραγικό πρόσωπο του Θηβαϊκού Κύκλου, μετά τον Οιδίποδα. Παντρεύτηκε τον Λάιο, βασιλιά της Θήβας. (μυθ.)

Ίου (Ίος). Κυκλαδίτικο νησί κοντά στη Σαντορίνη.

Ιουλιανού (Ιουλιανός). Αυτοκράτορας του Βυζαντίου (361-363).

Ιουστινιανού (Ιουστινιανός). Ήταν το όνομα αυτοκρατόρων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Συνηθέστερα εννοείται ο Ιουστινιανός Α΄ (527-565).

Ιππάρχου (Ίππαρχος). 1.Τύραννος των Αθηνών από το 527 π.Χ., γιος του Πεισίστρατου. Δολοφονήθηκε από τον Αρμόδιο και τον Αριστογείτονα το 514 π.Χ. 2.(2^ος αι. π.Χ.) Θεωρείται ο μεγαλύτερος αστρονόμος της αρχαιότητας, από τη Νίκαια της Βιθυνίας.

Ιππίου (Ιππίας). 1.Γιος του Πεισίστρατου, τύραννος της Αθήνας (528-510 π.Χ.) 2.Ο Ηλείος, σοφιστής των χρόνων του Σωκράτη.

Ιπποκράτους (Ιπποκράτης) (περίπου 460-360 π.Χ.). Ήταν περίδοξος Έλληνας γιατρός, ο πρώτος που ταξινόμησε συστηματικά την ιατρική και επιχείρησε μια μεθοδευμένη θεραπεία των νοσημάτων. Αρχικά υπήρξε μαθητής του ίδιου του πατέρα του, κατόπιν του Πρόδικου, του Γοργία, του ρήτορα Λεοντίνου και του Δημόκριτου του Αβδηρίτη.

Ισθμίων (Ίσθμια). Πανελλήνιοι αγώνες της αρχαίας Ελλάδας. Σύμφωνα με τον μύθο, ιδρυτής του θεσμού των Ισθμίων ήταν ο Ποσειδώνας, κατά άλλους ο Θησέας. Η ιστορία τους αρχίζει το 582 π.Χ. όταν διοργανώθηκαν για πρώτη φορά. Διοργανώνονταν κάθε δύο χρόνια, στα μέσα του καλοκαιριού και κρατήθηκαν μέχρι τον καιρό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η διεξαγωγή των αγώνων γίνονταν από την πόλη της Κορίνθου, μέχρι το 146 π.Χ., όταν η Κόρινθος καταστράφηκε και η διεξαγωγή πέρασε στα χέρια της Σικυώνας μέχρι που να ξανακτιστεί η Κόρινθος.

Ισιδώρου (Ισίδωρος). 1.(Ισίδωρος ο Μιλήσιος) (6^ος αι.). Ήταν Έλληνας μαθηματικός, μηχανικός και αρχιτέκτονας. Ως βοηθός του Ανθέμιου από τις Τράλλεις, συμμετείχε στην ανοικοδόμηση του ναού της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, έχοντας μεγάλη συμβολή στην εκπόνηση και υλοποίηση των αρχιτεκτονικών σχεδίων 2.Όνομα αγίων και πατριαρχών της ορθόδοξης εκκλησίας.

Ισμήνης (Ισμήνη). Η κόρη του Οιδίποδα και της Ιοκάστης, αδελφή της Αντιγόνης και των διδύμων Ετεοκλή και Πολυνείκη, ανήκει στην τραγική γενιά των Λαβδακιδών. (μυθ.)

Ισοκράτους (Ισοκράτης). Ένας από τους μεγαλύτερους ρήτορες της αρχαιότητας,  (436-338 π.Χ.) έζησε και έγραψε στο ίδιο πολιτισμικό και κοινωνικό πλαίσιο του Πελοποννησιακού πολέμου και την μεταβατική περίοδο από τον αποκαλούμενο χρυσό αιώνα στην περίοδο παρακμής της αθηναϊκής πόλης-κράτους. Γόνος της πλούσιας οικογένειας ενός κατασκευαστή αυλών είχε την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση και μαθήτευσε σε αρκετούς Σοφιστές, όπως και στο Σωκράτη.

Ισσού (Ισσός). Αρχαία πόλη της Κιλικίας όπου ο Μ. Αλέξανδρος νίκησε το Δαρείο το 333 π.Χ.

Ιτέας (Ιτέα). Κωμόπολη του νομού Φωκίδας, επίνειο της Άμφισσας.

Ιφιγενείας (Ιφιγένεια). Μία από τις κόρες του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, γνωστή κυρίως από τη θυσία της στην Αυλίδα. Η Ιφιγένεια δεν αναφέρεται καθόλου στα έπη του Ομήρου, όπου απλώς μία από τις τρεις κόρες του Αγαμέμνονα καλείται Ιφιάνασσα. Μόνο στα Κύκλια έπη αναπτύσσεται ο μύθος της και κυρίως στις τραγωδίες των μεγάλων τραγικών ποιητών. (μυθ.)

Ιωακείμ Πατριάρχου (Ιωακείμ). Όνομα πατριαρχών της ορθόδοξης εκκλησίας.

Ιωαννίνων (Ιωάννινα). Η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη του νομού Ιωαννίνων και της Ηπείρου.

Ιωλκού (Ιωλκός). Αρχαία πόλη της Θεσσαλίας, στη σημερινή Μαγνησία, στους πρόποδες του Πηλίου, πατρίδα του Ιάσονα οποίος απ’ αυτή ξεκίνησε τη μικρασιατική εκστρατεία.

Ιωνά (Ιωνάς). Ένας από τους δώδεκα μικρούς προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης.

Ιωνίας (Ιωνία). Η δυτική παραλιακή χώρα της Μικράς Ασίας μέχρι την καταστροφή του 1922.

Κ

Καβάφη Κωνσταντίνου (Καβάφης Κωνσταντίνος).  Κωνσταντίνος Καβάφης το γένος Γεωργάκη Φωτιάδη, ή Κ. Π. Καβάφης, γεννήθηκε στις 29 Απριλίου 1863 στην Αλεξάνδρεια, όπου οι γονείς του εγκαταστάθηκαν εγκαταλείποντας την Κωνσταντινούπολη το 1840. Μετά το θάνατο του πατέρα του το 1870 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αγγλία (Λίβερπουλ και Λονδίνο) όπου έμεινε μέχρι το 1876. Στην Αλεξάνδρεια ο Kαβάφης διδάχτηκε αγγλικά, γαλλικά και ελληνικά με οικοδιδάσκαλο και συμπλήρωσε τη μόρφωσή του για ένα-δύο χρόνια στο Ελληνικό Εκπαιδευτήριο της Αλεξάνδρειας. Έζησε επίσης για τρία χρόνια, που ήταν τα κρισιμότερα στην ψυχοδιανοητική του διαμόρφωση, στην Πόλη (1882-84). Το 1897 ταξίδεψε στο Παρίσι και το 1903 στην Αθήνα, χωρίς από τότε να μετακινηθεί από την Αλεξάνδρεια για τριάντα ολόκληρα χρόνια. Επαγγελματικά, ο Καβάφης δυσκολεύτηκε να προσαρμοστεί. Ύστερα από περιστασιακές απασχολήσεις σε χρηματιστηριακές επιχειρήσεις, αποφάσισε να γίνει δημόσιος υπάλληλος και διορίστηκε σε ηλικία 26 χρονών στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων στην Υπηρεσία του Τρίτου Κύκλου Αρδεύσεων, όπου παρέμεινε έως τον Μάρτιο του 1932, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του, στα γενέθλια των 70 χρόνων του.

Κάδμου (Κάδμος). Γιος του Αγήνορα και της Τηλέφασσας, αδελφός του Φοίνικα, του Κίλικα και της Ευρώπης, ιδρυτής των Θηβών. (μυθ.)

Καζαντζάκη Νίκου (Καζαντζάκης Νίκος) (1883-1957). Έλληνας μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Ένας απ’ τους πιο σημαντικούς Έλληνες συγγραφείς του 20^ου αι., γνωστότερος για τα έργα του «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται», «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» και «Ο Τελευταίος Πειρασμός» που έχουν γίνει και ταινίες. Είναι ο περισσότερο μεταφρασμένος σύγχρονος Έλληνας συγγραφέας.

Καϊάφα (Καϊάφας). 1.Αρχιερέας των Εβραίων, γνωστός από τη δίκη του Χριστού 2.Γνωστή λίμνη στο νομό Ηλείας.

Καΐρη (Καϊρης). 1.(Θεόφιλος). Θεολόγος και φιλόσοφος, αγωνιστής του 1821 και Φιλικός 2.(Μιχαήλ). Αγωνιστής του 1821. Πολέμησε στην επανάσταση στο σώμα ενόπλων από την Άνδρο.

Καισαρείας (Καισάρεια). 1.Πόλη της Τουρκίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας 2.Πόλη της Παλαιστίνης, κοντά στις εκβολές του Ιορδάνη.

Κακαβιάς (Κακαβιά). Πόλη  στα ελληνοαλβανικά σύνορα κοντά στα Ιωάννινα.

Κακλαμάνου (Κακλαμάνος Δημήτρης) (1872-1949). Δημοσιογράφος διπλωμάτης και λόγιος. Πρεσβευτής από το 1918-1935 στο Λονδίνο. Μετέφρασε πολλά ποιήματα του Βύρωνα.

Κάκτου (Κάκτος). Κοινή ονομασία μιας ομάδας δικοτυλήδονων σαρκοφύτων, τα οποία ανήκουν στην οικογένεια των κακτιδών.

Καλαβρύτων (Καλάβρυτα). Μεγάλος ορεινός οικισμός του νομού Αχαΐας. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής βρήκαν το θάνατο σε αντίποινα 1100 άτομα και ανάμεσά του παιδιά κάτω των 14 ετών.

Καλαμά (Καλαμάς). Ποταμός της Ηπείρου, γνωστός και με την αρχαιοελληνική ονομασία θύαμις.

Καλαμιώτου (Καλαμιώτης). 1.(Βενέδικτος). Ιερομόναχος, σταυρώθηκε το 1826 από τον Κιουταχή κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της ακρόπολης 2.(Ιωάννης). Αγωνιστής του 1821 από τον Κάλαμο Αττικής.

Καλαμών (Καλάμαι). Η Καλαμάτα, πρωτεύουσα του νομού Μεσσηνίας.

Καλέργη (Καλέργης). Δημήτρης. Στρατιωτικός και πολιτικός από την Κρήτη, ηγέτης μαζί με το Μακρυγιάννη της επανάστασης της 3^ης Σεπτέμβρη 1843.

Καλίας (Κάλια). Δε βρέθηκε.

Κάλλας Μ. (Κάλλας Μαρία). Καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της υψιφώνου Μαρίας Καλογεροπούλου. Σπούδασε στο ωδείο Αθηνών και στη συνέχεια στην Νέα Υόρκη.

Καλλία (Καλλίας). Στρατηγός και άνηκε στην πολιτική παράταξη του Περικλή (5^ος αι. π.Χ.).

Καλλιδρομίου (Καλλίδρομο). Κορυφή της Οίτης, στο νομό Φθιώτιδος.

Καλλιμάχου (Καλλίμαχος). 1. Αθηναίος πολέμαρχος στη μάχη του Μαραθώνα 2.Ποιητής και λόγιος των Αλεξανδρινών χρόνων (305-204 π.Χ.).

Καλλιόπης (Καλλιόπη). Μυθολογικό πρόσωπο. Ήταν η πρώτη από τις εννέα μούσες, κόρη του Δία και της Μνημοσύνης.

Καλλιπόλεως (Καλλίπολις). 1.Πόλη της ανατολικής Θράκης 2.Πόλη της δυτικής Αιτωλίας 3.Συνοικία του Πειραιά 4.Πόλη της Τουρκίας.

Καλυδωνίας (Καλυδωνία). Κοινότητα επαρχίας Κισσάμου νομού Χανίων.

Καλυδώνος (Καλυδών). Μυθολογικό πρόσωπο. Αναφέρεται ως η ηρωίδα που έδωσε το όνομα της στο δάσος με βελανιδιές της ομώνυμης αρχαίας αιτωλικής πόλης.

Καλύμνου (Καλύμνος). Νησί των Δωδεκανήσων.

Καλυψούς (Καλυψώ). Νύμφη, κόρη του Άτλαντα η οποία  υποδέχθηκε τον Οδυσσέα στο νησί της ως ναυαγό και τον κράτησε κοντά της επί δέκα χρόνια. (μυθ.)

Κανακάρη (Κανακάρης). 1.(Αθανάσιος). Ήταν Πατρινός πολιτικός και προεστός. Έλαβε μέρος στην επανάσταση του 1821 και διατέλεσε πρόεδρος του Εκτελεστικού Σώματος του νέου ελληνικού κράτους 2.(Λουκάς Κανακάρης-Ρούφος) (1878 – 11 Νοεμβρίου 1949). Ήταν Πατρινός πολιτικός, ο οποίος είχε εκλεγεί πολλάκις βουλευτής και είχε συμμετάσχει σε πολλές κυβερνήσεις ως υπουργός.

Κανάρη Κ. (Κανάρης Κωνσταντίνος). (1793-1877). Ήταν σημαντική μορφή του ναυτικού αγώνα κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και μετέπειτα ναύαρχος και πολιτικός, πρωθυπουργός της Ελλάδας κατά τα έτη 1864-65 και 1877.

Καπετάν Χρονά  (Καπετάν Χρονάς). Αρματολός και δημογέροντας ο οποίος καταγόταν από το Χρυσοβίτσι της επαρχίας Μαντινείας της Αρκαδίας. Κατά την εισβολή των Βενετών στη Πελοπόννησο (1687) βοήθησε το στρατηγό Φραγκίσκο Μοροζίνη να καταλάβει τη Καρύταινα και όλη τη Γορτυνία.

Καποδιστρίου (Καποδίστριας Ιωάννης) (1776-1831). Ήταν Έλληνας διπλωμάτης και πολιτικός που διετέλεσε πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας και νωρίτερα υπουργός εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Καραθεοδωρή (Καραθεοδωρής Κωνσταντίνος) (1873–1950). Κορυφαίος σύγχρονος Έλληνας μαθηματικός που διακρίθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο, καθηγητής και ακαδημαϊκός ελληνικών και ξένων Πανεπιστημίων και ακαδημιών.

Καραϊσκάκη (Καραϊσκάκης Γεώργιος) (1780-1827). Υπήρξε στην αρχή σπουδαίος αρματολός και στη συνέχεια κατέστη κορυφαίος στρατηγός της Επανάστασης του 1821.

Καρδαμύλης (Καρδαμύλη). Παραθαλάσσιο χωριό που βρίσκεται στη Μάνη στη νότια Πελοπόννησο.

Καρδίτσης (Καρδίτσα). Πόλη και πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού της Θεσσαλίας.

Καρκαβίτσα (Καρκαβίτσας Ανδρέας) (1865-1922). Ένας από τους τρεις μεγάλους εκπροσώπους της ηθογραφίας, μαζί με τους Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και Γεώργιο Βιζυηνό και ο κατ’ εξοχήν εκπρόσωπος του νατουραλισμού στη νεοελληνική λογοτεχνία.

Καρόλου (Κάρολος) Όνομα πολλών ηγεμόνων της Ευρώπης. 1.(Ε΄). Βασιλιάς της Ισπανίας, απέκρουσε τους Τούρκους στη Βιέννη 2.(Μαρτέλος). Ηγέτης των Φράγκων, απέκρουσε τους Άραβες στο Πουατιέ (732 μ.Χ.).

Καρπάθου (Κάρπαθος). Το δεύτερο σε έκταση νησί των  Δωδεκανήσων.

Καρπενησίου (Καρπενήσι). Πόλη και πρωτεύουσα του νομού Ευρυτανίας.

Καρτάλη Γ. (Καρτάλης Γιώργος). Πολιτικός και οικονομολόγος από την Αθήνα.

Καρυάτιδος (Καρυάτις). 1.Ονομασία παρθένων από τις Καρυές της Λακωνίας που χόρευαν σε θρησκευτικές γιορτές 2.Τύπος γυναικείου αγάλματος που αντικαθιστά κίονες.

Καρύστου (Κάρυστος). Παραθαλάσσια κωμόπολη και λιμάνι στη νότια Εύβοια πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας.

Καρυταίνης (Καρύταινα). Κωμόπολη της Γορτυνίας του νομού Αρκαδίας.

Κασσάνδρας (Κασσάνδρα). Μυθική μάντισσα, κόρη του βασιλιά της Τροίας Πριάμου και της Εκάβης.

Κασσιανής (Κασσιανή). Βυζαντινή ποιήτρια και μελωδός του 9^ου αι. μ.Χ.

Καστέλλας (Καστέλλα). Συνοικία του Πειραιά.

Καστοριάς (Καστοριά). Πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού της Μακεδονίας.

Κατράκη Μ. (Κατράκης Μάνος) (1908-1984). Ο Μάνος Κατράκης υπήρξε σπουδαίος πρωταγωνιστής και θιασάρχης, γεννήθηκε στο Καστέλι Κισσάμου των Χανίων της Κρήτης. Εξορίστηκε για τις πολιτικές ιδέες του.

Κατσαντώνη  (Κατσαντώνης Αντώνης) (1777-1808). Ονομαστός κλέφτης, ο οποίος έδρασε επί τουρκοκρατίας, στα προεπαναστατικά χρόνια στην περιοχή των Αγράφων, του Βάλτου και του Ξηροποτάμου Αιτωλοακαρνανίας.

Κατσώνη Λ. (Κατσώνης Λάμπρος) (1752-1804). Θαλασσομάχος της προεπαναστατικής περιόδου από τη Λιβαδειά.

Καψάλη (Καψάλης). 1.(Χρήστος) (1751-1826). Μεσολογγίτης ήρωας της επανάστασης του 1821 2.(Γεράσιμος) (1873-1962). Ανώτατος εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

Κέκροπος (Κέκροψ). Ο πρώτος βασιλιάς και ιδρυτής των Αθηνών κατά τη μυθολογία.

Κέννεντυ Τζων (Τζων Κέννεντυ) (1617-1963). Ήταν Πρόεδρος των ΗΠΑ, ο 35ος κατά σειρά. Ιρλανδικής καταγωγής, ο πρώτος καθολικός Πρόεδρος των ΗΠΑ, γεννήθηκε στις 29 Μαΐου 1917 στη Μασσαχουσέτη των ΗΠΑ. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ το 1940 και υπηρέτησε στο Ναυτικό των ΗΠΑ. Μετά τον πόλεμο εξελέγη μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων για την πολιτεία της Μασσαχουσέτης και το 1953 εξελέγη Γερουσιαστής, πάλι της ίδιας πολιτείας. ΤέλοςφόρμαςΑρχήφόρμαςΔολοφονήθηκε στο Ντάλας του Τέξας στις 22 Νοεμβρίου 1963.

Κενταύρων (Κένταυρος). Άγριο τέρας, μισό άνθρωπος και μισό άλογο. Ζούσαν στα όρη της Θεσσαλίας. (μυθ.)

Κεραμικού (Κεραμικός). Ο αρχαίος Κεραμικός βρισκόταν στις βορειοδυτικές παρυφές της αρχαίας Αθήνας και επεκτεινόταν τόσο μέσα όσο κι έξω από τα τείχη που διασχίζουν το χώρο των ανασκαφών.

Κερασούντος (Κερασούς). Παραλιακή πόλη του Πόντου, δυτικά της Τραπεζούντας.

Κερκύρας (Κέρκυρα). Η Κέρκυρα είναι το βορειότερο νησί του συμπλέγματος των Επτανήσων, στο Ιόνιο Πέλαγος.

Κεφαλληνίας (Κεφαλληνία). Νησί του Ιονίου πελάγους, η σημερινή Κεφαλονιά.

Κηπουπόλεως (Κηπούπολις). Περιοχή του Δήμου Περιστερίου.

Κήπων (Κήποι). 1.Τα μικρά περιβόλια 2.Περιοχή στα σύνορα Ελλάδος-Τουρκίας.

Κηφισού Λεωφ. (Κηφισός). Είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Αττικής. Πηγάζει από το φυσικό κόμβο των ορέων Πεντέλης και Πάρνηθας Αττικής και διχοτομεί την πρωτεύουσα μέχρι την εκβολή του στο Φαληρικό όρμο στο Σαρωνικό.

Κιλκίς (Κιλκίς). Πόλη και νομός της Κεντρικής Μακεδονίας.

Κίμωνος (Κίμων) (310-449 π.Χ). Αθηναίος πολιτικός και στρατιωτικός, γιος του Μιλτιάδη.

Κιουταχείας (Κιουτάχεια). Πόλη της βορειοδυτικής ασιατικής Τουρκίας, η πατρίδα του Αισώπου.

Κισσάβου (Κίσσαβος). Η Όσσα είναι βουνό της Θεσσαλίας, γνωστό επίσης με το όνομα Κίσσαβος, στα βυζαντινά χρόνια λεγόταν και όρος των κελιών (εξαιτίας των πολλών μοναστηριών που είχε).

Κλεάνθους (Κλεάνθης). 1.(Σταμάτης) (1802-1862). Αρχιτέκτονας και πολεοδόμος από τη Κοζάνη. Ανάμεσα στα έργα του και ο πύργος της Δουκίσσης Πλακεντίας στην Πεντέλη 2.Στωικός φιλόσοφος, μαθηματικός και διάδοχος του Ζήνωνος 3. Κορίνθιος ζωγράφος της αρχαϊκής εποχής.

Κλεάρχου (Κλέαρχος). Σπαρτιάτης στρατηγός που διακρίθηκε στον Πελοποννησιακό πόλεμο.

Κλεισθένους (Κλεισθένης). Αθηναίος πολιτικός και νομοθέτης, ιδρυτής της αθηναϊκής Δημοκρατίας (6^ος αι. π.Χ.).

Κλεισούρας (Κλεισούρα). Ιστορικό χωριό του νομού Καστοριάς που καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Γερμανούς στις 5 Απρίλη του 1944.

Κλείτορος (Κλείτωρ). Πόλη  της Αρκαδίας.

Κλεομένους (Κλεομένης). Γιος του βασιλιά της Σπάρτης, Λεωνίδα Β΄, πήρε το θρόνο όταν ο πατέρας του πέθανε το 235 π.Χ. και βασίλεψε μέχρι το 219 π.Χ. Εξακολουθούσε τις μεταρρυθμίσεις του Άγη Δ’, προσπαθώντας να αποκαταστήσει την Σπάρτη ως την μεγάλη δύναμη της Πελοποννήσου. Δεν το πέτυχε ποτέ και πέθανε το 219 π.Χ.

Κλεοπάτρας (Κλεοπάτρα). Όνομα επτά βασιλισσών της Αιγύπτου. Πιο γνωστό αυτό της Κλεοπάτρας Ζ΄ τελευταίας βασίλισσας (51-30 π.Χ.) του ελληνιστικού βασιλείου και ερωμένης του Ιούλιου Καίσαρα και του Μάρκου Αντωνίου.

Κνωσσού (Κνωσσός). Αρχαία πόλη της Κρήτης, κέντρο του μινωϊκού πολιτισμού.

Κόδρου (Κόδρος). Μυθικός βασιλιάς της Αθήνας.

Κολοκοτρώνη (Κολοκοτρώνης Θεόδωρος) (3 Απριλίου 1770 – 4 Φεβρουαρίου 1843). Από τις σημαντικότερες μορφές της ελληνικής επανάστασης. Κλέφτης, από φημισμένη οικογένεια κλεφταρματολών, την προεπαναστατική περίοδο θ’αναδειχθεί στρατιωτική ιδιοφυΐα στη διάρκεια του αγώνα. Θα συνδέσει τ’όνομά του με την εποποΐα των Δερβενακίων, όταν θα σταματήσει το στρατό του Δράμαλη. Στη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου θα χάσει το γιο του Πάνο και ο ίδιος θα φυλακιστεί. Θα καταδικαστεί σε θάνατο την περίοδο της βαυαροκρατίας σε μια δίκη παρωδία (1834).

Κολωνού (Κολωνός). Όνομα δύο αρχαίων δήμων της Αττικής.

Κόμης (Κόμη). Οι κλάδοι και το φύλλωμα του φυτού στη Βοτανική.

Κομνηνών (Κομνηνοί). Αυτοκρατορική Βυζαντινή Δυναστεία – Οίκος (1057-1185) με διάρκεια 128 έτη. Γενάρχης της Δυναστείας ο Μανουήλ Κομνηνός (+1020) και ιδρυτής της Δυναστείας ο Ισαάκιος Α’ ο Κομνηνός.

Κονδύλη Γεωργίου (Κονδύλης Γεώργιος) (1878-1936). Στρατιωτικός και πολιτικός από την Ευρυτανία, πρωθυπουργός (1926), αντιβασιλιάς (1935).

Κονίτσης (Κόνιτσα). Η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας του νομού Ιωαννίνων.

Κοπανακίου (Κοπανάκι). Έδρα του δήμου Αετού του νομού Μεσσηνίας.

Κοραή (Κοραής Αδαμάντιος) (27 Απριλίου 1748, Σμύρνη – 6 Απριλίου 1833 Παρίσι, Γαλλία). Ήταν Έλληνας φιλόλογος με βαθιά γνώση του ελληνικού πολιτισμού. Ο Κοραής είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νεοελληνικού διαφωτισμού και μνημονεύεται κυρίως για τις γλωσσικές του απόψεις.

Κοραλλίων (Κοράλλι). Γένος γοργονωδών αλκυοναρίων.

Κορδάτου Γ. (Κορδάτος Γιάννης). Μαρξιστής ιστορικός και πρωτεργάτης του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος από τη Ζαγορά του Πηλίου (1891-1961).

Κορίνης (Κόρινα). Αρχαία ποιήτρια από τη Βοιωτία (5^ος αι. π.Χ.).

Κορίνθου (Κόρινθος). Πόλη και ο τρίτος σημαντικός λιμένας της Πελοποννήσου. Είναι η έδρα του ομώνυμου Δήμου, η πρωτεύουσα του νομού Κορινθίας.

Κορομηλά (Κορομηλάς). 1.(Ανδρέας) (1811-1858). Εκδότης και αγωνιστής από την Αθήνα 2.(Δημήτριος) (1850-1898). Δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας 3.(Λάμπρος) (1856-1923). Διαπρεπής πολιτικός, οικονομολόγος και διπλωμάτης.

Κορυτσάς (Κορυτσά). Πόλη της Αλβανίας. Βρίσκεται κοντά στα ελληνικά σύνορα κι ο πληθυσμός της είναι 65.000 κάτοικοι. Σήμερα η Κορυτσά είναι βιομηχανική περιοχή.

Κορώνης (Κορώνη). Παραλιακή πόλη του Νομού Μεσσηνίας. Είναι φημισμένη για το Βενετσιάνικο κάστρο που δεσπόζει πάνω από την πόλη.

Κοτζιά (Κοτζιάς). 1.(Κώστας) (1921-1979). Λογοτέχνης από την Αθήνα, βασικός εκπρόσωπος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού στην ελληνική λογοτεχνία 2.(Αλέξανδρος) (1926-1992). Μυθιστοριογράφος, κριτικός και μεταφραστής από την Αθήνα, αδελφός του Κώστα 3.(Γεώργιος) (1918-1977). Γιατρός, νευροφυσιολόγος από τα Χανιά, ερευνητής, ακαδημαϊκός.

Κοτοπούλη (Κοτοπούλη Μαρίκα). Μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιός. Γεννήθηκε στις 3 Μαΐου 1887 στην Αθήνα. Ήταν κόρη της ηθοποιού Ελένης και του Δημήτρη Κοτοπούλη.

Κοτυλίου (Κοτύλι). Χωριά στο νομό Κοζάνης και στο νομό Καστοριάς.

Κουμουνδούρου (Κουμουνδούρος Αλέξανδρος). Πρωθυπουργός της χώρας μας μεταξύ των ετών 1865-1882.

Κουν Κ. (Κουν Κάρολος). Ο Κάρολος Κουν του Ερρίκου ήταν κορυφαίος σκηνοθέτης του θεάτρου. Φοίτησε στη Ροβέρτειο Σχολή της Κωνσταντινούπολης και σπούδασε αισθητική στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Ιδρυτής του θεάτρου Τέχνης.

Κουντουριώτιου (Κουντουριώτης). 1.(Παύλος)  (Απρίλιος 1855 – 22 Αυγούστου 1935). Ήταν ναύαρχος του Βασιλικού ναυτικού, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και αρχηγός του Β΄ Στόλου κατά τους Βαλκανικούς πολέμους, αντιβασιλιάς (1920, 1923-24), Πρόεδρος της Δημοκρατίας (1924-29) 2.(Γεώργιος). Πολιτικός της επανάστασης, πρωθυπουργός (1848).

Κρέσνας (Κρέσνα). Χωριό στη Βουλγαρία, στην ανατολική όχθη του Στρυμόνα.

Κρήνης (Κρήνη). Ελληνική ονομασία της πόλης Τσεσμέ στη χερσόνησο της Ερυθραίας της μικράς Ασίας, απέναντι από τη Χίο.

Κρηνίδων (Κρηνίδες). Η κωμόπολη Κρηνίδες είναι πρωτεύουσα του Δήμου Φιλίππων όπου βρίσκεται ο σημαντικότερος ίσως αρχαιολογικός χώρος της ανατολικής Μακεδονίας.

Κρητών (Κρήτες). Οι κάτοικοι της Κρήτης.

Κριεζώτου (Κριεζώτης Νικόλαος) (1785-1853). Σημαντικός οπλαρχηγός του 1821 από την Εύβοια.

Κρίνων (Κρίνα). Μεγάλη κατηγορία ιδιαίτερα όμορφων αγριολούλουδων με παγκόσμια εξάπλωση.

Κρόνου (Κρόνος). 1.Ήταν ο ηγέτης και ο νεότερος της πρώτης γενεάς των τιτάνων, θεών απόγονων της Γαίας και του Ουρανού 2.Είναι ο έκτος πλανήτης από τον Ήλιο και ο δεύτερος μεγαλύτερος του Ηλιακού Συστήματος μετά το Δία, με διάμετρο στον ισημερινό του 120.660 χλμ.

Κροντήρη (Κροντήρης). Βασίλης, πολιτευτής δήμαρχος κατ’ επανάληψη της Καλαμάτας με σημαντικό έργο.

Κρυονερίου (Κρυονέρι). Στην αρχαιότητα αποτελούσε τμήμα της περιφέρειας του δήμου Οίου της αρχαίας πόλης της Δεκέλειας, που τοποθετείτο στη μεσόγαια τριττύα, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση του Κλεισθένους. Σήμερα αποτελεί αναπτυσσόμενο βόρειο προάστιο των Αθηνών.

Κρυστάλλη (Κρυστάλλης). 1.(Κώστας) (1868-1894).  Έλληνας ποιητής και πεζογράφος της Νέας Αθηναϊκής σχολής 2.(Ανδρέας Κρυστάλλης ή Κρυσταλλίδης) (Μικρά Ασία 1911 – Πειραιάς 1951). Ήταν διακεκριμένος Έλληνας ζωγράφος.

Κυδωνιών (Κυδωνίες). Ξακουστή πόλη του μικρασιατικού κόσμου, που ιδρύθηκε το 16^ο αι. από Λέσβιους, το σημερινό Αϊβαλί.

Κυκλάδων (Κυκλάδες). Σύμπλεγμα νησιών του Αιγαίου Πελάγους. Αποτελείται από δεκαεννέα νησιά.

Κυκλαμίνων (Κυκλάμινο). Γένος φυτών της οικογένειας των πριμουλοειδών. Είναι κονδυλόρριζες πολυετείς πόες, σκιόφιλες και κοσμητικές.

Κυλλήνης (Κυλλήνη). 1.Οροσειρά στο νομό Κορινθίας (2375 μ.) 2.Παραλιακό χωριό στο νομό Ηλείας.

Κύμης (Κύμη). 1.Κωμόπολη της επαρχίας Καρυστίας, του νομού Ευβοίας 2.Η πιο αρχαία και πιο σημαντική από τις αιολικές πόλεις της Μικράς Ασίας 3.Αρχαία ελληνική πόλη της Ν.Ιταλίας, στην Καμπανία.

Κυνοσάργους (Κυνόσαργες).  Ένα από τα 3 μεγάλα γυμναστήρια της αρχαίας Ελλάδας.

Κυνουρίας (Κυνουρία). Επαρχία του νομού Αρκαδίας με πρωτεύουσα το Λεωνίδιο.

Κύπρου (Κύπρος). Κράτος της ανατολικής Μεσογείου, που από το 1960 είναι ανεξάρτητη δημοκρατία.

Κυριαζοπούλου Ν. (Κυριαζόπουλος). Δε βρέθηκε.

Κωλέττη (Κωλέττης) (1774-1847). Πολιτικός της επανάστασης και της Οθωνικής περιόδου. Ο πρώτος πρωθυπουργός του ελληνικού κράτους (1844).

Κωνσταντινουπόλεως (Κωνσταντινούπολις). Πόλη της δυτικής Τουρκίας. Κτίσθηκε από τον Μ. Κωνσταντίνο το 330 μ.Χ. και ήταν πρωτεύουσα του Ρωμαϊκού (330-395), του Βυζαντινού (395-1453) και του Τουρκικού κράτους (1453-1924).

Λ

Λαγκαδά (Λαγκαδάς). Πρωτεύουσα της επαρχίας Λαγκαδά, του νομού Θες/νίκης. Καταλήφτηκε από τον Ελληνικό στρατό στον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο (26/10/1912).

Λαγκαδιών (Λαγκάδια). Έδρα δήμου, επαρχίας Γορτυνίας, στο νομό Αρκαδίας.

Λαγόρα (Λαγόρας). Στρατηγός που καταγόταν από την Κρήτη και έζησε κατά τον 3^ο αι. π.Χ. Πολέμησε εναντίον του Πτολεμαίου και του Αντιόχου.

Λαδά Χρήστου (Λαδάς Χρήστος) (1891-1948). Νομικός και πολιτικός. Πολλές φορές βουλευτής και υπουργός.

Λαδικής (Λαδική). Κόρη του πλούσιου Κρεβούλου από την Κυρήνη. Παντρεύτηκε το Φαραώ της Αιγύπτου Άμαση.

Λάδωνος (Λάδων). 1.Ποταμός στην Αρκαδία 2.Παραπόταμος του Πηνειού στην Ηλεία. 3.Δράκοντας που φύλαγε τα χρυσά μήλα.

Λαέρτου (Λαέρτης). Βασιλιάς της Ιθάκης, πατέρας του Οδυσσέα. (μυθ.)

Λαΐου (Λάιος). Βασιλιάς της Θήβας, τον οποίο σκότωσε ο Οιδίποδας αγνοώντας ότι αυτός ήταν πατέρας του.

Λακεδαίμονος (Λακεδαίμων). Γιός του Δία και της Ταϋγέτης, στον οποίο όφειλε την ονομασία της η περιοχή της Λακεδαίμονος, κοιλάδας του Ευρώτα.

Λακωνίας (Λακωνία). Νομός της Πελοποννήσου.

Λαλάκου Α. (Δεν βρέθηκε)

Λαμπαίνης (Λαμπαίνη). Χωριό του Δήμου Ιθώμης του Νομού Μεσσηνίας.

Λαμπέτη Ελ. (Λαμπέτη Έλλη) (1926-1983). Κορυφαία Ελληνίδα ηθοποιός.

Λάμπρου  (Λάμπρου Σπυρίδων) (1851-1919). Καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο και πολιτικός, πρωθυπουργός (1916-1917).

Λαοκόωντος (Λαοκόων). Ιερέας του Απόλλωνα στην Τροία που προσπάθησε να πείσει τους Τρώες ν’ αφήσουν έξω από τα τείχη το Δούρειο Ίππο. Δύο τεράστια φίδια σταλμένα από τον Ποσειδώνα τον έπνιξαν μαζί με τους γιούς του.

Λαρίσης (Λάρισα). Πόλη της Θεσσαλίας και πρωτεύουσα του νομού Λαρίσης.

Λάρνακος (Λάρναξ). Πόλη στην νοτιοανατολική ακτή της Κύπρου.

Λασηθίου (Λασήθι). Ο  ανατολικότερος νομός της Κρήτης.

Λασκαράτου (Λασκαράτος Ανδρέας) (1811-1901). Σατιρικός ποιητής και πεζογράφος από την Κεφαλλονιά.

Λασκάρεως (Λάσκαρις). 1.Επώνυμο επιφανούς βυζαντινής οικογένειας που ανέδειξε αυτοκράτορες 2.(Κωνσταντίνος) (1434-1501). Λόγιος από την Κωνσταντινούπολη, συγγραφέας γραμματικής που υπήρξε το πρώτο έντυπο ελληνικό βιβλίο.

Λασσάνη (Λασσάνης Γεώργιος) (1793-1870). Λόγιος και φιλικός από την Κοζάνη, αγωνιστής του 1821.

Λάτα (Λάτας). Επίσκοπος Ζακύνθου (1835-1894) με σπουδές στην θεολογική σχολή των Ιεροσολύμων, το Πανεπιστήμιο Αθηνών και την Ευρώπη.

Λαυρίου (Λαύριο). Πόλη και περιοχή του νομού Αττικής.

Λαχανά (Λαχανάς). Κωμόπολη του νομού Θεσσαλονίκης, γνωστή από την Ελληνοβουλγαρική μάχη το 1913.

Λεβέντη (Λεβέντης Γεώργιος) (1790-1847). Φιλικός από την Κυνουρία.

Λεβιδίου (Λεβίδι). Κωμόπολη και έδρα δήμου της επαρχίας Μαντινείας του νομού Αρκαδίας.

Λεμεσού Παρ. (Λεμεσός). Πόλη της Κύπρου.

Λεονάρδου (Λεονάρδος Θεόδωρος). Αγωνιστής του 1821. Εργάστηκε δίπλα στον Κολοκοτρώνη ως γραμματικός του και αργότερα –την εποχή του Καποδίστρια- ανέλαβε την οργάνωση του Ελληνικού Ταχυδρομείου, του οποίου διετέλεσε διευθυντής.

Λέρου (Λέρος). Νησί του Αιγαίου πελάγους στο νομό Δωδεκανήσου.

Λέσβου (Λέσβος). Νησί του ανατολικού Αιγαίου, κοντά στα Μικρασιατικά παράλια. Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Μυτιλήνη. Μαζί με την Λήμνο και τον Άγιο Ευστράτιο σχηματίζουν τον νομό Λέσβου.

Λευκάδος (Λευκάς). Νησί του Ιονίου Πελάγους, ένα από τα Επτάνησα.

Λευκής (Λευκή). 1.Αρχαίο όνομα του Κουφονησιού του Λιβυκού Πελάγους. Η Λευκή αναφέρεται στην επιγραφή της Διαιτησίας των Μαγνήτων σύμφωνα με την οποία η Ίτανος και η Ιεράπετρα έριζαν για την κατοχή του νησιού 2.Αρχαία ονομασία νησιού στον Εύξεινο Πόντο όπου κατά τη μυθολογία ήταν η είσοδος του βασιλείου των νεκρών.

Λεύκτρων (Λεύκτρα). Χωριό του νομού Βοιωτίας, στο δημοτικό διαμέρισμα Λεύκτρων του Δήμου Πλαταιέων. Βρίσκεται στη θέση των αρχαίων Λεύκτρων όπου το 371 π.Χ. έγινε η μάχη μεταξύ Θηβαίων και Σπαρτιατών.

Λευκωσίας (Λευκωσία). Πρωτεύουσα της Κύπρου.

Λεχουρίτη (Λεχουρίτης). Επώνυμο που έφεραν αγωνιστές του 1821 1.(Αναγνώστης). οπλαρχηγός από το χωριό Λεχούρι Καλαβρύτων 2.(Γεώργιος). Γιός του προηγούμενου.

Λεωνίδα (Λεωνίδας). Όνομα βασιλέων της Σπάρτης. Ο Α΄, ονομαστός Σπαρτιάτης βασιλέας που συνέδεσε το όνομα του με την μάχη των Θερμοπυλών. Ο Λεωνίδας ανήκε στο γένος των Αγιαδών. Η πράξη του Λεωνίδα αποτελεί ασφαλώς παράδειγμα αυτοθυσίας και δικαιολογημένα κατατάσσεται ανάμεσα στις ηρωικότερες μορφές της Ελληνικής ιστορίας.

Λεωσθένους (Λεωσθένης). 1.Αθηναίος πολιτικός και ρήτορας 2.Αθηναίος στρατηγός κατά το Λαμιακό πόλεμο.

Λεωχάρους (Λεωχάρης). Γλύπτης πιθανώς Αθηναίος. Η δημιουργική του περίοδος αρχίζει, κατά τον Πλίνιο, το 372-369 π.Χ και καλύπτει ένα μεγάλο διάστημα του τέταρτου προχριστιανικού αι.

Λήμνου (Λήμνος). Η Λήμνος είναι νησί του βορείου Αιγαίου, που ανήκει στο νομό Λέσβου.

Ληξουρίου (Ληξούρι). Κωμόπολη της Κεφαλλονιάς, έδρα του δήμου Παλίνης.

Λιανού (Λιανός). Οικισμός του νομού Αρκαδίας, στο δημοτικό διαμέρισμα Αμπελακίου του δήμου Βαλτετσίου.

Λιβαδά (Λιβαδάς). Όνομα επτά οικογενειών της Κεφαλλονιάς, Σημαντικότερος μάλλον ο Γεράσιμος, πολιτικός και δημοσιογράφος, από τους κορυφαίους ηγέτες του Επτανησιακού ριζοσπαστισμού. Σπούδασε νομικά στην Ιταλία και έγινε μέλος του Εθνικού κομιτάτου της Βενετίας. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου στην Κεφαλληνία. Κατά την Ελληνική επανάσταση διέθεσε αξιόλογα ποσά για την ενίσχυση του αγώνα.

Λίνδου (Λίνδος). Αρχαία πόλη της Ρόδου.

Λογοθέτου (Λογοθέτης Λυκούργος). Αγωνιστής του 1821, πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης της Σάμου κατά την επανάσταση.

Λοκρίδος (Λοκρίς). Αρχαία ονομασία δυο περιοχών στης Στερεάς Ελλάδας, που χωρίζονταν μεταξύ τους από την Δωρίδα και την Φωκίδα και ήταν γνωστές ως Ανατολική και Δυτική Λοκρίδα.

Λόντου (Λόντος Ανδρέας). Πρόκριτος της Βοστίτσας (Αίγιο), αγωνιστής του 1821 και πολιτικός.

Λούβαρη (Λούβαρης Νικόλαος) (1887-1961). Θεολόγος, φιλόσοφος, καθηγητής, πανεπιστημιακός, ακαδημαϊκός

Λουκιανού (Λουκιανός ο Σαμοσατεύς). Σοφιστής και κυρίως μεγάλος συγγραφέας της Ύστερης Αρχαιότητας.

Λουτρακίου (Λουτράκι). Πόλη του νομού Κορινθίας, αναγνωρισμένη λουτρόπολη από το 1925.

Λόχου ιερού  (Ιερός Λόχος). 1.Στην αρχαία Θήβα στρατιωτικό σώμα 300 ατόμων 2.Στην επανάσταση στις παραδουνάβιες ηγεμονίες εθελοντικό σώμα 500 Ελλήνων που αντιστάθηκαν ηρωικά στο Δραγατσάνι.

Λυκαβηττού (Λυκαβηττός). Λόφος της Αθήνας πέριξ του οποίου και έχει αναπτυχθεί η ομώνυμη συνοικία. Αναφέρεται στη μυθολογία πως ήταν ένας βράχος που κουβαλούσε στα χέρια της η Θεά Αθηνά και της έπεσε έπειτα από μια κακιά είδηση που της έφερε ένα κοράκι. Από τότε τα κοράκια έγιναν μαύρα, λέει ο μύθος.

Λυκείου (Λύκειο). Περιοχή κοντά στον Ιλισό ποταμό στην αρχαία Αθήνα όπου βρισκόταν ιερό του Απόλλωνα Λυκείου και η σχολή του Αριστοτέλη.

Λυκοσούρας (Λυκοσούρα). Αρχαία πόλη της Αρκαδίας.

Λυκούργου (Λυκούργος). 1.Νομοθέτης και βασιλιάς της Σπάρτης, έζησε περίπου στα 800 π.Χ. 2.Αθηναίος πολιτικός, ρήτορας  και μαθητής του Ισοκράτη (390–324 π.Χ.).

Λυμάχου. Δε βρέθηκε με αυτή την ορθογραφία.

Λυσία (Λυσίας) (447-380 π.Χ.). Ένας από τους σημαντικότερους ρήτορες της αρχαιότητας.

Λυσιμάχου (Λυσίμαχος). Γεννημένος γύρω στο 360 π.Χ., ήταν ένας από τους διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο οποίος έγινε βασιλιάς της Θράκης, της Μακεδονίας και μέρους της Μικράς Ασίας.

Λύτρα Νικ. (Νικόλαος ή Νίκος Λύτρας) (Αθήνα 1883–Αθήνα 1927).  Διακεκριμένος Έλληνας ζωγράφος των αρχών του 20^ου αι. Καθηγητής της Ανώτερης Σχολής Καλών Τεχνών.

Μ

Μαβίλη (Μαβίλης Λορέντζος) (1860–1912). Επτανήσιος λυρικός ποιητής, ένθερμος πατριώτης, δημοτικιστής και ικανός συνθέτης σκακιστικών προβλημάτων.

Μάγερ  (Γιόχαν). Ελβετός φιλέλληνας, γιατρός και δημοσιογράφος, πρωτοπόρος της ελληνική δημοσιογραφίας.

Μαδύτου  (Μάδυτος). Αρχαία Ελληνική πόλη της θρακικής χερσονήσου. Ιδρύθηκε τον 7^ο αι. π.Χ. από Αιολείς της Λέσβου.

Μακαρίου (Μακάριος). 1.Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Α΄ 2.Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Β΄. Ήταν γνωστός για τις σκληρές του θέσεις απέναντι στους Άγγλους και την επιμονή του στην άμεση ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Μακαρίου Εθν. (Μακάριος Εθνάρχης). Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου  από τις 20 Οκτωβρίου 1950, ως τις 3 Αυγούστου 1977. Γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου 1913 στο χωριό Άνω Παναγιά της Πάφου και πέθανε στις 3 Αυγούστου 1977.

Μακεδονίας (Μακεδονία). Ένα από τα γεωγραφικά διαμερίσματα της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Μακρυγιάννη  (Μακρυγιάννης). Αγωνιστής του 1821, μετέπειτα στρατηγός. Πρωταγωνίστησε στην επανάσταση του 1843 και στην καθιέρωση του πρώτου συντάγματος της χώρας.

Μαλέα  (Μαλέας). 1.(Κωνσταντίνος) (Κωνσταντινούπολη, 1879 – Αθήνα, 1928). Ένας από τους πλέον σημαντικούς μεταϊμπρεσιονιστές Έλληνες ζωγράφους των αρχών του 20ού αι. Μαζί με τον Κωνσταντίνο Παρθένη, θεωρείται ως ο «πατέρας της μοντέρνας τέχνης στην Ελλάδα» 2.Ακρωτήριο της Λακωνίας, το νοτιότερο σημείο της ηπειρωτικής Ευρώπης.

Μαλεβιζίου (Μαλεβίζιο). Κοινότητα περιοχής νομού Ηρακλείου Κρήτης.

Μάνης (Μάνη). Ιστορική γεωγραφική περιοχή της νότιας Πελοποννήσου.

Μανιακίου (Μανιάκι). Χωριό της Μεσσηνίας, γνωστό από τη μάχη που έδωσε το 1825 ο Παπαφλέσσας εναντίον του Ιμπραήμ.

Μαντάλου Τ. (Μάνταλος Τ.). Δε βρέθηκε.

Μαντινείας (Μαντινεία). Είναι αρχαία πόλη της Αρκαδίας. Πήρε το όνομα της απο τον ήρωα Μαντινέα. Συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο. Έχει πολλα αρχαιολογικά μνημεία.

Μαραθωνοκάμπου (Μαραθωνόκαμπος). Ο κάμπος του Μαραθώνα.

Μαραθώνος (Μαραθών). Πόλη και περιοχή της Αττικής. Εκεί έλαβε χώρα η ομώνυμη μάχη το Σεπτέμβριο του 490 π.Χ μεταξύ Αθηναίων και Περσών.

Μαρασλή (Μαρασλής Γρηγόρης) (1831-1907). Εθνικός ευεργέτης από την Οδησσό, ίδρυσε εκπαιδευτήρια (Μαράσλειος σχολή) και εκδοτικό οργανισμό.

Μαργαρίτας (Μαργαρίτα). Αγριολούλουδο που υπάρχει σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Είναι μονοετές φυτό.

Μαργαριτίου (Μαργαρίτιο). Επαρχία του νομού Θεσπρωτίας με πρωτεύουσα το Μαργαρίτι.

Μαρίνας Αγ. (Αγία Μαρίνα). Αγία της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας.

Μαρκορά (Μαρκοράς Γεράσιμος) (1826-1911). Έλληνας ποιητής και ανήκει στους σολωμικούς ποιητές. Συνέβαλε στην επιβολή της δημοτικής και στην αναγέννηση των νεοελληνικών γραμμάτων.

Μαρμαρά (Μαρμαράς). Η θάλασσα της Προποντίδας.

Μάρνη (Μάρνης). Ποταμός της Γαλλίας, παραπόταμος του Σηκουάνα.

Μαρωνείας (Μαρώνεια). Αρχαία παράλια πόλη της Θράκης.

Μασσαλίας (Μασσαλία). Πόλη και λιμάνι της νοτιοανατολικής Γαλλίας.

Μάσχα Μιχ. (Μάσχας Μιχαήλ). Εύπορη οικογένεια που χάρισε το οικόπεδο στο οποίο έγινε η εκκλησία Ταξιαρχών Μάσχα.

Ματαπά (Ματαπάς). Το ακρωτήριο Ταίναρο.

Μαυρογέννους Μ. (Μαυρογέννους Μαντώ) (1796-1840). Αγωνίστρια της ελληνικής επανάστασης από τη Μύκονο. Τιμήθηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια για την δραστηριότητα της γενικότερα με το αξίωμα του επίτιμου αντιστράτηγου. Μετά τη δολοφονία του κυβερνήτη, ταλαιπωρήθηκε από το ελληνικό κράτος και πέθανε πάμφτωχη.

Μαυροκορδάτου (Μαυροκορδάτος Αλέξανδρος) (1791-1865). Πολιτικός, διπλωμάτης και αγωνιστής του 1821. Πρωθυπουργός πέντε φορές, αρχηγός του αγγλικού κόμματος.

Μαυρομιχάλη (Μαυρομιχάλης). Επώνυμο οικογένειας αγωνιστών του 1821 από τη Μάνη 1.(Πετρόμπεης) (1773-1848). Στρατιωτικός και πολιτικός ηγέτης του 1821 2.(Κυριακούλης) (1850-1916). Πολιτικός και πρωθυπουργός (1909).

Μεγαλουπόλεως (Μεγαλούπολις). Πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας του νομού Αρκαδίας.

Μεθυαρίου. Δε βρέθηκε.

Μεθώνης (Μεθώνη). Μεγάλος πεδινός οικισμός του νομού Μεσσηνίας. Η ονομασία της Μεθώνη ή Μοθώνη παρουσιάζεται για πρώτη φορά κατά τον πρώτο Μεσσηνιακό πόλεμο. Υπήρξε σημαντικό λιμάνι και αποτελούσε από τα ισχυρότερα οχυρά της Ελλάδας.

Μενάνδρου (Μένανδρος) (Αθήνα, 342-292 π.Χ.). Αρχαίος Έλληνας συγγραφέας, εκπρόσωπος της Νέας Κωμωδίας.

Μενελάου (Μενέλαος). 1.Στην ελληνική μυθολογία, ο Μενέλαος ήταν αδελφός του Αγαμέμνονα και σύζυγος της Ωραίας Ελένης 2.Μαθηματικός και αστρονόμος του 1^ου αι. μ.Χ. στην Αλεξάνδρεια, θεωρείται ο θεμελιωτής της σφαιρικής τριγωνομετρίας.

Μενίππου (Μένιππος). Κυνικός φιλόσοφος και συγγραφέας (3^ος αι. π.Χ.).

Μέρωνος (Μέρων). Ορεινός οικισμός του νομού Ρεθύμνης. Βρίσκεται σχεδόν στο μέσο του νομού, 34 χλμ. ΝΑ του Ρεθύμνου στην πρώην επαρχία Αμαρίου. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Σιβρίτου.

Μεσολογγίου (Μεσολόγγι). Πρωτεύουσα του νομού Αιτωλοακαρνανίας.

Μεσσήνης (Μεσσήνη). 1.Στην ελληνική μυθολογία η Μεσσήνη ήταν κόρη του Τρίοπα. 2.Αρχαία πρωτεύουσα της Μεσσηνίας 3.Πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας του νομού Μεσσηνίας.

Μεσσηνίας (Μεσσηνία). Νομός της Πελοποννήσου με πρωτεύουσα την Καλαμάτα.

Μετεώρων (Μετέωρα). Συγκρότημα μοναστηριών που βρίσκεται ανάμεσα στα όρη Χάσια, Αντιχάσια και Κόζιακας του νομού Τρικάλων στο σημείο από όπου εισέρχεται ο Πηνειός στη θεσσαλική πεδιάδα.

Μηδείας (Μήδεια). 1.Κόρη του βασιλιά της Κολχίδας Αιήτη και της Ωκεανίδας Ιδυίας ή Εκάτης. Από τη θεία της, Κίρκη, είχε μάθει την τέχνη της μαγείας, την οποία χρησιμοποιούσε σ’ όλη την ζωή της. Βοήθησε τον Ιάσονα στην αρπαγή του Χρυσόμαλλου δέρατος, τον ακολούθησε στην Ελλάδα και σκότωσε τα δύο παιδιά τους όταν εκείνος την εγκατέλειψε 2.Πόλη της ανατολικής Θράκης.

Μηλιάς (Μηλιά). Οπωροφόρο δέντρο.

Μήλου (Μήλος). Νησί του Αιγαίου πελάγους, ανήκει στο σύμπλεγμα των Κυκλάδων.

Μητροπούλου Δ. (Μητρόπουλος Δημήτρης) (1896-1960). Αρχιμουσικός, συνθέτης, πιανίστας. Σπούδασε πιάνο και σύνθεση στο Ωδείο Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο.

Μιαούλη (Μιαούλης Αντρέας) (Ύδρα 20 Μαΐου 1769 – 11 Ιουνίου 1835 Πειραιάς). Υδραίος ναύαρχος με πρωταγωνιστικό ρόλο στην επανάσταση του 1821, ως αρχηγός του ελληνικού στόλου, ιδιαίτερα στις ναυμαχίες της Μυκάλης και του Γέροντα.

Μιλήτου (Μίλητος). Αρχαία και ονομαστή παραθαλάσσια πόλη της Μικράς Ασίας, αποικία των Ιώνων. Ανέδειξε μεγάλους καλλιτέχνες και φιλοσόφους.

Μιλτιάδου (Μιλτιάδης) (540- περίπου 489 π.Χ.). Αθηναίος πολιτικός και στρατηγός που οδήγησε τους Αθηναίους στην μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.).

Μίνωος (Μίνως). Βασιλιάς της Κρήτης. Το όνομά του εμπλέκεται σε πολλούς από τους μύθους της ελληνικής μυθολογίας. Από το Μίνωα πήρε την ονομασία του ο Μινωικός πολιτισμός, που αναπτύχθηκε στην Κρήτη από το 3000 έως το 1450 π.Χ.

Μιστριώτου (Μιστριώτης Γεώργιος). Σπουδαίος φιλόλογος και υπέρμαχος της καθαρεύουσας. Σπούδασε Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια με υποτροφία του Ελληνικού Κράτους συνέχισε στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας.

Μιχαήλ Βόδα (Μιχαήλ Βόδας). Ο Μιχαήλ Σούτσος ή Βόδας (1784-1864) ήταν μέγας διερμηνέας της Υψηλής Πύλης και ηγεμόνας της Μολδαβίας.

Μιχαλακοπούλου (Μιχαλακόπουλος Ανδρέας) (1876-1938). Πολιτικός από την Πάτρα, πρωθυπουργός της Ελλάδας την περίοδο 7 Οκτωβρίου 1924 – 26 Ιουνίου 1925 και στενός συνεργάτης του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Μονεμβασιάς (Μονεμβασιά). Μικρή ιστορική, μεσαιωνική πόλη της ανατολικής Πελοποννήσου.

Μονοφατσίου (Μονοφάτσιο). Περιοχή του νομού Ηρακλείου Κρήτης.

Μορφέως (Μορφεύς).  Μυθικό πρόσωπο, ο θεός των ονείρων, γιός του Ύπνου.

Μόρφου (Μόρφου). Κωμόπολη της επαρχίας Λευκωσίας και δήμος της Κύπρου από το 1883.

Μουζακίου (Μουζάκι). Πόλη σε υψόμετρο 180 μ. στις παρυφές του Ιτάμου, στην Καρδίτσα.

Μουσουνίτσης (Μουσουνίτσα). Πόλη στο δήμο Καλλιέων του νομού Φωκίδας.

Μουσών (Μούσες). Εννέα αρχαιοελληνικές μυθολογικές θεές, κόρες του Δία και της Μνημοσύνης, προστάτιδες της πνευματικής δημιουργίας.

Μπαγιαντέρα (Μπαγιαντέρας ή Γκόγκος Δημήτρης) (1903-1985). Ένας από τους πιο σπουδαίους ρεμπέτες ερμηνευτές, οργανοπαίχτες και συνθέτες.

Μπαρουξή (Μπαρουξής). Αγωνιστής του 1821 από την Ηλεία που συντηρούσε δικό του στρατιωτικό σώμα.

Μπιζανίου (Μπιζάνι). Τοποθεσία νότια των Ιωαννίνων, εκεί υπήρξε η σημαντικότερη σύγκρουση κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στρατού στο μέτωπο της Ηπείρου.

Μπιζανομάχων (Μπιζανομάχοι). Τα μέλη του ελληνικού στρατού που πολέμησαν στη μάχη του Μπιζανίου εναντίον του τουρκικού.

Μπότσαρη Μάρκου (Μπότσαρης Μάρκος) (1790-1823). Ηγετική μορφή της Επανάστασης στη στερεά Ελλάδα.

Μπουμπουλίνας (Μπουμπουλίνα) (1776 – 22 Μαΐου 1825). Ελληνίδα ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ενίσχυσε με τα πλοία της τον ελληνικό στόλο.

Μυκάλης (Μυκάλη). Μικρή χερσόνησος της Μικράς Ασίας απέναντι απ’ τη Σάμο, γνωστή απ’ τη μάχη που έγινε εκεί το 479 π.Χ. Ελλήνων και Περσών και από τη ναυμαχία Ελλήνων και Τούρκων το 1824. 

Μυκηνών (Μυκήναι). Πανάρχαια ιστορική πόλη της Αργολίδας κοντά στο βουνό Τρητός και απέναντι από τον αργολικό κόλπο. Πατρίδα των Ατρειδών, λέγεται ότι κτίστηκε από τον Περσέα με τη βοήθεια των Κυκλώπων που μετέφεραν τα τεράστια τείχη της. Κέντρο του μυκηναϊκού πολιτισμού θα ονομαστεί από τον Όμηρο «πολύχρυσος» λόγω του πλούτου της.

Μυκόνου (Μύκονος). Νησί του Αιγαίου Πελάγους που ανήκει στις Κυκλάδες, κέντρο αναφοράς της τουριστικής κίνησης.

Μυλάοντος (Μυλάων). Ποταμός που περικλείεται από τις οροσειρές Μαινάλου – Αργυροκάστρου – Χελμού.

Μυλοποτάμου (Μυλοπόταμος). 1.Επαρχία Μυλοποτάμου του νομού Ρεθύμνης 2.Ονομασία πολλών χωριών στην Ελλάδα.

Μυρθιών (Μυρθιές). Χωριό της Καλύμνου.

Μυριόφυτου (Μυριόφυτο). Παράλια πόλη της ανατολικής Θράκης, στην Προποντίδα. Πριν το 1922 όλοι σχεδόν οι κάτοικοι ήταν Έλληνες.

Μυρμηδόνων  (Μυρμηδόνες). Αρχαίος πολεμικός λαός που κατοικούσε, σύμφωνα με τον Όμηρο, στη Φθία, τη σημερινή Θεσσαλία, και ήταν υπήκοοι του Αχιλλέα.

Μυρτιάς (Μυρτιά). Αειθαλής, αρωματικός, διακοσμητικός θάμνος.

Μυστρά (Μυστράς). Καστροπολιτεία της Πελοποννήσου που ιδρύθηκε στα μέσα του 14^ου αι. μ.Χ.

Μυτιλήνης  (Μυτιλήνη). Πρωτεύουσα της Λέσβου.

Μωραγιάννη (Μωραγιάννης). Δε βρέθηκε.

Μωριά (Μωριάς). Άλλη ονομασία της Πελοποννήσου.

Ν

Ναϊάδων (Ναϊάδες). Νύμφες των γλυκών νερών, πηγών, ποταμών, λιμνών. Ο Όμηρος τις θεωρεί κόρες του Δία ως θεού των νεφών και τις παρουσιάζει να δέχονται Θείες τιμές.

Νάξου (Νάξος). Το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων.

Ναούσης (Νάουσα). Πόλη και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας του νομού Ημαθίας.

Ναυαρίνου (Ναυαρίνο). Ιστορικός οικισμός της Μεσσηνίας, στο Ιόνιο πέλαγος. Εκεί το 1827 έγινε η γνωστή ναυμαχία του Ναυαρίνου ανάμεσε στους στόλους των Τριών μεγάλων Δυνάμεων και του Τουρκοαιγυπτιακού στόλου.

Ναυπάκτου (Ναύπακτος). Πρωτεύουσα της επαρχίας Ναυπακτίας του νομού Αιτωλοακαρνανίας.

Ναυτίλου (Ναυτίλος). Ο ναύτης, ο ναυτικός, ο ναυτιλλόμενος.

Νέδοντος (Νέδων). Χείμαρρος της Μεσσηνίας.

Νεμέας (Νεμέα). Ημιορεινή κωμόπολη του νομού Κορινθίας. Στη Νεμέα υπήρχε το ιερό του Δία, ένα από τα σημαντικότερα ιερά των Ελλήνων και οι αθλητικοί αγώνες, τα Νέμεα, διοργανώνονταν ως μέρος του κύκλου των εορτών προς τιμήν του Δία.

Νεοκλέους (Νεοκλής). 1.Ο πατέρας του Θεμιστοκλή 2.Ο πατέρας του φιλοσόφου Επίκουρου.

Νεστάνης  (Νεστάνη). Κοινότητα τους επαρχίας Μαντινείας του νομού Αρκαδίας.

Νέστορος  (Νέστωρ). Ομηρικός ήρωας και βασιλιάς της Πύλου, ονομαστός για τη σωφροσύνη του.

Νευροκοπίου (Νευροκόπι). Περιοχή του νομού Δράμας.

Νηλέως  (Νηλεύς). 1.Γιός του Ποσειδώνα και της Τυρούς, πατέρας του Νέστορα 2.Γιός του Κόδρου, τελευταίου βασιλιά της Αθήνας. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ήταν επικεφαλής των αποίκων που ίδρυσαν τη Μίλητο στη Μικρά Ασία.

Νηρέως (Νηρεύς). Θαλάσσια θεότητα, γιος  του Πόντου και της Γαίας, σύζυγος της Ωκεανίδας, πατέρας των Νηρηίδων.

Νηρηίδων (Νηρηίς).  Οι 50 κόρες του Νηρέα και της Δωρίδος, που ήταν νύμφες. Κατοικούσαν στα βάθη της θάλασσας και βοηθούσαν τους ναυτικούς.

Νησίδων (Νησίδες). Μικρά νησιά.

Νιγρίτης (Νιγρίτα). Κωμόπολη του νομού Σερρών της Μακεδονίας. Το όνομα της οποίας ήταν αρχικά Υγρίτα λόγο της υγρασίας που έκανε από τις πλημμύρες του Στρυμώνα.

Νίκης (Νίκη). Θεά της  ελληνικής  μυθολογίας  που προσωποιούσε τη νίκη στους πολέμους και στους αγώνες, συχνό θέμα της ελληνικής πλαστικής όπου εικονίζεται σαν κόρη με φτερά.

Νικηταρά (Νικηταράς). Προσωνύμιο του Νικήτα Σταματελόπουλου. Οπλαρχηγός του 1821, από τις πιο αγνές μορφές της ελληνικής επανάστασης.

Νικηφορίδη (ΝΙκηφορίδης Νίκος). Πρωτοπόρος της υπεράσπισης της ειρήνης εκτελέστηκε στα 23 χρόνια του, το 1951 από το μισαλλόδοξο μετεμφυλιακό κράτος.

Νικομάχου (Νικομάχος). 1.Ο Γερασηνός, (60-120) σπουδαίος μαθηματικός 2.Στην μυθολογία θεραπευτής Θεός, γιός του Μαχάονα και αδερφός του Γοργάσου 3.Θηβαίος ζωγράφος του 4^ου αι. π.Χ.

Νικομηδείας (Νικομήδεια). Το σημερινό Ιζμίτ. Πόλη της βορειοδυτικής Μικράς Ασίας στην Προποντίδα, με έντονο ελληνικό στοιχείο μέχρι το 1922.

Νικόπολης (Νικόπολη). 1.Της Ηπείρου, το όνομα της οποίας εμπεριέχει τη λέξη νίκη, είναι κτισμένη στη χερσόνησο, η οποία χωρίζει τον Αμβρακικό κόλπο από το Ιόνιο πέλαγος 2.Ονομασία πολλών πόλεων.

Νίκωνος (Νίκων). Όνομα αγίων της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Νιόβης (Νιόβη).  Κόρη του βασιλιά της Φρυγίας, η οποία αφού γέννησε επτά γιούς και επτά κόρες, ειρωνεύθηκε τη Λητώ που είχε μόνο δύο παιδία, με αποτέλεσμα ο Απόλλων και η Άρτεμις να σκοτώσουν τα παιδιά της (εκτός από δύο). Ο Δίας τη μεταμόρφωσε σε βράχο στο όρος Σίπυλο της Μικρασίας.

Νιρβάνα Π. (Νιρβάνας Παύλος). Ψευδώνυμο του Πέτρου Αποστολίδη, λογοτέχνης από τη Ρωσία, ακαδημαϊκός (1866-1937).

Νουφάρων (Νούφαρα). Ποώδη πολυετή υδρόβια, ιδιαίτερα κοσμητικά φυτά.

Νυμφαίου (Νυμφαίο). 1.Το χωριό Νυμφαίο ή Νέβεσκα είναι χαρακτηρισμένο ως «διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός» και ανήκει στον Νομό Φλώρινας 2.Τόπος λατρείας αφιερωμένος στις Νύμφες.

Νυμφασίας (Νυμφασία). Κοινότητα της Γορτυνίας του νομού Αρκαδίας.

Ξ

Ξάνθης (Ξάνθη). Πόλη και νομός της Θράκης.

Ξάνθου (Ξάνθος). 1.(Εμμανουήλ). Ένας από τους ιδρυτές της φιλικής εταιρείας 2.Στη μυθολογία. ο τελευταίος βασιλιάς των Θηβών, τον οποίο σκότωσε ο Μέλανθος, πατέρας του Κόδρου, σε μονομαχία 3.Στη μυθολογία, το ένα από τα αθάνατα άλογα του Αχιλλέα.

Ξενίας (Ξενία). 1.Στα αρχαία χρόνια η φιλοξενία 2.Η ξένη χώρα, η ξενητιά.

Ξενοκράτους (Ξενοκράτης) (394-314 π.Χ.). Υπήρξε φιλόσοφος της Ελληνικής αρχαιότητας. Πρώτος αυτός διαίρεσε τη φιλοσοφία γενικά και συστηματικά σε τρία τμήματα ή μέρη: Τη διαλεκτική, τη φυσική και την ηθική.

Ξενοπούλου Γρ. (Ξενόπουλος Γρηγόριος) (9 Δεκεμβρίου 1867 – 14 Ιανουαρίου 1951). Ζακυνθινός μυθιστοριογράφος, δημοσιογράφος και συγγραφέας θεατρικών έργων. Διετέλεσε αρχισυντάκτης στο θρυλικό περιοδικό “Η Διάπλασις των Παίδων” κατά την περίοδο 1896-1948.

Ξενοφάνους (Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος) (570-480 π.Χ.). Φιλόσοφος και ποιητής που γεννήθηκε στην μικρασιατική Κολοφώνα και έζησε σε διάφορα μέρη του αρχαίου ελληνικού κόσμου.. Πολλοί ύστεροι συγγραφείς, ίσως επηρεάστηκαν από δύο μικρούς χαρακτηρισμούς του Ξενοφάνη στον Πλάτωνα (Σοφιστής 242c-d) και τον Αριστοτέλη (Μετά τα φυσικά 986b18-27), που τον προσδιόριζαν ως ιδρυτή της ελεατικής φιλοσοφίας.

Ξενοφώντος (Ξενοφών) (427-355 π.Χ.). Αθηναίος ιστορικός και φιλόσοφος υπήρξε στρατιώτης, μισθοφόρος και μαθητής του Σωκράτους και περισσότερο γνωστός για τα έργα του σχετικά με την ιστορία του καιρού του, τα έργα του Σωκράτη, και τη ζωή του στην Ελλάδα. Ήταν γιός του Γρύλλου και της Διοδώρας.

Ξηρονομής (Ξηρονομή). Κοινότητα της επαρχίας Θηβών.

Ξούθου (Ξούθος). Μυθολογικό πρόσωπο, γιός του ΄Ελληνα, εγγονός του Δευκαλίωνα και αδελφός του Δώρου και του Αιόλου.Απο την γεννιά του προέρχονται οι Ίωνες και οι Αχαιοί.

Ο

Οδυσσέως (Οδυσσεύς). Μυθικός βασιλιάς της Ιθάκης, είναι ο βασικός ήρωας στο επικό ποίημα του Ομήρου Οδύσσεια, και επίσης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο άλλο έπος του Ομήρου, την Ιλιάδα.  Ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας, σύζυγος της Πηνελόπης και πατέρας του Τηλέμαχου.

Οιδίποδος (Οιδίπους). Το πιο τραγικό πρόσωπο της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Ήταν γιος του βασιλιά της Θήβας Λάιου και της Ιοκάστης. Σκότωσε από λάθος τον πατέρα του, παντρεύτηκε από άγνοια τη μητέρα του και αυτοτυφλώθηκε.

Οικονομίδου (Οικονομίδης). 1.(Βασίλης) (1814-1894).  Ανώτατος δικαστής 2.(Προκόπιος) (1837-1902). Μητροπολίτης Αθηνών 3.(Φιλοκτήτης). Μουσικός και διευθυντής του Ωδείου Αθηνών και της Λυρικής σκηνής 4.(Γεώργιος). Ηθοποιός και παρουσιαστής.

Οικονόμου (Οικονόμου). 1.(Κωνσταντίνος) (1780-1857). Δάσκαλος του Γένους, κληρικός, θεολόγος και φιλόλογος από την Ελασσόνα 2.(Αντώνης) (1785-1821). Υδραίος πλοίαρχος, πρωτεργάτης της επανάστασης του 1821 στην Ύδρα.

Οίτης (Οίτη). Βουνό της Στερεάς Ελλάδας και καταλαμβάνει τμήμα των νομών Φθιώτιδας και Φωκίδας.

Οιχαλίας (Οιχαλία). Δήμος του νομού Μεσσηνίας. Ο δήμος πήρε το όνομά του από την αρχαία πόλη Οιχαλία που βρισκόταν στην περιοχή.

Οκτωνίας (Οκτωνία). Έδρα του δημοτικού διαμερίσματος Οκτωνίας του δήμου Αυλώνος στην κεντρική Εύβοια.

Ολυμπιονικών (Ολυμπιονίκες). Αθλητές που συμμετέχουν και βραβεύονται κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.

Ολύμπου (Όλυμπος). Το ψηλότερο βουνό της Ελλάδος και ξακουστό ανά την υφήλιο, καθώς στην κορυφή του (Μύτικας, 2.918 μ.), οι αρχαίοι Έλληνες είχαν τοποθετήσει την κατοικία των Δώδεκα «Ολύμπιων» Θεών τους.

Ομήρου (Όμηρος). Ο ποιητής των ποιητικών κειμένων της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, από τα πρώτα κείμενα της Ιστορικής περιόδου της αρχαίας Ελλάδας, γνωστά ως «Ομηρικά Έπη».

Ορέστου (Ορέστης). Ήταν γιος του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, αδερφός της Ηλέκτρας και της Ιφιγένειας.

Ορθοδ.Χριστ.Ενώσεων (Ορθοδ.Χριστ.Ενώσεις). Χριστιανικές ενώσεις με δόγμα την Ορθοδοξία, το οποίο είναι το επίσημο θρήσκευμα της χώρας μας.

Ορτανσίας (Ορτανσία). Είναι δικοτυλήδονο φυτό.

Ορφέως (Ορφεύς). Ελληνικό μυθικό  πρόσωπο. Ήταν  η κύρια εκπροσώπηση της τραγουδιστικής τέχνης και της λύρας, και είχε ιδιαίτερη σημασία στην θρησκευτική ιστορία της Ελλάδας.

Ορχομενού (Ορχομενός). Σημαντική πόλη της προϊστορικής Ελλάδας, στη δυτική όχθη της λίμνης της Κωπαϊδας της Βοιωτίας.

Ουγκώ Βίκτωρος (Βίκτωρ Ουγκώ) (1802-1885). Γάλλος συγγραφέας, γεννήθηκε στην πόλη Μπεζανσόν. Το διασημότερο έργο του είναι οι Άθλιοι.

Π

Παγασών (Παγασές). Μια από τις αρχαίες πόλεις της Θεσσαλίας που έδωσε την ονομασία της στον Παγασητικό κόλπο.

Παγγαίου (Παγγαίο). Βουνό της ανατολικής Μακεδονίας, στα όρια Σερρών και Καβάλας,

Παιανίας (Παιανία). Δήμος της ανατολικής Αττικής.

Παιωνίου (Παιώνιος). Γλύπτης του 5^ου αι. π.Χ. από τη Μένδη της Χαλκιδικής.

Παλ.Πατ.Γερμανού (Παλαιών Πατρών Γερμανός). Μητροπολίτης Πάτρας, από τους πρωταγωνιστές της επανάστασης του 1821.

Παλαιάς Καβάλας (Παλαιά Καβάλα). Πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού της ανατολικής Μακεδονίας.

Παλαιολόγου Κ. (Παλαιολόγος Κωνσταντίνος). Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ ο Παλαιολόγος ήταν ο τελευταίος Αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από το 1449 ως το 1453.

Παλαμά Κωστή (Παλαμάς Κωστής) (Πάτρα 1859 – Αθήνα 1943). Ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός της λογοτεχνίας.

Παλιγγενεσίας (Παλιγγενεσία). Η επανάσταση των Ελλήνων το 1821.

Παλλάδος (Παλλάς). Λατρευτικό επίθετο της θεάς Αθηνάς.

Παλλάντιου (Παλλάντιος Μενέλαος). Συνθέτης και ακαδημαϊκός από τον Πειραιά.

Παμίσου (Πάμισος). Το μεγαλύτερο ποτάμι του Νομού Μεσσηνίας. Πηγάζει από τον Ταΰγετο και εκβάλλει στον κόλπο της Μεσσηνίας.

Παμφυλίας (Παμφυλία). Αρχαία παραθαλάσσια χώρα στη Μικρά Ασία, που πήρε το όνομά της από την ομώνυμη θεότητα.

Παναιτωλίου (Παναιτώλιο). Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Θεστιέων, του νομού Αιτωλοακαρνανίας.

Πανδρόσου (Πάνδροσος). Κόρη του βασιλιά της Αθήνας Κέκροπα. (μυθ.)

Πανδώρας (Πανδώρα). Η πρώτη γυναίκα του κόσμου την οποία έπλασε ο Ήφαιστος από πηλό κατ’ εντολή του Δία. Άνοιξε παρά την απαγόρευση το σφραγισμένο πιθάρι που περιείχε όλα τα κακά και σκόρπισαν ανάμεσα στους ανθρώπους. (μυθ.)

Πανόρμου (Πάνορμος). Πόλη της Τουρκίας στην Προποντίδα κοντά στην αρχαία Κύζικο.

Πανουργιά (Πανουργιάς) (1767-1834). Οπλαρχηγός της επαρχίας Σαλώνων, καταγόμενος από τον Άγιο Γεώργιο Παρνασσίδος και γεννημένος στη Δρέμισα, από τους σημαντικότερους οπλαρχηγούς του Αγώνα. Έλαβε μέρος στη μάχη των Βασιλικών.

Παντοκράτορος (Παντοκράτωρ). Προσωνύμιο που αναφέρεται στο Θεό.

Παξινού Κατ.  (Παξινού Κατίνα) (1900-1973). Ελληνίδα ηθοποιός κυρίως δραματικού ρεπερτορίου παγκόσμιας φήμης. Σπούδασε μουσική και τραγούδι στο Ωδείο της Γενεύης καθώς και σε άλλες αντίστοιχες σχολές στη Βιέννη και στο Βερολίνο.

Παξών (Παξοί). Ζεύγος μικρών νησίδων στο Ιόνιο Πέλαγος, απέναντι από τις ακτές της Ηπείρου.

Παπαδιαμάντη (Παπαδιαμάντης Αλέξανδρος) (1851-1911). Κορυφαίος Έλληνας λογοτέχνης, επονομαζόμενος ο «Άγιος των ελληνικών γραμμάτων». Έγραψε ηθογραφικά διηγήματα και μυθιστορήματα, τα οποία κατέχουν περίοπτη θέση στη νεοελληνική λογοτεχνία και έχουν αναγνωριστεί διεθνώς ως συγγραφικά αριστουργήματα.

Παπακυριαζή (Παπακυριαζής Ιωάννης). Ήρωας του Β΄ Βαλκανικού πολέμου.

Παπανδρέου Ανδ. (Παπανδρέου Ανδρέας) (1919-1996). Πολιτικός και οικονομολόγος γιος του Γεωργίου, πρωθυπουργός (1981-1989, 1939-1996).

Παπανικολή (Παπανικολής Δημήτριος) (1790-1855). Σπουδαίος ναυμάχος κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και διάσημος πυρπολητής.

Παπαρηγοπούλου (Παπαρηγόπουλος). 1.(Κωνσταντίνος) (1815-1891). Ιστορικός από την Κωνσταντινούπολη, καθηγητής Πανεπιστημίου, ο πρώτος που έγραψε ιστορία του Ελληνικού έθνους 2.(Δημήτριος) (1843-1873). Ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, γιος του Κωνσταντίνου.

Παπαφλέσσα (Παπαφλέσσας Γρηγόριος) (1788-1825). Κληρικός, πολιτικός και αγωνιστής, από τους σημαντικότερους ήρωες της επανάστασης του 1821.

Παραδεισίων (Πραδείσια). Γένος πτηνών της Ν.Γουϊνέας.

Παραμυθιάς (Παραμυθιά). Πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας του νομού Θεσπρωτίας.

Παρασίου (Παράσιο). Δε βρέθηκε.

Παρασκευοπούλου (Παρασκευόπουλος). 1.(Ιωάννης) (1900-1990). Οικονομολόγος από την Ολυμπία, καθηγητής Πανεπιστημίου, υπηρεσιακός πρωθυπουργός (1964, 1966-67) 2.(Λεωνίδας) (1860-1936). Στρατιωτικός από την Κύθνο, αρχιστράτηγος του ελληνικού στρατού στις επιχειρήσεις της Θράκης και της Μικράς Ασίας (1918-1920).

Παράσχου Αχιλ (Παράσχος Αχιλλέας) (1838-1895). Ρομαντικός ποιητής του 19^ου αι., εκπρόσωπος της πρώτης Αθηναϊκής σχολής, από το Ναύπλιο.

Πάργας (Πάργα). Γραφική κωμόπολη του νομού Πρεβέζης.

Παρθένη (Παρθένης Κωνσταντίνος) (1878-1967). Διακεκριμένος Έλληνας ζωγράφος, που με το έργο του έφερε σημαντική αλλαγή στα εικαστικά δρώμενα της Ελλάδας στις αρχές του 20^ου αι.

Παρθενίου (Παρθένιος). 1.Αρχαίος Έλληνας ποιητής ελληνιστικής περιόδου που άκμασε τον 1^ο αι. π.Χ. στη Νίκαια Βιθυνίας 2.Όνομα αγίων και πατριαρχών.

Παρθενώνος (Παρθενών). Ναός χτισμένος προς τιμήν της Αθηνάς, προστάτιδας της πόλης της Αθήνας, υπήρξε το αποτέλεσμα της συνεργασίας σημαντικών αρχιτεκτόνων και γλυπτών στα μέσα του 5^ου π.Χ. αι.

Πάριδος (Πάρις). Γιος του βασιλιά της Τροίας Πριάμου και Εκάβης. Απήγαγε από τη Σπάρτη την ωραία Ελένη και προκάλεσε τον Τρωικό πόλεμο. (μυθ.)

Παρμενίδου (Παρμενίδης). Φιλόσοφος από την Ελέα της Κάτω Ιταλίας, μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον επηρεασμένο από τις απόψεις του Πυθαγόρα και του Ξενοφάνη. Θεωρείται η πλέον πρωτότυπη μορφή της προσωκρατικής σκέψης. Σε αντίθεση με τους Ίωνες φυσιολόγους δεν αναζητά την ενότητα του κόσμου σε μια φυσική ουσία, αλλά στην ίδια την «οντότητα» των πραγμάτων που μας περιβάλλουν, στο είναι όλων των όντων και όλων των πραγμάτων.

Παρνασσίδος (Παρνασσίς). Επαρχία του νομού Φωκίδας, με πρωτεύουσα την Άμφισσα.

Παρνασσού (Παρνασσός). Βουνό (2.457μ.) της κεντρικής Στερεάς, που εκτείνεται στους νομούς  Βοιωτίας, Φθιώτιδας και Φωκίδας.

Πάρνηθος (Πάρνης). Βουνό (1.413μ.) της βόρειας Αττικής, στα όρια με τον νομό Βοιωτίας.

Πάρνωνος  (Πάρνων). Βουνό (1.935μ.) της νοτιοανατολικής Πελοποννήσου.

Πάροδος Δερβενακίων (Δερβενάκια). Ημιορεινός οικισμός του νομού Κορινθίας. Βρίσκεται στο νότιο άκρο του νομού. Τόπος που συνδέθηκε με τη μεγάλη νίκη του Κολοκοτρώνη εναντίον του Δράμαλη το 1822.

Πάροδος Σουλίου (Σούλι). Ιστορική γεωγραφική περιοχή της Ηπείρου, στις δυτικές πλαγιές των ομώνυμων βουνών. Πατρίδα των ηρωικών αγωνιστών του 1821, των Σουλιωτών.

Πάρου (Πάρος). Νησί των Κυκλάδων.

Πασιθέας (Πασιθέα). Μυθολογικό πρόσωπο. Ήταν μία από τις Νηρηίδες, κόρη του Νηρέα και της Δωρίδας.

Παστέρ (Λουί ζαν Παστέρ) (1822-1895). Γάλλος χημικός που έγινε διάσημος για τις ανακαλύψεις του στη Μικροβιολογία  τόσο ώστε να αποκληθεί Πατέρας της Μικροβιολογίας και της Ανοσιολογίας.

Πασχαλιάς (Πασχαλιά). Καλλωπιστικό και φαρμακευτικό φυτό. Ανθίζει την άνοιξη.

Πατρόκλου (Πάτροκλος). Μυθικός ήρωας του Τρωικού πολέμου, επιστήθιος φίλος του Αχιλλέα.

Πατρών (Πάτραι). Πρωτεύουσα του νομού Αχαΐας της Πελοποννήσου.

Παυσανίου (Παυσανίας). 1.Σπαρτιάτης στρατηγός 5^ος αι. π.Χ. 2.Συγγραφέας και περιηγητής 2^ος αι. π.Χ. 3.Όνομα διαφόρων ιστορικών προσώπων της αρχαιότητας.

Πάφου (Πάφος). Είναι πόλη στο νοτιοδυτικό τμήμα της Κύπρου πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας και ένα από τα πιο σημαντικά αρχαία βασίλεια της νήσου. Όλος ο αρχαιολογικός χώρος της Πάφου βρίσκεται υπό την προστασία της UNESCO από το1980.

Πεδιάδος (Πεδιάς). Μία από της επαρχίες του νομού Ηρακλείου με έδρα το Καστέλι.

Πεισάνδρου (Πείσανδρος). 1.Αθηναίος δημαγωγός 2.Στρατηγός της Σπάρτης 3.Ποιητής, επικός ποιητής του 7^ου αι. π.Χ.

Πεισιστράτου (Πεισίστρατος). Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, γεννήθηκε στην Αθήνα γιός του Ιπποκράττη. Καταγόταν από τη Βραυρώνα της Αττικής. Ευφυής και φιλόδοξος, είχε προσπαθήσει δυο φορές να καταλάβει την εξουσία με στρατηγήματα, τα οποία απέτυχαν, και τον οδήγησαν στην εξορία.

Πελασγίας (Πελασγία). Οικισμός του νομού Φθιώτιδας.

Πελασγών (Πελασγοί). Προελληνικό φύλο ινδοευρωπαϊκής καταγωγής. Η εγκατάσταση του εντοπίζεται κυρίως σε Θράκη, Ήπειρο, Θεσσαλία, Φωκίδα, Εύβοια, Αττική, Αργολίδα, Αρκαδία, Αχαΐα.

Πελίας (Πελία). Στην Ελληνική Μυθολογία ο Πελίας ήταν γιος της Τυρούς και του θεού Ποσειδώνα ή του βασιλιά της Ιωλκού Κρηθέα. Οι κόρες του, με προτροπή της Μήδειας, τον κατακρεούργησαν πιστεύοντας ότι θα γίνει νέος.

Πέλλης (Πέλλα). 1.Νομός της κεντρικής Μακεδονίας, με πρωτεύουσα την Έδεσσα 2.Πρωτεύουσα της αρχαίας Μακεδονίας.

Πελοπίδα (Πελοπίδας) (410-364 π.Χ.). Αρχαίος Θηβαίος στρατηγός, πολιτικός και διοικητής του Ιερού Λόχου.

Πελοποννήσου (Πελοπόννησος). Η Πελοπόννησος (γνωστή και ως Μωρέας ή Μωριάς) είναι η μεγαλύτερη χερσόνησος της Ελλάδας και ένα από τα εννέα γεωγραφικά της διαμερίσματα.

Πέλοπος (Πέλοψ). Γιός του Τάνταλου, από τον οποίο πήρε τ’ όνομά της η Πελοπόννησος.

Πενταγιών  (Πενταγιοί). Χωριό της Φωκίδας στο οποίο γεννήθηκε η θρυλική Μαρία Πενταγιώτισσα.

Πεντέλης (Πεντέλη). Βουνό και περιοχή της Αττικής, η οποία βγάζει πολύ καλής ποιότητας μάρμαρο.

Περγάμου (Πέργαμος). Η Πέργαμος ήταν μια δοξασμένη και πλούσια πόλη της Μικράς Ασίας και πρωτεύουσα του ομώνυμου Βασιλείου. Βρισκόταν χτισμένη πάνω σε ένα μικρό λόφο.

Περίανδρου (Περίανδρος). Τύραννος της Κορίνθου, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας.

Περικλέους  (Περικλής). Ίσως ο μεγαλύτερος πολιτικός της αρχαίας Αθήνας. Γεννήθηκε περίπου το 495 π.Χ. από πλούσια οικογένεια και έγινε αρχηγός της δημοκρατικής παράταξης το 457 π.Χ. και μέχρι το θάνατό του, το 429, εκλεγόταν συνέχεια στρατηγός. Συνέδεσε το όνομά του με τη μεγαλύτερη ακμή της Αθήνας.

Περιστερίου (Περιστέρι). Στην αρχαιότητα αποτελούσε τμήμα της περιφέρειας του αττικού Δήμου Χολαργού, της Ακαμαντίδος φυλής που τοποθετείτο στο άστυ των Αθηνών, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση του Κλεισθένους. Σήμερα συνιστά την πέμπτη μεγαλύτερη ελληνική, πόλη και μητροπολιτικό κέντρο των δυτικών προαστίων.

Περσεφόνης (Περσεφόνη). Κόρη της θεάς Δήμητρας. Πατέρας της ήταν ο Δίας. Μαζί του γέννησε τον Ζαγρέα, τον Ευβουλέα και τον Σαβάζιο. Ο Πλούτωνας την πήρε στον κάτω κόσμο για την ομορφιά της.

Περσέως (Περσεύς). 1.Μυθικός ήρωας του Άργους, γιός του Δία και της Δανάης, σκότωσε τη Μέδουσα και έσωσε την Ανδρομέδα 2.Ο τελευταίος βασιλιάς της Μακεδονίας (179-168 π.Χ.) 3.Αστερισμός, ορατός από την Ελλάδα.

Πέτα (Πέτα). Περιοχή της Ηπείρου όπου το 1822 καταστράφηκε ο ελληνικός στρατός σε σύγκρουση με τους Τούρκους.

Πεταλιδίου (Πεταλίδι). Παραλιακή κωμόπολη του νομού Μεσσηνίας.

Πετμεζά (Πετμεζάς). Επώνυμο ιστορικής οικογένειας της Αχαΐας.

Πευκών (Πεύκα). Είναι γυμνόσπερμα, αειθαλή, ρητινοφόρα κωνοφόρα δένδρα με 90 περίπου είδη ανά τον κόσμο, που ανήκουν στην οικογένεια των Πευκοειδών.

Πηγής Ζωοδόχου (Ζωοδόχος Πηγή). Με το όνομα Ζωοδόχος Πηγή του Μπαλουκλί ή Παναγία η Μπαλουκλιώτισσα φέρεται ιερό χριστιανικό αγίασμα που βρίσκεται στη Κωνσταντινούπολη έξω από τη δυτική πύλη της Σηλυβρίας.

Πηλέως (Πηλέας ή Πηλεύς). Γιος του βασιλιά της Αίγινας Αιακού και της Ενδηίδας, μυθικός βασιλιάς της Φθίας.

Πηνειού (Πηνειός). 1.Ποτάμι στην Θεσσαλία 2.Ποτάμι στην Πελοππόνησο

Πιανάς (Πιάνα). Iστορικό χωριό της Αρκαδίας. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός και βρίσκεται κοντά στα ερείπια της αρχαίας πόλης Διπαίας. Το όνομά της συνδέεται με το μυθικό θεό Πάνα Υπάγεται στην επαρχία Μαντινείας και αποτελεί σήμερα Δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Φαλάνθου.

Πιερίας (Πιερία). Νομός της Μακεδονίας. Πρωτεύουσά της είναι η Κατερίνη.

Πινδάρου (Πίνδαρος) (518-438 π.Χ.). Λυρικός ποιητής από τη Βοιωτία, ο κυριότερος εκπρόσωπος της χορικής ποίησης.

Πίνδου (Πίνδος). Η μεγαλύτερη οροσειρά της Ελλάδας. Αποτελεί συνέχεια των Ιλλυρικών και Δαλματικών οροσειρών.

Πιπίνου (Πίπινος Ανδρέας). Πυρπολητής του 1821 από την Ύδρα.

Πλαπούτα  (Πλαπούτας Δημήτριος). Αγωνιστής της ελληνικής επανάστασης. Το 1818 μυήθηκε στη φιλική εταιρεία. Υπήρξε στενός συνεργάτης του Κολοκοτρώνη.

Πλαστήρα Ν. (Πλαστήρας Νικόλαος) (4 Νοεμβρίου 1883-26 Ιουλίου 1953). Ήταν στρατιωτικός και πολιτικός στη νεότερη Ελλάδα. Έγινε γνωστός για τη στρατιωτική του δράση στους Βαλκανικούς πολέμους και τη Μικρασιατική εκστρατεία. Υπηρέτησε 3 φορές ως πρωθυπουργός της Ελλάδας.

Πλαταιών (Πλαταιές).  Αρχαία πόλη-κράτος της Βοιωτίας στενή σύμμαχος των Αθηνών. Η νίκη των Ελληνικών πόλεων το 479 π.Χ. στις Πλαταιές σήμανε το τέλος των Περσικών πολέμων.

Πλατεία 28^ης Οκτωβρίου (28^η Οκτωβρίου). Η ημέρα κήρυξης του πολέμου από την Ιταλία στην Ελλάδα και η μέρα του ΟΧΙ του ελληνικού λαού.

Πλατεία Αγίας Μαρίνας (Αγία Μαρίνα). Αγία της ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 17 Ιουλίου.

Πλατεία Αγίου Γεωργίου (Άγιος Γεώργιος). Άγιος της ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζει στις 23 Απριλίου.

Πλατεία Ανθουπόλεως  (Ανθούπολη). Περιοχή του Δήμου Περιστερίου.

Πλατεία Δασκαλογιάννη (Δασκαλογιάννης Ιωάννης). Γεννήθηκε στα Σφακιά το 1730 και άνηκε σε εύπορη οικογένεια. Στην επανάσταση του 1770 με τους Ορλώφ, ο Δασκαλογιάννης ξεσηκώνει ολόκληρη την Κρήτη.

Πλατεία Δέγλερη (Δέγλερης). Ένας από τους παλιούς οικοπεδούχους της περιοχής.

Πλατεία Ηρώων (Ήρωες). Προς τιμήν των ηρώων της ελληνικής ιστορίας.

Πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου Προς τιμήν των ηρώων της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, το Νοέμβρη του 1973.

Πλατεία Κολοκοτρώνη (Κολοκοτρώνης). Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ήταν κλέφτης, καπετάνιος και στρατηγός της επανάστασης του 1821. Έμεινε γνωστός και ως γέρος του Μωριά.

Πλατεία Παπανδρέου Γεωργίου (Παπανδρέου Γεώργιος). Υπήρξε μια από τις πιο επιφανείς προσωπικότητες της νεώτερης πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας. Πατέρας του Ανδρέα Παπανδρέου και παππούς του Γεωργίου Παπανδρέου. Διετέλεσε αρκετές φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας για μικρό χρονικό διάστημα κάθε φορά και απέκτησε το προσωνύμιο Γέρος της Δημοκρατίας.

Πλατεία Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄ (Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄). Ο Γρηγόριος διετέλεσε 3 φορές Οικουμενικός Πατριάρχης. Θεωρείται εθνομάρτυρας και είναι άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, η μνήμη του οποίου τιμάται 10 Απριλίου. Γεννήθηκε το 1746 στη Δημητσάνα.

Πλατεία Τζών Κέννεντυ (Τζών Κέννεντυ). Ιρλανδικής καταγωγής, ο πρώτος καθολικός πρόεδρος των Η.Π.Α.. Γεννήθηκε στις 29 Μαΐου 1917 στη Μασαχουσέτη. Δολοφονήθηκε στο Ντάλας του Τέξας στις 22 Νοεμβρίου 1963.

Πλατεία Φιλικής εταιρείας (Φιλική Εταιρεία). Η Φιλική Εταιρεία ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας από τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Νικόλαο Σκουφά, και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ και κατά ορισμένες πηγές τον Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο. Στόχος ήταν η προετοιμασία του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων.

Πλάτωνος (Πλάτων). Σπουδαίος Έλληνας φιλόσοφος και συγγραφέας (427-347 π.Χ.), ο γνωστότερος μαθητής του Σωκράτη. Με το έργο του επηρεάζει ακόμη την παγκόσμια φιλοσοφία. Σημαντικότερα έργα του, η Πολιτεία, οι Νόμοι, το Συμπόσιο, ο Σοφιστής, ο Πρωταγόρας.

Πλουτάρχου (Πλούταρχος). Ο Πλούταρχος (περίπου 45-120) ήταν Έλληνας ιστορικός, βιογράφος και δοκιμιογράφος, από τη Χαιρώνεια της Βοιωτίας.

Πλούτωνος (Πλούτων). Ένας από τους τρεις γιους του Κρόνου και της Ρέας, μαζί με τον Δία και τον Ποσειδώνα, θεός του Άδη.

Πλωμαρίου (Πλωμάρι). 1.Η πρώτη σε πληθυσμό κωμόπολη της Λέσβου 2.Όνομα πολλών οικισμών της Ελλάδας.

Πνυκός (Πνύξ). Με το όνομα Πνύκα φέρεται η θέση-περιοχή όπου συνεκαλείτο η Εκκλησία του Δήμου, δηλαδή η Συνέλευση των Αθηναίων στην αρχαιότητα, από τον 6^ο αι. μέχρι το τέλος του 4^ο αι. π.Χ.

Πόγραδετς (Πόγραδετς). Πόλη της νοτιοανατολικής Αλβανίας.

Πογωνίου (Πογώνι). Χωριό του νομού Ιωαννίνων.

Πολέμη (Πολέμης Ιωάννης). Ποιητής και θεατρικός συγγραφέας από την Αθήνα (1862-1924).

Πολυβίου (Πολύβιος) (203-120 π.Χ.). Σημαντικός Έλληνας ιστορικός, από τη Μεγαλόπολη της Αρκαδίας που άκμασε στη Ρώμη.

Πολυγνώτου (Πολύγνωτος). 1.Ζωγράφος από τη Θάσο 2.Αττικός αγγειογράφος, επηρεασμένος από  το Φειδία.

Πολυγύρου (Πολύγυρος). Πόλη της Κεντρικής Μακεδονίας, πρωτεύουσα του νομού Χαλκιδικής.

Πολυδεύκου (Πολυδεύκης). Ο ένας από τους δύο Διόσκουρους, γιους του Δία.

Πολυδούρη (Πολυδούρη Μαρία) (1902-1930). Σημαντική ποιήτρια από την Καλαμάτα.

Πολυδώτου. Δε βρέθηκε.

Πολυκανδριώτη Α. Δε βρέθηκε.

Πολυκάρπου (Πολύκαρπος) (69-155). Επίσκοπος Σμύρνης στο 2^ο αι. μ.Χ. Βρήκε μαρτυρικό θάνατο στις 23 Φεβρουαρίου του 155 και αναγνωρίστηκε ως άγιος από την Ορθόδοξη και την Καθολική Εκκλησία.

Πολυκράτους (Πολυκράτης). 1.Τύραννος της Σάμου κατά το δεύτερο μισό του 6^ου  αι. π.Χ. 2.Αθηναίος ρήτορας και σοφιστής (5^ος αι. π.Χ.).

Πολύχνιτου (Πολύχνιτο). Δήμος του νομού Λέσβου.

Πόντου (Πόντος). Ανοιχτή θάλασσα, πέλαγος, όνομα των νότιων παραλιών του Εύξεινου Πόντου.

Πόρου (Πόρος). Νησί του Σαρωνικού κόλπου.

Πορφύρα Λ. (Πορφύρας Λάμπρος) (1879-1932). Λογοτεχνικό ψευδώνυμο του λυρικού ποιητή από τη Χίο Δημητρίου Συλώμου.

Ποσειδώνος (Ποσειδών). Θεός της θάλασσας, γιος του Κρόνου και της Ρέας, αδερφός του Δία και του Πλούτωνα.

Ποτίδαιας (Ποτίδαια). Αρχαία πόλη της Χαλκιδικής, αποικία των Κορινθίων.

Πραβιου. Δε βρέθηκε.

Πραξιτέλους (Πραξιτέλης). Ένας από τους μεγαλύτερους γλύπτες της αρχαιότητας. Καταγόταν από την Αθήνα και ήταν ο γιος του Κηφισόδοτου. Ήταν ο πιο διάσημος των αττικών γλυπτών του 4^ου αι. π.Χ. και ο πρώτος που φιλοτέχνησε τη γυμνή θηλυκή μορφή σε φυσικό μέγεθος. Γνωστότερα από τα περίφημα έργα του ο Ερμής, που βρέθηκε στο Ηραίο της Ολυμπίας το 1877, η Αφροδίτη της Κνίδου, οι Σάτυροι.

Πρεβέζης (Πρέβεζα). Νομός της Ηπείρου με πρωτεύουσα την ομώνυμη πόλη.

Πρεμετής (Πρεμετή). Πόλη της Αλβανίας.

Πρέσπας (Πρέσπα). Λίμνες της βορειοδυτικής Μακεδονίας.

Προβελεγγίου (Προβελέγγιος Αριστομένης) (1850-1936). Έλληνας πολιτικός, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Προδίκου (Πρόδικος). O Πρόδικος ο Κείος (5^ος-4^ος π.Χ. αι.) ήταν από τους σημαντικότερους σοφιστές της αρχαιότητας, σύγχρονος του Σωκράτη. Φημιζόταν για την ρητορική του τέχνη και τη σοφία του.

Προμάχου (Πρόμαχος). Ο μαχόμενος ανάμεσα στους πρώτους.

Προποντίδος (Προποντίς). Θαλάσσια λεκάνη μεταξύ Δαρδανελίων και Βοσπόρου.

Προπυλαίων (Προπύλαια). Αμφιπρόστυλο οικοδόμημα στη δυτική πλευρά της Ακρόπολης.

Προσκόπων (Πρόσκοποι). Σώμα νέων ή εφήβων, σε στρατιωτική δομή.

Προύσης (Προύσα). Πόλη της Τουρκίας, πρώτη πρωτεύουσα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Μία από τις σημαντικότερες πόλεις του μικρασιατικού ελληνισμού πριν την καταστροφή του 1922.

Πρωταγόρα (Πρωταγόρας). Κορυφαίος Έλληνας σοφιστής του 5^ου αι. π.Χ. από τα Άβδηρα, ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της σοφιστικής κίνησης.

Πρωτέα (Πρωτέας). Θαλάσσιος θεός, από τον πατέρα του Ποσειδώνα είχε το χάρισμα της προφητείας και τη δυνατότητα να μεταβάλλει μορφή.

Πρωτεσιλάου (Πρωτεσίλαος). Θεσσαλός ήρωας του Τρωικού πολέμου, ο πρώτος που σκοτώθηκε από του Τρώες.

Πρωτέως (Πρωτεύς). Το ίδιο με τη λέξη Πρωτέας.

Πρωτογένους (Πρωτογένης). Ζωγράφος του 4^ου αι. π.Χ. από την Καρία.

Πρωτοπαπαδάκη (Πρωτοπαπαδάκης Πέτρος) (1854-1922). Μηχανικός, καθηγητής ΕΜΠ και πολιτικός από τη Νάξο. Πρωθυπουργός της Ελλάδας το 1922, όταν εκτελέστηκε ως ένας από τους υπεύθυνους της μικρασιατικής καταστροφής στη γνωστή «Δίκη των έξι».

Πτολεμαΐδος (Πτολεμαΐς). 1.Ονομασία αρχαίων πόλεων 2.Πρωτεύουσα της επαρχίας Εορδαίας του νομού Κοζάνης.

Πυθαγόρα (Πυθαγόρας ο Σάμιος). Υπήρξε σημαντικός Έλληνας φιλόσοφος, μαθηματικός, γεωμέτρης και θεωρητικός της μουσικής. Είναι ο κατεξοχήν θεμελιωτής των ελληνικών μαθηματικών και δημιούργησε ένα άρτιο σύστημα για την επιστήμη των ουρανίων σωμάτων, που κατοχύρωσε με όλες τις σχετικές αριθμητικές και γεωμετρικές αποδείξεις. Γεννήθηκε μεταξύ των ετών 580-572 π.Χ. και ως επικρατέστερος τόπος γεννήσεως παραδίδεται η νήσος Σάμος.

Πυθίας (Πυθία). Ονομαζόταν η εκάστοτε Πρωθιέρεια του Θεού Απόλλωνα στο Μαντείο των Δελφών η οποία, ευρισκόμενη σε έκσταση, μετέφερε τη χρησμοδότηση του Θεού προς τον ενδιαφερόμενο με τρόπο συνήθως λακωνικό, δυσνόητο και αινιγματικό.

Πυλάδης (Πυλάδης). Στην ελληνική μυθολογία ο Πυλάδης ήταν πρώτος εξάδελφος και ο κυριότερος σύντροφος του Ορέστη.

Πυλίας (Πυλία). Μία από τις επαρχίες του νομού Μεσσηνίας με πρωτεύουσα την Πύλο.

Πυργιωτίσσης (Πυργιώτισσα). Η κάτοικος του Πύργου, πρωτεύουσας της Ηλείας.

Πύργου (Πύργος). Πόλη της Δυτικής Πελοποννήσου και πρωτεύουσα του Νομού Ηλείας.

Ρ

Ραβινέ (Ραβινέ). Λόφος νότια της Γευγελής, γνωστή για τις μάχες στον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο.

Ραιδεστού (Ραιδεστός). Αρχαία πόλη στην Ανατολική Θράκη, που κτίστηκε τον 6^ο αι. π.Χ. από Σάμιους εποίκους. Η Ραιδεστός ανέπτυξε αξιόλογο πολιτισμό, άκμασε ιδιαίτερα κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Στη σύγχρονη ιστορία άλλαξε διαδοχικά κυρίαρχους αρκετές φορές. Στον πρώτο βαλκανικό πόλεμο (1912) καταλήφθηκε από τους Βουλγάρους και την ξαναπήραν οι Τούρκοι το 1913. Το 1920 προσαρτήθηκε στην Ελλάδα με τη Συνθήκη των Σεβρών. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, επεστράφη μαζί με ολόκληρη την Ανατολική Θράκη στην Τουρκία, στην οποία ανήκει έκτοτε.

Ράλλη (Ράλλης). Επώνυμο επιφανούς οικογενείας, νορμανδικής καταγωγής. Ο κλάδος της Χίου ανέδειξε μεγαλέμπορους με επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο. Ο κλάδος των Αθηνών ανέδειξε νομικούς και πολιτικούς. 1.(Γεώργιος). Πρωθυπουργός (1980-81) 2.(Δημήτριος) (1844-1921). Πολιτικός, κατ’ επανάληψη πρωθυπουργός μεταξύ 1897-1921 3.(Ιωάννης) (1878-1946). Πολιτικός, πρωθυπουργός κατοχικής κυβέρνησης (1934-44), γιος του Δημητρίου και πατέρας του Γεωργίου.

Ραμνούντος (Ραμνούς). Αρχαίος δήμος της Αττικής.

Ρέας (Ρέα). Κόρη του Ουρανού και της Γαίας, σύζυγος του Κρόνου, μητέρα θεών του Ολύμπου (μυθολογία).

Ρεθύμνης (Ρεθύμνη). Νομός της Κρήτης.

Ροδόπης  (Ροδόπη). Μεγάλη οροσειρά κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, στα βόρεια των νομών Δράμας, Ξάνθης και Ροδόπης.

Ρόδου  (Ρόδος). Το μεγαλύτερο νησί των Δωδεκανήσων και το τέταρτο σε έκταση νησί του Αιγαίου.

Ρόδων (Ρόδα). Καρπός της ροδιάς, φυτού του γένους Punira.

Ροΐδη Εμμ. (Ροΐδης Εμμανουήλ) (1836-1904). Σημαντικός Έλληνας λογοτέχνης, ένας από τους πιο πνευματώδεις συγγραφείς που παρουσιάστηκαν στα ελληνικά γράμματα.

Ρούμελης (Ρούμελη). Μεγάλη διοικητική περιφέρεια που κάλυπτε όλη τη Βαλκανική εκτός από τις παραδουνάβιες επαρχίες, την περίοδο της τουρκικής αυτοκρατορίας. Σήμερα το προσωνύμιο της Στερεάς Ελλάδας.

Ρούπελ (Ρούπελ). Στενό μεταξύ Ελλάδας-Βουλγαρίας, πεδίο μαχών εναντίον των Γερμανών το 1941.

Ρούσβελτ (Ρούσβελτ). Αμερικανός πολιτικός, πρόεδρος των ΗΠΑ (1935-1941).

Ρωμανού (Ρωμανός). 1.Αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κι έμεινε στο θρόνο από το 1068 ως το 1071. 2.Ένας από τους γνωστότερους ελληνικούς υμνογράφους, αποκαλούμενος και ως «Πίνδαρος της Ρυθμικής Ποίησης».

Σ

Σαγγαρίου (Σαγγάριος) 1.Ένας ποτάμιος θεός στην ελληνική μυθολογία 2.Ποτάμι της Μικράς Ασίας.

Σαλαμίνος (Σαλαμίς).  Το μεγαλύτερο νησί του Σαρωνικού Κόλπου, γνωστή από την αρχαιότητα και ως Κούλουρη.

Σαλώνων (Σάλωνα). Η Άμφισσα που κατά το 13^ο αι., γίνεται γνωστή με την ονομασία αυτή.

Σαμοθράκης (Σαμοθράκη). Νησί του Θρακικού Πελάγους.

Σαμουήλ (Σαμουήλ). 1.Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως δύο φορές, τα έτη 1763-1768 και 1773-1774. 2.Προφήτης και τελευταίος κριτής του Ισραήλ.

Σαπφούς (Σαπφώ). 1.Eλληνίδα λυρική ποιήτρια του 7^ου αι. π.Χ. από τη Λέσβο. 2.Μεγάλος αστεροειδής της Κύριας Ζώνης Αστεροειδών.

Σαρανταπόρου (Σαραντάπορος). Ποταμός της Ηπείρου και Μακεδονίας με συνολικό μήκος 50 χλμ.

Σάρδεων (Σάρδεις). Αρχαιότατη μικρασιατική πόλη στη Λυδία.

Σαρωνικού (Σαρωνικός). Ο γνωστότερος ελληνικός κόλπος από την αρχαιότητα, στις ακτές του οποίου αναπτύχθηκαν ιστορικές πόλεις, καθώς και αρχαία ιερά.

Σαχτούρη (Σαχτούρης). Επώνυμο που αναφέρεται σε αρχοντική οικογένεια της Ύδρας. 1.Γεώργιος, υδραίος ναυμάχος του 1821 2.Μίλτος, ποιητής.

Σεβαστείας (Σεβάστεια). Πόλη της Τουρκίας, στην κεντρική Μικρά Ασία όπου πριν τη μικρασιατική καταστροφή άκμασε το ελληνικό στοιχείο.

Σεβρών (Σεβρές). Γαλλική πόλη και προάστιο του Παρισιού όπου το 1920 υπογράφτηκε και η ομώνυμη συνθήκη ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία.

Σελεύκου (Σέλευκος). 1.Ένας από τους διαδόχους του Αλέξανδρου του Μεγάλου, ιδρυτής της δυναστείας των Σελευκιδών 2.Σπουδαίος αρχαίος Έλληνας μαθηματικός και αστρονόμος.

Σέργιου Πατριάρχη (Σέργιος Πατριάρχης). Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως την περίοδο 610-638, αντιβασιλιάς και συνεργάτης του αυτοκράτορα Ηρακλείου.

Σερίφου (Σέριφος). Νησί του Αιγαίου Πελάγους που ανήκει στις Κυκλάδες.

Σιβατανίδου (Σιβιτανίδης Βασίλειος) (1830-1921). Εθνικός ευεργέτης από την Αίγυπτο, με τη διαθήκη του το 1917 καθιστά γενικό κληρονόμο το ελληνικό κράτος με την προϋπόθεση να ιδρυθεί Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων, η γνωστή σήμερα Σιβιτανίδειος.

Σικάγου (Σικάγο). Η μεγαλύτερη πόλη στην πολιτεία του Ιλινόι και η τρίτη μεγαλύτερη από άποψη πληθυσμού στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τη Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες. Έδρα της μεγάλης απεργίας του 1886 για την καθιέρωση του 8ωρου.

Σικελιανού Αγγ. (Σικελιανός Άγγελος) (15 Μαρτίου 1884 – 19 Ιουνίου 1951). Ένας από τους μείζονες Έλληνες ποιητές. Το έργο του διακρίνεται από έναν έντονο λυρισμό και έναν ιδιαίτερο γλωσσικό πλούτο.

Σικυώνος (Σικυών). Πανάρχαια πόλη της αρχαίας Κορινθίας. Πρώτοι κάτοικοι της ήταν Πελασγοί αυτόχθονες, σύμφωνα με τον Παυσανία πρώτος βασιλιάς της ήταν ο Αιγιαλός από τον οποίο ονομάστηκε Αιγιαλεία όλη η περιοχή που αργότερα ονομάστηκε Αχαΐα.

Σιμωνίδου (Σιμωνίδης ο  Κείος). Αρχαίος χορικός ποιητής και επιγραμματοποιός.

Σίνα (Σίνας). Οικογένεια εμπόρων και τραπεζικών από τη Βόρεια Ήπειρο 1.Γεώργιος (1783-1856), εθνικός ευεργέτης, ίδρυσε το Αστεροσκοπείο Αθηνών 2.Σίμων (1810-1876), γιος του προηγούμενου, εθνικός ευεργέτης, ίδρυσε την Ακαδημία Αθηνών.

Σινασού (Σινασός). Πόλη στο κέντρο της Μικράς Ασίας, στην Καππαδοκία. Ο πληθυσμός της πριν από την ανταλλαγή πληθυσμών Ελλάδας-Τουρκίας, το 1923, ανερχόταν σε περίπου 3.000 Έλληνες και 500 Τούρκους. Η Σινασός ήταν ένα από τα 4-5 ελληνόφωνα χωριά της Καππαδοκίας.

Σισίνη (Σισίνης). 1.(Γεώργιος) (1769-1831). Πολιτικός και οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 2.(Χρύσανθος). Οπλαρχηγός του 1821 και πολιτικός, γιος του προηγούμενου.

Σισύφου (Σίσυφος). Βασιλιάς της Κορίνθου, γιος του Αιόλου, διαβόητος για τις απάτες του. Καταδικάστηκε στον Άδη να μεταφέρει αιωνίως βράχο στην κορυφή βουνού που κυλούσε πάλι στην πεδιάδα.

Σίφνου (Σίφνος). Νησί των Κυκλάδων.

Σκαμάνδρου (Σκάμανδρος). Ποταμός στην πεδιάδα της Τροίας και ο αντίστοιχος ποτάμιος θεός. (μυθ.)

Σκιάθου (Σκιάθος). Νησί των Σποράδων γενέτειρα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Σκόπα (Σκόπας). Ένας από τους διασημότερους γλύπτες και αρχιτέκτονες, ο Σκόπας ήταν γιος του Πάριου γλύπτη Αρίστανδρου. Γνώρισε μεγάλη δόξα στον 4^ο π.Χ. αι. και θεωρείται, μαζί με το Φειδία, τον Πολύκλειτο, τον Πραξιτέλη και το Λύσιππο, από τους πιο μεγαλόπνοους καλλιτέχνες της αρχαίας Ελλάδας. Αυτός έκτισε το 395 π.Χ. το ναό της Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα της Αρκαδίας, που θεωρείται από τους ωραιότερους ναούς της Πελοποννήσου.

Σκουφά (Νικόλαος Σκουφάς). Αποτελούσε πρωταρχικό μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Καταγόταν από την Ήπειρο, συγκεκριμένα από το Κομπότι της Άρτας. Γεννήθηκε το 1779 και έμαθε τα πρώτα γράμματα στην Άρτα, όπου κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ασχολήθηκε με τη βιοτεχνία σκούφων, απ’ όπου πήρε και το όνομά του.

Σκρα (Σκρα). Χωριό του Κιλκίς, γνωστό από την ομώνυμη μάχη του 1918, που έληξε με νίκη των Ελλήνων εναντίων των Βουλγάρων.

Σκύρου (Σκύρος). Το μεγαλύτερο νησί των βόρειων Σποράδων.

Σμολένσκη Ιλάρχου (Σμολένσκης Κωνσταντίνος). Έλληνας στρατιωτικός (1843-1915) ο οποίος διετέλεσε αρχηγός του στρατού και υπουργός στρατιωτικών.

Σμύρνης Χρυσόστομος (Χρυσόστομος Καλαφάτης). Ο τελευταίος Μητροπολίτης Σμύρνης. Βρήκε μαρτυρικό θάνατο, κατακρεουργήθηκε από φανατισμένο όχλο κατά την ανακατάληψη της πόλης από τους Τούρκους τον Αύγουστο του 1922. Γεννήθηκε το 1867 στην Τρίγλια της Βιθυνίας, στην Προποντίδα.

Σολωμού (Διονύσιος Σολωμός) (1798-9 Φεβρουαρίου 1857). Ζακυνθινός Έλληνας ποιητής, περισσότερο γνωστός για τη συγγραφή τού ποιήματος Ύμνος εις την Ελευθερίαν το 1823, οι πρώτες δυο στροφές του οποίου έγιναν ο Ελληνικός εθνικός ύμνος. Κεντρικό πρόσωπο της Επτανησιακής σχολής, ο Διονύσιος Σολωμός θεωρήθηκε και θεωρείται εθνικός ποιητής της Ελλάδας όχι μόνον γιατί έγραψε τον Εθνικό Ύμνο, αλλά και γιατί αξιοποίησε την προγενέστερη ποιητική παράδοση (κρητική λογοτεχνία, Δημοτικό τραγούδι) και ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε συστηματικά τη δημοτική γλώσσα και άνοιξε τον δρόμο για τη χρησιμοποίησή της στη λογοτεχνία, αλλάζοντας ακόμη περισσότερο τη στάθμη της

Σόλωνος (Σόλων) (περ. 639-559 π.Χ.). Σημαντικός Αθηναίος νομοθέτης, φιλόσοφος, ποιητής και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας.

Σούδας (Σούδα). 1.Ένα από τα σημαντικότερα ελληνικά λεξικά ή εγκυκλοπαίδειες το οποίο γράφτηκε τον 10^ο αι. 2.Λιμάνι του νομού Χανίων.

Σουλιωτών (Σουλιώτες). Κάτοικοι της περιοχής του Σουλίου, που βρίσκεται στη νότια Ήπειρος στη βορειοδυτική Ελλάδα. Από το 1550 έως το 1803 έντεκα χωριά αποτελούσαν τη Σουλιώτικη Συμπολιτεία. Οι Σουλιώτες διακρίθηκαν κατά το 19^ο αι. για την αντίστασή τους εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Σουρή Γ. (Σουρής Γεώργιος) (2 Φεβρουαρίου 1853 – 26 Αυγούστου 1919). Ένας από τους σπουδαιότερους σατιρικούς ποιητές της νεότερης Ελλάδας, έχοντας χαρακτηριστεί ως «σύγχρονος Αριστοφάνης».

Σουφλίου (Σουφλί). Πόλη στο νομό Έβρου, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας.

Σοφοκλέους (Σοφοκλής) (496–406 π.Χ.). Έλληνας τραγικός ποιητής της κλασικής εποχής. Αυτός, ο Αισχύλος και ο Ευριπίδης είναι οι τρεις τραγικοί ποιητές των οποίων έχουν σωθεί ολοκληρωμένα έργα. Σύμφωνα με αρχαίες μαρτυρίες φαίνεται ότι έγραψε περίπου 120 έργα, από τα οποία παραδίδονται ολοκληρωμένες μόνο επτά τραγωδίες.

Σπάρτακου (Σπάρτακος). Μονομάχος θρακικής καταγωγής, που ηγήθηκε μεγάλης επανάστασης δούλων και άλλων κοινωνικώς καταπιεσμένων ατόμων εναντίον των Ρωμαίων.

Σπερχειάδος (Σπερχειάς). Κωμόπολη του νομού Φθιώτιδας.

Σπερχειού (Σπερχειός). Ποτάμι του νομού Φθιώτιδας.

Σπετσών (Σπέτσες). Νησί του Αργολικού κόλπου.

Σπηλαίου Μεγ. (Μέγα Σπήλαιο). Υπήρξε κέντρο της Επανάστασης του 1821 και η σημαντικότερη στιγμή ήταν η απόκρουση του Ιμπραήμ το 1827. Το μοναστήρι έπαθε πολλές καταστροφές με πιο πρόσφατη την πυρκαγιά του 1943.

Σπηλιωτοπούλου (Σπηλιωτόπουλος). 1.Αντώνιος, δημοσιογράφος και συγγραφέας 2.Αιμίλιος, μουσικοσυνθέτης 3.Δημήτριος, αρεοπαγίτης  4.Παναγιώτης, αντιστράτηγος.

Σποράδων (Σποράδες). Σύμπλεγμα νησιών του Αιγαίου πελάγους τα οποία βρίσκονται στην περιοχή βορείως της Εύβοιας και ανατολικά της Μαγνησίας. Τα σημαντικότερα είναι τέσσερα: η Σκύρος, η Σκιάθος, η Σκόπελος και η Αλόννησος.

Σπύρου Μουστάκα (Σπύρος Μουστάκας) (1914–2002). Ήταν δάσκαλος και συγγραφέας λαογραφικών βιβλίων για τη Λήμνο.

Σταϊκοπούλου (Στάικος Σταϊκόπουλος) (1799–1835). Αγωνιστής του 1821 από τη Ζάτουνα της Γορτυνίας.

Στησιχόρου (Στησίχορος). Αρχαίος λυρικός ποιητής από την Ιμέρα της Σικελίας, που έζησε από το 640 έως το 555 π.Χ. Συμπεριλαμβάνεται στους εννιά λυρικούς ποιητές που θαυμάζονταν από τους λόγιους της Αλεξάνδρειας της Ελληνιστικής περιόδου. Το μεγαλύτερο μέρος από τα έργα του έχει χαθεί και σήμερα δε μας σώζονται παρά μόνο μερικά αποσπάσματα ή περιγραφές και αναφορές από μεταγενέστερες πηγές.

Στράβωνος (Στράβων). Αρχαίος Έλληνας ιστορικός, γεωγράφος και φιλόσοφος. Ειδικότερα, ως γεωγράφος, συγκαταλέγεται στους διασημότερους της αρχαίας εποχής. Γεννήθηκε από πλούσια οικογένεια το 63 ή το 64 π.Χ. στην Αμάσεια του Πόντου, όπου και πέθανε, σε ηλικία 90 περίπου ετών.

Στρατήγη (Στρατήγης Γεώργιος). ποιητής και θεατρικός συγγραφέας (1860-1938).

Στρατηγού Σ. (Στρατηγού Στέλλα). Ελληνίδα ηθοποιός, που γεννήθηκε το 1931 και πέθανε στις 9 Οκτωβρίου 2005. Αδέρφια της ήταν ο Στέφανος Στρατηγός, η Αλέκα Στρατηγού και η Ρένα Στρατηγού. Έπαιξε στον κινηματογράφο και το θέατρο. (Σ.Σ. μάλλον πρόκειται για οδό Στεφάνου Στρατηγού).

Στρυμώνος (Στρυμών). Ποταμός της Βαλκανικής Χερσονήσου με συνολικό μήκος 392 χλμ. από τα οποία 274 βρίσκονται σε βουλγαρικό έδαφος και 118 σε ελληνικό.

Στυγός (Στύξ). Κόρη του Ωκεανού και της Θέτιδας. Ήταν Ωκεανίδα που είχε το παλάτι της στα Τάρταρα και τη φυλούσαν μέρα νύχτα δράκοι ακοίμητοι. (μυθ.)

Στυμφαλίας (Στυμφαλία). 1.Λίμνη της Πελοποννήσου 2.Ορεινός οικισμός του νομού Κορινθίας 3.Δήμος του νομού Κορινθίας.

Συμπληγάδων (Συμπληγάδες). Δύο πολύ μεγάλοι βράχοι προ θαλάσσιου στενού (διαύλου), που ενώνονταν και αποχωρίζονταν συνεχώς, έτσι ώστε να ήταν αδύνατο το ασφαλές πέρασμα ενός πλοίου. Το πρώτο πλοίο που κατάφερε τελικά τον ασφαλή διάπλου ήταν το πλοίο «Αργώ» με τους Αργοναύτες, με τη βοήθεια της θεάς Ήρας. (μυθ.)

Σύρου (Σύρος). Νησί των Κυκλάδων και πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού με πρωτεύουσα την Ερμούπολη.

Συρράκου  (Συρράκο). Χωριό του νομού Ιωαννίνων και αποτελεί έδρα κοινότητας. Το Συρράκο στέκεται πάνω από την χαράδρα του ποταμού Χρούσια, παραπόταμου του Καλαρρύτικου και απέναντι του αντικρίζει τα Τζουμέρκα.

Σφακιών (Σφακιά). Ορεινή περιοχή του νομού Χανίων της Κρήτης, που αποτελεί ομώνυμη επαρχία. Τα Σφακιά έχουν τη δική τους θέση στην ελληνική ιστορία, χάρη στους αγώνες των κατοίκων τους κατά των Τούρκων.

Σφακτηρίας (Σφακτηρία). Βραχονησίδα της Μεσσηνίας στο νότιο Ιόνιο πέλαγος και συγκεκριμένα κοντά στην Πύλο, μπροστά στο φυσικό της λιμάνι, ως κυματοθραύστης. Κατέχει στρατηγική θέση σ’ ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της Ελλάδας και ιδιαίτερα της Πελοποννήσου.

Σωκράτους (Σωκράτης). Αθηναίος φιλόσοφος (470/468-399 π.Χ.) άρχισε να διδάσκει σε ώριμη ηλικία χρησιμοποιώντας τη διαλεκτική και τη μαιευτική μέθοδο. Είναι ο πρώτος που μετέφερε τον προβληματισμό της φιλοσοφίας από την αρχή δημιουργίας του κόσμου στη μελέτη των προβλημάτων της κοινωνίας και του ατόμου. Δεν άφησε κανένα κείμενο γραπτό. Ότι γνωρίζουμε γι’ αυτόν το ξέρουμε μέσα από τα έργα των μαθητών του Πλάτωνα (κυρίως) και Ξενοφώντα. Στο τέλος της ζωής του θα κατηγορηθεί «ως εισάγων καινά δαιμόνια» και ως «διαφρείρων τους νέους», θα καταδικαστεί σε θάνατο τον οποίο θα υποστεί με απόλυτη ηρεμία πίνοντας κώνειο.

Τ

Ταινάρου (Ταίναρο). Το νοτιότερο ακρωτήριο  της ηπειρωτικής Ελλάδας, της βαλκανικής χερσονήσου, αλλά και της ηπειρωτικής Ευρώπης.

Τανάγρας (Τανάγρα). Αρχαία πόλη της Βοιωτίας.

Ταντάλου (Τάνταλος). Μυθικός βασιλιάς, πατέρας του Πέλοπα τον οποίο έσφαξε και πρόσφερε γεύμα στους θεούς. Οι θεοί τον καταδίκασαν σε αιώνια πείνα και δίψα.

Τατάκη  (Τατάκης Βασίλης) (Άνδρος 1897-1986). Πανεπιστημιακός, καθηγητής φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και συγγραφέας.

Τεγέας (Τεγέα). Αρχαία πόλη της Αρκαδίας. Ήταν από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας. Εκεί υπήρχε το ιερό της Αλέας Αθηνάς.

Τειρεσίου (Τειρεσίας). Θηβαίος μάντης που προείπε την άλωση της Τροίας. Κατά την παράδοση έζησε 6 ή 7 γενιές.

Τελαμώνος (Τελαμών). Γιος του Αϊακού, βασιλιά της Σαλαμίνας, πατέρας του Αίαντα και του Τεύκρου.

Τεμπών (Τέμπη). Κοιλάδα της βορειοανατολικής Θεσσαλίας μεταξύ Ολύμπου και Κισσάβου που τη διαρρέει ο Πηνειός.

Τενέδου (Τένεδος). Νησί του Αιγαίου κοντά στην είσοδο των στενών των Δαρδανελλίων και σήμερα ανήκει στην Τουρκία.

Τεπελενίου (Τεπελένι). Πόλη στην ομώνυμη περιφέρεια στη νότια Αλβανία.

Τερπάνδρου (Τέρπανδρος). Λυρικός ποιητής από τη Λέσβο που άκμασε τον 8^ο-7^ο αι. π.Χ.

Τερψιχόρης (Τερψιχόρη). Μία από τις εννέα Μούσες, η μούσα του χορού και των δραματικών χορικών. Συνήθως απεικονίζεται καθισμένη και κρατώντας μια λύρα. (μυθ.)

Τεύθιδος (Τεύθις). Αρχαία Αρκαδική κώμη στη θέση της σημερινής Δημητσάνας.

Τεύκρου (Τεύκρος). Γιος του βασιλιά της Σαλαμίνας Τελαμώνα και της Ησιόνης, αδερφός του Αίαντα. (μυθ.)

Τζ.Κένεντυ (Τζων Κένεντυ). Τζων Φίτζεραλντ,  35^ος πρόεδρος των Η.Π.Α. (Μπρούκλιν 1917 – Ντάλας 1963). Η πολιτική του αποσκοπούσε στην επίτευξη μεγαλύτερης κοινωνικής δικαιοσύνης. Δολοφονήθηκε στο Ντάλας του Τέξας το 1963.

Τζαβέλα (Τζαβέλας). Επώνυμο σουλιώτικης φάρας, πολλά μέλη της οποίας διακρίθηκαν πριν από την επανάσταση του 1821 και κατά τη διάρκεια της. Επιφανέστερος ο Κίτσος Τζαβέλας (1800-1855) ο οποίος μετά την επανάσταση έφτασε μέχρι το αξίωμα του υπουργού και του πρωθυπουργού.

Τζουμαγιάς (Τζουμαγιά). Πόλη της νοτιοδυτικής Βουλγαρίας που έγινε γνωστή εξαιτίας των σκληρότατων μαχών του 1913 μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων..

Τηλεμάχου (Τηλέμαχος). Γιος του Οδυσσέα και της Πηνελόπης. (μυθ.)

Τήνου (Τήνος). Νησί των Κυκλάδων.

Τίρυνθος (Τίρυνς). Αρχαία πόλη της Αρκαδίας.

Τομεζά. Δε βρέθηκε.

Τομπάζη (Τομπάζης). Επώνυμο οικογένειας ναυτικών από την Ύδρα, αγωνιστών του 1821: 1.(Μανώλης) (1784-1831) 2.(Ιάκωβος) (1782-1829). Αδερφός του προηγούμενου.

Τοσίτσα (Τοσίτσας Μιχαήλ) (1787-1856). Εθνικός ευεργέτης που διέθεσε μεγάλα ποσά για την επανάσταση του 1821 και για άλλους κοινωφελείς σκοπούς.

Τραπεζούντος (Τραπεζούς). Πόλη και λιμάνι της Τουρκίας στον Πόντο. Ιδρύθηκε από Έλληνες αποίκους της Σινώπης στα μέσα του 8^ου αι. π.Χ.

Τρεμπεσίνας (Τρεμπεσίνα). Βουνό της Αλβανίας.

Τρικάλων (Τρίκαλα). Πόλη της δυτικής Θεσσαλίας, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού Τρικάλων.

Τρικόρφου (Τρίκορφο). Χωριό του νομού Μεσσηνίας.

Τρικούπη Χαριλάου (Τρικούπης Χαρίλαος) (11 Ιουλίου 1832 –  30 Μαρτίου 1896). Έλληνας διπλωμάτης, πολιτικός και Πρωθυπουργός.

Τριπτολέμου (Τριπτόλεμος). Μυθικός ήρωας της Ελευσίνας που βοήθησε τη Δήμητρα να βρει την Περσεφόνη.

Τρισεύγενης (Τρισεύγενη). Η ευγενής σε μεγάλο βαθμό.

Τρίτση (Τρίτσης Αντώνης).  Έλληνας πολιτικός, πολεοδόμος και ρυμοτόμος, που χάθηκε πρόωρα.

Τρίτωνος (Τρίτων). Θαλάσσιος δαίμων, γιος του Ποσειδώνα.

Τριφυλίας (Τριφυλία). Επαρχία του νομού Μεσσηνίας, με πρωτεύουσα την Κυπαρισσία.

Τριχωνίδος (Τριχωνίς). Λίμνη στο νομό Αιτωλοακαρνανίας.

Τροίας (Τροία). Η περίφημη αρχαία πόλη της βορειοδυτικής Μικράς Ασίας.

Τροιζηνίας (Τροιζηνία). Περιοχή της Αργολίδας. Κατοικήθηκε από Ίωνες της Αττικής.

Τροπαίων (Τρόπαια). 1.Πρόχειρο μνημείο που έστησαν στο πεδίο της μάχης σε νίκη από τα λάφυρα των εχθρών 2.Σημείο νίκης, θρίαμβος.

Τρώων (Τρώες). Κάτοικοι της περίφημης Τροίας.

Τσακάλωφ (Τσακάλωφ Αθανάσιος) (1788-1851). Έλληνας διανοούμενος και ένας από τους τρείς ιδρυτές της Φιλικής Εταιρίας.

Τσαλαβούτα Γ. Δε βρέθηκε.

Τσαλαβούτα Στ. Δε βρέθηκε.

Τσαλδάρη Παν. (Τσαλδάρης Παναγής) (1867-1936). Έλληνας πολιτικός. Παρακολούθησε νομικά μαθήματα στο Παρίσι. Το 1893 γύρισε πίσω στην Ελλάδα. Ασχολήθηκε με την πολιτική το 1910 και εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής στην Κορινθία. Πρωθυπουργός το 1932-35.

Τσαρουχά (Τσαρουχάς Γιώργος). Συναγωνιστής του Γρηγόρη Λαμπράκη για την ειρήνη, βουλευτής της ΕΔΑ, δολοφονήθηκε από τη χούντα των συνταγματαρχών το 1968.

Τσιγάντε (Τσιγάντε Χριστόδουλος). Υποστράτηγος.

Τσιμισκή (Τσιμισκής Ιωάννης) (925-976). Ένας από τους πιο δοξασμένους αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Γεννήθηκε στον Πόντο και ήταν ανιψιός του Νικηφόρου Φωκά, τον οποίο και δολοφόνησε για να πάρει το θρόνο.

Τυδέως  (Τυδεύς). Γιος του Οινέα, βασιλιά της Καλυδώνας. Διώχθηκε από τη χώρα του για τον ακούσιο φόνο του θείου του Αλκάθου, κατέφυγε στο Άργος. Πατέρας του Διομήδη, πήρε μέρος στην εκστρατεία των επτά στη Θήβα όπου και σκοτώθηκε.

Τυνδάρεω (Τυνδάρεως). Σύζυγος της Λήδας και πατέρας της Ελένης, της Κλυταιμνήστρας και των Διοσκούρων, Κάστορα και Πολυδεύκη. Ήταν βασιλιάς της Σπάρτης.

Υ

Υακίνθου (Υάκινθος).  1.Ήταν όμορφο βασιλόπουλο από τις Αμύκλες και αγαπούσε τον αθλητισμό. Συναγωνίστηκε τον θεό Απόλλωνα, που τον αγαπούσε. Ο Ζέφυρος  ο δυτικός άνεμος παρέσυρε  το δίσκο του θεού και χτύπησε το κεφάλι του Υάκινθου και τον σκότωσε. Ο θεός τον μεταμόρφωσε σε λουλούδι (μυθ.) 2.Μικρό φυτό, ιθαγενές της Δ.Ευρώπης.

Ύδρας (Ύδρα). Το θρυλικό νησί του 1821, η μικρή «Μικρή Αγγλία» του Ιμπραήμ. Η πατρίδα του Μιαούλη, του Τομπάζη, του Τσαμαδού, των Κουντουριώτηδων και άλλων ονομαστών θαλασσομάχων του 1821.

Υμηττού (Υμηττός). Βουνό της Αττικής.

Υπάτης (Υπάτη). Δήμος του νομού Φθιώτιδας, γνωστό για τις ιαματικές πηγές του.

Υπατίας (Υπατία) (370-415). Αλεξανδρινή νεοπλατωνική φιλόσοφος και μαθηματικός.

Υπερείδου (Υπερείδης) (389-322 π.Χ.). Αθηναίος ρήτορας και πολιτικός, συνεργάστηκε με το Δημοσθένη εναντίων του Φιλίππου της Μακεδονίας.

Υψηλάντου (Υψηλάντης). Επίθετο οικογένειας από το Φανάρι, πολλά μέλη της οποίας διακρίθηκαν στη Μολδοβλαχία και την επανάσταση του 1821. 1.(Αλέξανδρος) (1736-1807). Ηγεμόνας της Βλαχίας και Μολδαβίας 2.(Αλέξανδρος) (1729-1828). Υπασπιστής του Τσάρου, αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας, κήρυξε την επανάσταση στη Μολδοβλαχία το Φλεβάρη του 1821 3.(Δημήτρης) (1793-1832). Αδελφός του προηγούμενου, ηγετική μορφή της επανάστασης του 1821.

Υψούντος (Υψούς). Κωμόπολη της επαρχίας Γορτυνίας του νομού Αρκαδίας, η Στεμνίτσα.

Φ

Φαβιέρου (Φαβιέρος Κάρολος) (1783-1855). Γάλλος φιλέλληνας στρατηγός και διοικητής του τακτικού στρατού της Ελλάδας κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Φαιάκων (Φαίακες). Λαός του νησιού Σχερία, που θεωρείται ότι ήταν η σημερινή Κέρκυρα. (μυθ.)

Φαίδρας (Φαίδρα). Κόρη του βασιλιά της αρχαίας Κρήτης Μίνωα και της Πασιφάης. Ήταν η δεύτερη γυναίκα του ήρωα και βασιλιά της Αθήνας Θησέα. (μυθ.)

Φαίδωνος (Φαίδων). Ηλείος φιλόσοφος, μαθητής του Σωκράτη (5^ος αι. π.Χ.).

Φαλαγγιτών (Φαλαγγίτες). Τα μέλη της φάλαγγας, παράταξης του στρατού προς μάχη.

Φαλαισίας (Φαλαισία). Αρχαία περιοχή στη βόρεια πλευρά του Ταϋγέτου.

Φαλάνθου (Φάλανθος). Αρχαία πόλη κοντά στην Μαντίνεια του νομού Αρκαδίας.

Φαλήρου (Φάληρο). 1.Νέο, τμήμα του δήμου Πειραιά 2.Παλαιό, δήμος της Αττικής.

Φαναρίου (Φανάρι). Ιστορική συνοικία της Κωνσταντινούπολης.

Φανερωμένης (Φανερωμένη). Γενικά η ονομασία Φανερωμένη και ειδικότερα για τον ελλαδικό χώρο, είναι συνυφασμένη με ευσεβείς παραδόσεις του ελληνικού λαού τις οποίες και επικύρωσε η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία στο διάβα των τελευταίων αιώνων. Συνήθως αφορούν τόπους όπου κατά καιρούς «φανερώθηκαν» ιερές εικόνες, συνηθέστερα της Παναγίας.

Φανοδημου. Δε βρέθηκε.

Φαρσάλων (Φάρσαλα). Πόλη της Θεσσαλίας και πρωτεύουσα επαρχίας του νομού Λάρισας.

Φαρσών (Φάρσα). Οικισμός της Κεφαλλονιάς.

Φειδίου (Φειδίας) (490-430 π.Χ.). Ένας από τους γνωστότερους γλύπτες της ελληνικής αρχαιότητας, ίσως ο σημαντικότερος της κλασικής περιόδου. Από τα πιο γνωστά του έργα ήταν τα κολοσσιαίου μεγέθους χρυσελεφάντινα αγάλματα της Αθηνάς Παρθένου για τον Παρθενώνα και του Δία για το ναό του θεού στην Ολυμπία.

Φεραίου Ρήγα (Ρήγας Φεραίος) (1757-1798). Εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, πρωτεργάτης του ελληνικού διαφωτισμού. Υπέρμαχος παμβαλκανικής επανάστασης, εναντίον των Τούρκων, δολοφονήθηκε το 1798.

Φερών (Φερές). Αρχαία πόλη της Θεσσαλίας, το σημερινό Βελεστίνο.

Φθίας (Φθία). Αρχαία πόλη της Θεσσαλίας, ήταν η πρωτεύουσα του βασιλείου των Μυρμηδόνων. Την πόλη αυτή, κατά τους χρόνους των Ομηρικών Επών κυβερνούσε ο Αχιλλέας, γιος του Πηλέα.

Φθιώτιδας (Φθιώτιδα). Νομός της στερεάς Ελλάδας με πρωτεύουσα τη Λαμία.

Φιγαλείας (Φιγαλεία). Αρχαία αρκαδική πόλη, σήμερα διοικητικά ανήκει στον νομό Ηλείας.

Φιλαδέλφειας (Φιλαδέλφεια). Αρχαία πόλη της μικράς Ασίας.

Φιλίας (Φιλία). Η αμοιβαία αγάπη ανάμεσα σε δύο άτομα.

Φιλιατρών (Φιλιατρά). Πόλη του νομού Μεσσηνίας.

Φιλικών (Φιλικοί). Τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας που προετοίμασε την επανάσταση του 1821.

Φιλιππιάδος (Φιλιππιάς). Πόλη του νομού Πρεβέζης.

Φιλίππου (Φίλιππος). Βασιλιάς της Μακεδονίας, ο μεγαλύτερος σύμφωνα με πολλούς, πατέρας του Μ. Αλέξανδρου.

Φιλοθέης (Φιλοθέη). Αθηναία αγία με πλούσια φιλανθρωπική δράση.

Φιλοπάππου (Φιλόπαππος). Ύπατος, άρχοντας και ευεργέτης των Αθηνών, εγγονός του Αντιόχου Δ΄ του Επιφανούς. Το ομώνυμο μνημείο κτίστηκε προς τιμή του.

Φιλοπροόδου (Φιλοπρόοδος). Αυτός που αγαπά την πρόοδο.

Φιλόστρατου (Φιλόστρατος). Συγγραφέας και σοφιστής από τη Λήμνο κατά το 2^ο αι. μ.Χ.

Φίλου Κ. Δε βρέθηκε.

Φίλωνος (Φίλων). 1.Σπουδαίος Αθηναίος αρχιτέκτονας (4^ος αι. π.Χ.) 2.Ιουδαίος, κύριος εκπρόσωπος της ελληνοϊουδαϊκής φιλοσοφίας (1^ος αι. π.Χ. – 1^ος αι. μ.Χ.) 3.Ο Ερέννιος, γραμματικός και ιστορικός του 1^ου -2^ου αι. μ.Χ.

Φλειούς (Φλειώ). Αρχαία πόλη της Πελοποννήσου, χτισμένη στα νοτιοδυτικά του σημερινού νομού Κορινθίας, κοντά στη Νεμέα.

Φλέμινγκ (Φλέμινγκ). Ο Σερ Αλεξάντερ Φλέμινγκ (Alexander Fleming, 6 Αυγούστου 1881 – 11 Μαρτίου 1955) ήταν ένας Σκωτσέζος βιολόγος και φαρμακολόγος, που ασχολήθηκε ερευνητικά με τη Βακτηριολογία, την Ανοσολογία και τη Χημειοθεραπεία. Είναι πολύ γνωστός για την ανακάλυψη του πρώτου αντιβιοτικού, της πενικιλλίνης, το 1928, για την οποία και πήρε το Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής το 1945 μαζί με τους Φλόρεϋ και Τσέιν.

Φλωρίνης (Φλώρινα). Νομός της Δυτικής Μακεδονίας με ομώνυμη πρωτεύουσα.

Φοινίκης (Φοινίκη). Αρχαία χώρα που αντιστοιχεί με τη σημερινή παράκτια λωρίδα του Λιβάνου και τμήμα της Συρίας.

Φοινίκων (Φοίνικες). 1.Οι Φοίνικες ή Σιδώνιοι ήταν αρχαίος λαός που αναφέρεται και στη Παλαιά Διαθήκη, όπου έζησε στα βόρεια της Χαναάν, στις παραλιακές πεδιάδες του σημερινού Λιβάνου.

Φολόης (Φολόη). 1.Ορεινό χωριό του νομού Ηλείας 2.Δήμος του νομού Ηλείας, με έδρα το Λάλα και 4.870 κατοίκους.

Φραντζή (Φραντζής). 1.(Γεώργιος Φραντζής ή Σφραντζής) (Κωνσταντινούπολη 1401 – Κέρκυρα 1480). Ήταν Βυζαντινός αξιωματούχος και ιστορικός συγγραφέας, που έγραψε το χρονικό της άλωσης της Κωνσταντινούπολης. 2.(Αμβρόσιος). Ήταν κληρικός, ιστορικός και αγωνιστής του 1821. (Καλάβρυτα 1819 – Αθήνα 1851).

Φριζή  Συνταγματάρχη (Φριζής, Μαρδοχαίος) (1893-1949). Έλληνας στρατιωτικός ισραηλιτικής καταγωγής. Συμμετείχε στον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο και στη μικρασιατική εκστρατεία. Στον πόλεμο του 1940 υπηρέτησε  στην Αλβανία ως αρχισυνταγματάρχης και επέδειξε ανδρεία παραδειγματική για τους στρατιώτες του. Σκοτώθηκε όμως σε μία αντεπίθεση του ελληνικού στρατού κατά των Ιταλών από βόμβα μου έριξε εχθρικό αεροσκάφος. Ήταν ο πρώτος αξιωματικός που έπεσε ηρωικά στο πεδίο μάχης. Μετά το θάνατό του προβιβάστηκε σε συνταγματάρχη.

Φρίξου (Φρίξος). Σύμφωνα με την μυθολογία ο Φρίξος και η Έλλη ήταν παιδιά του βασιλιά της Κορώνης. Πήγαν μαζί στην Κολχίδα με ιπτάμενο χρυσόμαλλο κριάρι, το δέρας, το οποίο αφιέρωσαν στον Άρη.

Φρυγίας (Φρυγία). Το όνομα Φρυγία αφορά μεγάλη περιοχή της σημερινής βορειοκεντρικής Τουρκίας, που περιελάμβανε όλη την έκταση από τα κεντρικά παράλια του Πόντου και κατέληγε νότια στην Αντιόχεια της Πισιδίας και το Ικόνιο.

Φρύνης (Φρύνη).  Η Φρύνη ήταν μια διάσημη εταίρα της αρχαιότητας, ξακουστή για το φυσικό της κάλλος. Έζησε κατά τον 4^ο αι. π.Χ. στην Αθήνα, ωστόσο καταγόταν από τη Θεσσαλία.

Φρυνίχου (Φρύνιχος). Το όνομα Φρύνιχος αναφέρεται σε αρκετές προσωπικότητες του αρχαίου κόσμου. 1.Φρύνιχος (τραγικός ποιητής), πρωτοπόρος της ελληνικής τραγωδίας (Μιλήτου Πτώσις) 2.Φρύνιχος (κωμικός ποιητής), του 5^ου π.Χ. αι. 3.Φρύνιχος (στρατηγός) Αθηναίος στρατηγός της περιόδου του Πελοποννησιακού πολέμου. 4.Φρύνιχος, Αράβιος γραμματικός και ρήτορας του 2^ου αι.

Φτέρης (Φτέρη). 1.Με το κοινό όνομα φτέρη είναι γνωστά κοινώς διάφορα φυτά που ανήκουν στην κλάση Πτεριδικά.

Φυγίας (Φυγία). Κοινότητα της επαρχίας Μαρμαρίου Καρυστιάς νομού Εύβοιας.

Φυλής (Φυλή). 1.Αρχαίο φρούριο στην Πάρνηθα 2.Χωριό της Αττικής (Χασιά).

Φυλλίδος (Φυλλίς). 1.Κόρη του βασιλιά των Βισαντών της Θράκης Σιθωνα 2.Επαρχία του νομού Σερρών.

Φυτείας (Φυτεία).  Χωριό του νομού Ημαθίας.

Φωκίδος (Φωκίς). Νομός της Στερεάς Ελλάδας με πρωτεύουσα την Άμφισσα.

Φωκίωνος  (Φωκίων) (402-317). Ο Φωκίων ήταν πολιτικός και στρατηγός της αρχαίας Αθήνας. Γεννήθηκε το 402 π.Χ. και ήταν γιος φτωχής οικογένειας της Αθήνας. Ήταν ένας από τους λίγους πολιτικούς και στρατιωτικούς, που διακρίθηκαν για τη φρόνηση και χρηστότητά τους.

Φωλοπούλου Δημ. (Φωλόπουλoς Δημήτρης) (1925-1995). Ιστορικός δήμαρχος του Περιστερίου, 1964-1967, 1975-1982, 1986-1990.

Φωτήλα (Φωτήλας). Ιστορική οικογένεια απο τα Καλάβρυτα με προσφορά στην επανάσταση του 1821 και στην πολιτική σκηνή του τόπου. 1.(Παναγιωτάκης).  Αγωνιστής του 1821 1.(Ασημάκης). Αγωνιστής του 1821 και πολιτικός.

Χ

Χαιρωνείας (Χαιρώνεια). Αρχαία πόλη της Βοιωτίας.

Χαλεπά (Χαλεπάς). Ο Γιαννούλης Χαλεπάς (Πύργος Τήνου, 14 Αυγούστου 1851 – Αθήνα, 15 Σεπτεμβρίου 1938) είναι ο πιο διακεκριμένος γλύπτης της νεότερης Ελλάδας, με μυθιστορηματική ζωή ανάμεσα στην τρέλα και το θρίαμβο.

Χαλκιδικής (Χαλκιδική).  Χερσόνησος της κεντρικής Μακεδονίας, ομώνυμος νομός με πρωτεύουσα τον Πολύγυρο.

Χαλκίδος  (Χαλκίς).  Πρωτεύουσα και ο κύριος λιμένας του νομού Εύβοιας της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

Χαλκοκονδύλη (Χαλκοκονδύλης). Επώνυμο παλιάς αρχοντικής οικογένειας της Αθήνας. 1.(Δημήτριος) (1423-1511). Από τους κυριότερους συντελεστές της αναγεννήσεως των ελληνικών γραμμάτων στην Ιταλία 2.(Λαόνικος) (1430-1490). Ιστορικός, εξάδελφος του προηγούμενου 3.(Θεόφιλος). Ιστορικός της άλωσης της Κωνσταντινούπολης.

Χανίων (Χανιά). Παραλιακή πόλη της βορειοδυτικής Κρήτης, ένας από τους σημαντικότερους λιμένες της Κρήτης και πρωτεύουσα του νομού Χανίων.

Χαονίας (Χαονία). Περιοχή της Ηπείρου, και συγκεκριμένα στα βορειοδυτικά της Ηπείρου που ονομάστηκε έτσι από ένα απ τα αρχαία ελληνικά φύλα (Χάονες) που εγκαταστάθηκαν εκεί.

Χαράδρας (Χαράδρα). 1.Επίμηκες βαθύ άνοιγμα της γης, συνώνυμο με το φαράγγι. 2.Αρχαία ελληνική πόλη της Φωκίδας.

Χαραυγής (Χαραυγή). 1.Αυγή, ξημέρωμα 2.Περιοχή της Αθήνας.

Χατζηδάκη (Χατζηδάκης). 1.(Μανώλης). Βυζαντινολόγος, αρχαιολόγος και ακαδημαϊκός από την Αθήνα 2.(Γεώργιος) (1848-1941). Γλωσσολόγος από την Κρήτη, θεμελιωτής της Γλωσσολογίας στην Ελλάδα, καθηγητής Πανεπιστημίου και ακαδημαϊκός 3.(Μάνος) (1925-1996). Συνθέτης από την Ξάνθη, κρητικής καταγωγής, βραβείο Όσκαρ μουσικής. Μαζί με τον άλλο κρητικό Μίκη Θεοδωράκη οι πυλώνες της σύγχρονης έντεχνης ελληνικής μουσικής.

Χειμάρας  (Χειμάρα). Περιοχή και πόλη της Αλβανίας.

Χειμάρρου  (Χείμαρρος). Ορμητικό ποτάμι που είναι στεγνό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Χείρωνος (Χείρων). Ο κένταυρος Χείρων, γιός του Κρόνου και της νύμφης Φιλύρας, διακρινόταν για τη σοφία του και υπήρξε δάσκαλος του Αχιλλέα, του Απόλλωνα, του Ασκληπιού κ.α.

Χελιδορέας (Χελιδορέα). Περιοχή που βρίσκεται στα  Τρίκαλα Κορινθίας.

Χελμού (Χελμός). Οροσειρά της βόρειας Πελοποννήσου που βρίσκεται κατά το μεγαλύτερο μέρος της στο νομό Αχαΐας και λιγότερο στο νομό Κορινθίας, βόρεια της επαρχίας Καλαβρύτων.

Χερσονήσου (Χερσόνησος). 1.Γεωγραφικός όρος 2.Περιοχή στο νομό Ηρακλείου.

Χεϋδεν  (Χεϋδεν). Ο επικεφαλής του ρωσικού στόλου στη ναυμαχία του Ναβαρίνου το 1827.

Χιλιομοδίου (Χιλιομόδι). Είναι τοπωνύμιο και μπορεί να αφορά κάποιο από τα παρακάτω: 1.Χιλιομόδι Κορινθίας. 2.Χιλιομόδι Δωδεκανήσου (νησίδα).

Χίου (Χίος). Νησί του ανατολικού Αιγαίου.

Χλόης (Χλόη). Πράσινο χορταράκι, γρασίδι, πρασινάδα.

Χοϊδά (Χοϊδάς Ρόκκος). Δικαστικός και πολιτικός από το Ναύπλιο, πρωτοπόρος του αντιβασιλικού κινήματος στην Ελλάδα (1830-1890).

Χριστιανουπόλεως (Xριστιανούπολις). Χωριό του νομού Μεσσηνίας, που ανήκει στο δήμο Φιλιατρών.

Χριστόφορου Νέζερ (Χριστόφορος Νέζερ). Έλληνας ηθοποιός και αδερφός της Μαρίκας Νέζερ. Γεννήθηκε το 1903 και πέθανε στην Αθήνα το 1995. Καταγόταν από την βαυαρική οικογένεια Νέζερ, που είχε έρθει στην Ελλάδα με τον Όθωνα.Έλαβε μέρος σε αρκετές ταινίες του σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου.

Χρυσανθέμων (Χρυσάνθεμο). Γένος φυτών που κατάγονται από την Ιαπωνία και την Κίνα και καλλιεργούνται για διακοσμητικούς σκοπούς.

Χρύσανθου (Χρύσανθος). 1.΄Ονομα Αγίων της Αν.Ορθόδοξης εκκλησίας 2.Όνομα διαφόρων κληρικών, αξιωματούχων ή λογίων. Ο σημαντικότερος ο μητροπολίτης Τραπεζούντας, μετέπειτα αρχιεπίσκοπος και ακαδημαϊκός.

Χρυσηίδος (Χρυσηίς). Κόρη του Χρύση, που ήταν ιερέας του Απόλλωνα στην πόλη Χρύσα της Τροίας. Την αιχμαλώτισε ο Αχιλλέας και την παρέδωσε αργότερα στον Αγαμέμνονα. Ήταν η αφορμή για τη διαμάχη των δύο αντρών και την αποχώρηση του Αχιλλέα.

Χρυσοβέργη (Χρυσοβέργης). Επώνυμο δύο λογίων 1.(Νικηφόρος). Βυζαντινός λόγιος, ο οποίος άκμασε στην Κωνσταντινούπολη, το δεύτερο μισό του 12^ου αι. 2.(Μάξιμος). Βυζαντινός λόγιος και μοναχός, ο οποίος έζησε το πρώτο μισό του 15^ου αι., ασχολήθηκε με θεολογικά ζητήματα.

Χρυσοβιτσίου (Χρυσοβίτσι). Χωριό της Ηπείρου.

Χρυσολωρά (Χρυσολωράς). 1.(Δημήτριος). Θεολόγος, φιλόσοφος, αστρονόμος και πολιτικός (14^ος αι.) 2.(Εμμανουήλ). Πρωτεργάτης της αναγέννησης (Κωνσταντινούπολη 1350 περίπου – Κωνσταντία, Ελβετία 1415) 3.Μεταβυζαντινός ζωγράφος του 18^ου αι.

Χρυσοστόμου (Χρυσόστομος). ΄Ονομα κορυφαίων Ελλήνων ιερωμένων. 1.(Β΄ Χατζησταύρου). Θεολόγος και παιδαγωγός (1978-1968), αρχιεπίσκοπος της Αθήνας και της Ελλάδας. 2.(Παπαδόπουλος). Αρχιεπίσκοπος της Αθήνας και της Ελλάδας και ιστορικός συγγραφέας 3.(Ο εθνομάρτυς). Το επώνυμο του ήταν Καλαφάτης. Μητροπολίτης Δράμας και Σμύρνης (1902-1922).

Χρυσουπόλεως (Χρυσούπολις). Προάστιο της Κωνσταντινούπολης στην ανατολική ακτή του Βοσπόρου κατά την παράδοση οφείλει το όνομά της στο ότι έθαψαν το Χρυσό, γιο της Χρυσηΐδας και του Αγαμέμνονα.

Ψ

Ψαμαθείας (Ψαμάθεια). ΄Ονομα δύο μυθικών προσώπων. 1.Νηρηίδα, σύζυγος του Αιακού, από τον οποίο γέννησε το Φώκο, επώνυμο των Φωκαίων 2.Κόρη του μυθικού βασιλιά του ΄Αργους Κρότωπα και μητέρα από τον Απόλλωνα του Λίνου.

Ψαρών  (Ψαρά). Νησί του ανατολικού Αιγαίου με μεγάλη συνεισφορά στην επανάσταση του 1821. Οι Τούρκοι το κατέστρεψαν ολοσχερώς το 1824.

Ψηλορείτη (Ψηλορείτης ή ΄Ιδη). Ορεινό συγκρότημα της Κρήτης, στο κέντρο σχεδόν του νησιού, τμήμα της μεγάλης οροσειράς που διασχίζει ολόκληρη την Κρήτη.

Ω

Ωρωπού (Ωρωπός). Παραθαλάσσια πόλη της Αττικής.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Νίκος Θεοδοσίου: Το Περιστέρι
• Λεξικό Τεγόπουλου-Φυτράκη
• Λεξικό Μπαμπινιώτη-Κλαίρη
• Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ήλιος – Τόμοι 1-16
• Μέγα λεξικόν Δημητράκου Τόμοι 1-6
• Εγκυκλοπαίδεια Δομή
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος–Λαρούς-Μπριτάνικα
• wikipedia.gr
• peristeri.gr